Árið 1815 gaus Mount Tambora í Indónesíu og breytti heiminum. Þetta er öflugasta eldgosið sem vitað er um. Gríðarlegt magn af örsmáum ögnum, sem endurvarpa sólarljósinu, bárust hátt upp í himinhvolfið og höfðu í för með sér kólnun loftslags um allan heim.

Á eftir fylgdi „sumarlausa árið“. Hitinn lækkaði um allan heim, uppskerubrestur varð, fólk svalt, kólera breiddist út og tugir þúsunda létust. Nieuwsblad skýrir frá þessu.

Mörg eldfjöll hafa gosið á þeim rúmlega tveimur öldum sem eru liðnar síðan þetta gerðist en ekkert þeirra hefur verið öflugra en gosið í Tambora.

Nú, rúmlega 200 árum síðar, segja vísindamenn að heimsbyggðin standi hugsanlega frammi fyrir nýju gosi í eldfjallinu. „Spurningin er ekki hvort, heldur hvenær,“ sagði Markus Stoffel, loftslagsprófessor við Genfarháskóla.

Hann sagði að nú sé heimurinn öðruvísi en fyrir rúmlega 200 árum, bæði þéttbýlli og loftslagið orðið hlýrra vegna hnattrænnar hlýnunar. „Næsta stór gos mun velda loftslagsöngþveiti. Mannkynið er ekki með neina viðbragðsáætlun. Ef þetta gerist, þá stöndum við frammi fyrir hamförum af áður óþekktri stærðargráðu,“ sagði hann.

Eldfjöll hafa mótað jörðina frá upphafi. Þau áttu sinn þátt í myndun heimsálfa, höfðu áhrif á andrúmsloftið og breyttu loftslaginu. Þegar gos á sér stað, losnar um hraun, ösku og gastegundir, þar á meðal koltvísýring sem kemur við sögu í hnattrænni hlýnun. Hvað varðar áhrif eldgoss á loftslagið, þá hafa vísindamenn mikinn áhuga á brennisteinsdíoxíði.

Í öflugu eldgosi getur brennisteinsdíoxíð borist upp í um 11 km hæð. Þar myndar gasið litlar agnir sem endurkasta sólargeislunum út í geim. Þetta hefur þau áhrif að plánetan kólnar.  Alan Robock, loftslagsprófessor við Rutgersháskólann, sagði þessar agnir geti svifið í háloftunum árum saman.

Vísindamenn hafa sviðsett fyrri eldgos með því að byggja á gögnum úr ískjörnum og árhringjum trjáa. Þessar rannsóknir þeirra hafa sýnt að stór eldgos fyrr á tímum, hafi haft þau áhrif að meðalhitinn á heimsvísu lækkaði um 1 til 1,5 gráður.