En Niels Högel var ekki allur þar sem hann var séður þrátt fyrir góð meðmæli og meinta getu til að bregðast hratt og örugglega við þegar erfiðar aðstæður komu upp. Hann hefur játað að hafa myrt marga sjúklinga og talið er hugsanlegt að hann hafi myrt allt að 300. En af hverju komu vinnufélagar hans og yfirmenn ekki í veg fyrir að hann gæti haldið morðæðinu áfram? Af hverju fékk þessi stórtæki raðmorðingi að leika lausum hala svona lengi? Allt þetta aðgerðarleysi gerði að verkum að hann er einn af stórtækustu raðmorðingjum sögunnar.
Fljótlega eftir að Högel hóf störf á sjúkrahúsinu í Delmenhorst vöknuðu ákveðnar grunsemdir þar. Tæpum fjórum mánuðum eftir að hann hóf störf þar lést Brigitte A. á meðan hún var í hans umsjá. Fljótlega fylgdu fleiri í kjölfarið, þar á meðal Hans S., Christoph K. og Joseph Z. Þýskir fjölmiðlar nota bókstaf í staðinn fyrir fullt eftirnafn þeirra til að brjóta ekki gegn lögum um friðhelgi einkalífsins og þess vegna birtast nöfnin hér með þessum hætti.
Talið er að Niels Högel, sem nú er 42 ára, sé sá raðmorðingi sem hefur flest mannslíf á samviskunni og er þá átt við morð á friðartímum um allan heim. Þýsk yfirvöld telja að hann hafi hugsanlega myrt allt að 300 sjúklinga á fyrstu fimm árum þessarar aldar. Þetta mat er byggt á tíu ára rannsókn og uppgreftri og rannsóknum á rúmlega 130 líkum í Þýskalandi, Póllandi og Tyrklandi. Högel hefur játað að hafa myrt 43, hefur ekki vísað því á bug að hann hafi myrt 52 til viðbótar en þvertekur fyrir að hafa myrt 5 aðra. Hann hefur nú þegar verið sakfelldur fyrir morð á tveimur sjúklingum og fyrir hlutdeild í andlátum tveggja annarra. Saksóknarar hafa ákært hann fyrir 101 morð að auki og krefjast þess að hann verði dæmdur í lífstíðarfangelsi til viðbótar því lífstíðarfangelsi sem hann hefur nú þegar verið dæmdur í.
Óþægilegar spurningar vakna
Fjöldi morðanna og ekki síður sá tími sem leið þar til grunsemdir vöknuðu um það sem hann gerði, hafa vakið óþægilegar spurningar í Þýskalandi. Ein sú viðkvæmasta er hvort það sé virðing Þjóðverja fyrir röðun í valdastiga og ást þeirra á verkferlum, sem gerði nasistum kleift að vinna óhæfuverk sín, sem hafi gert Högel kleift að stunda dráp svona lengi.
„Ef það getur gerst að hægt er að sópa rúmlega 300 dauðsföllum á 15 árum undir gólfteppið, hvað fleira er þá hægt að gera? Hvað þarf að gerast til að Þjóðverjar rétti úr sér og beiti athyglisgáfunni?“
Þetta er meðal þess sem Christian Marbach hefur sagt á mörgum þeirra funda sem hann kemur fram á í hjúkrunarfræðingaskólum í Þýskalandi þar sem hann beinir kastljósinu að siðferðislegum álitaefnum í tengslum við mál Högel. Afi Marbach var eitt fórnarlamba Högel.
Ofurhetja endurlífgana
Nú er Högel ákærður fyrir að hafa morð á 101 sjúklingi til viðbótar þeim sem hann hefur áður verið dæmdur fyrir að hafa myrt. Hann er ákærður fyrir að hafa myrt 36 sjúklinga á háskólasjúkrahúsinu í Oldenburg og 64 á sjúkrahúsinu í Delmenhorst. Dómarinn í málinu, Sebastian Bührmann, hefur fyrirskipað rannsókn á málum átta fyrrverandi samstarfsfélaga Högel vegna gruns um meinsæri. Grunur leikur á að þeir hafi logið fyrir rétti eða að minnsta kosti leynt upplýsingum til að hylma yfir brot í starfi.
Þá hafa tveir læknar og tveir yfirhjúkrunarfræðingar á sjúkrahúsinu í Delmenhorst verið ákærðir fyrir manndráp af gáleysi vegna aðgerðarleysis þeirra í máli Högel. Reiknað er með að Högel beri vitni í málum þeirra en þau verða tekin fyrir þegar dómur hefur verið kveðinn upp í máli hans nú í júní.
Í þýskum fjölmiðlum hefur komið fram að fyrrverandi vinnufélagar Högel segi að hann hafi fljótlega fengið orð á sig fyrir að vinna vel undir álagi, við aðstæður upp á líf og dauða. Saksóknarar segja að hann hafi hins vegar sjálfur skapað þessar aðstæður til að geta brugðist við og sýnt hvers hann væri megnugur. Hann gaf sjúklingunum of stóra lyfjaskammta sem höfðu hjartastopp í för með sér til að hann gæti, eins og ofurhetja, endurlífgað þá. Vinnufélagar hans kölluðu hann Rambo vegna þessa og gáfu honum hálsmen, búið til úr sprautum, sem hann bar stoltur.
Á þeim þremur árum sem Högel starfaði á sjúkrahúsinu í Delmenhorst létust 411 sjúklingar. 321 lést þegar Högel var á vakt eða eftir að hann lauk vakt. Yfirvöld vita þó ekki hversu marga þeirra hann drap. Fyrir dómi verða aðeins tekin fyrir mál þar sem unnt hefur verið að grafa lík meintra fórnarlamba upp og kryfja þau til leitar að lyfjum sem Högel gæti hafa notað.
Loksins komst upp um hann
Það var í júní 2005 sem loksins komst upp um Högel. Þá kom hjúkrunarfræðingurinn Renate T. að honum standandi yfir sjúklingi með lungnakrabbamein, Dieter Maass. Slökkt var á öndunarvél hans og í skál við hlið hans lágu fjórar tómar sprautur með lyfjum sem hafði ekki verið ávísað á Maass. Renate T. tók blóðprufu úr Maass og sendi í rannsókn. Daginn eftir lést hann.
Í ljós kom að lífshættulegt magn af hjartalyfjum var í blóði Maass. Þegar niðurstaðan lá fyrir funduðu vakthafandi læknir og hjúkrunarfræðingur um málið en Högel fékk að ljúka vaktinni. Það kostaði hina 67 ára Renate Röper lífið.
Sjálfselskur og með lítið sjálfsálit
Süddeutsche Zeitung hefur eftir doktor Karl-Heinz Beine, þekktum taugasjúkdómasérfræðingi og yfirlækni geðdeilar St. Marien sjúkrahússins í Hamm, að svo virðist sem sjálfselska og þörf fyrir að bæta upp fyrir lítið sjálfsálit hafi drifið Högel áfram við morðin. Beine hefur rannsakað raðmorðingja innan heilbrigðisgeirans síðan 1989. Hann segir að Niels Högel tilheyri þeim mikla minnihluta sem myrði sjúklinga sína. Hann segir að það sem sló hann mest við vitnisburð Högels sé algjör skortur á samúð, jafnvel þegar hann ræddi við ættingja hinna látnu.
Högel ákvað ungur að árum að verða hjúkrunarfræðingur eins og faðir hans. Hann ólst upp hjá foreldrum sínum í Wilhelmshaven í norðurhluta Þýskalands ásamt eldri systur sinni.
Fljótlega eftir að hann lauk námi og hóf störf á sjúkrahúsi tóku vinnufélagar hans eftir því að endurlífga þurfti marga sjúklinga þegar Högel var á vakt. Einn þeirra sagði fyrir rétti að fólk deyi á gjörgæsludeildum en ekki svona margir og ekki svona fljótt. Annar vinnufélagi hans sagði að í fyrstu líti þetta bara út eins og örlögin séu að verki en á einhverjum tímapunkti breytist það og grunsemdir vakni.
Vinnufélagar Högel ræddu um hann og mál hans en virðast ekki hafa skýrt yfirmönnum frá áhyggjum sínum eða sent inn kvörtun. Það var af ótta við að sett yrði ofan í við þá eða vegna þess að þeir töldu þetta ekki vera hlutverk sitt en Þjóðverjar eru mjög uppteknir af að vernda einkalíf sitt. Einn hjúkrunarfræðingur á Delmenhorst sagði yfirmönnum sínum þó frá áhyggjum sínum af mörgum dauðsföllum þegar Högel var á vakt en því máli var ekki fylgt eftir.
Beine segir að hann vonist til að málið og sú mikla athygli sem réttarhöldin fá geti orðið til þess að brjóta upp hefðbundna valdaröð á sjúkrahúsum en hún er í mjög föstum skorðum þar sem og í öðrum opinberum stofnunum í Þýskalandi.
