Líkaminn og starfsemi hans breytast – Hófleg hreyfing getur gert kraftaverk –
Margir kannast eflaust við þá tilfinningu að missa áhugann á líkamsrækt eftir að hafa lagt mikið á sig. Margar ástæður liggja þarna að baki; sumum finnst árangurinn ekki erfiðisins virði, aðrir játa sig sigraða vegna anna á meðan enn aðrir telja sig þurfa hvíld vegna þreytu.
Hvað sem öllu þessu líður hefur það margvísleg áhrif á líkamann að hætta að hreyfa sig. Hér má sjá hvað gerist í líkamanum þegar við hættum að stunda hreyfingu. Með hreyfingu er átt við hvers konar líkamsrækt; allt frá daglegum gönguferðum og langhlaupum til lyftinga. Vefritið health.com tók saman fyrir skemmstu kosti hreyfingar, en af samantekinni að dæma borgar það sig aldrei að hætta henni með öllu. Lítil eða hófleg hreyfing getur jafnvel gert kraftaverk.
Rannsóknir sem gerðar hafa verið á undanförnum árum hafa rennt stoðum undir mikilvægi hreyfingar fyrir heilann. Samkvæmt einni slíkri, sem framkvæmd var árið 2013, getur hreyfing dregið úr líkum á aldurstengdu minnistapi. Þá birtust fyrir skemmstu niðurstöður athyglisverðrar rannsóknar í tímaritinu Frontiers in Aging Neuroscience. Rannsóknin leiddi í ljós að jafnvel stutt hvíld frá hreyfingu hafði talsverð áhrif á blóðflæði til heilans, nánar tiltekið til hins svokallaða dreka (e. Hippocampus) sem gegnir mikilvægu hlutverki varðandi móttöku og úrvinnslu upplýsinga sem við fáum í hinu daglega lífi. Tíu þrautþjálfaðir langhlauparar tóku þátt í rannsókninni og voru þeir settir í segulómun meðan rannsóknin stóð yfir. Rannsóknin sýndi að eftir tíu daga hvíld minnkaði blóðflæði til drekans.
Hreyfingarleysi gerir að verkum að úthaldið sem þú hefur byggt upp minnkar hratt. Fólk finnur fyrir þessu til dæmis þegar það gengur upp stiga eða byrjar að hreyfa sig aftur; hjartað pumpar af meiri ákafa og það verður andstyttra en áður. Þegar við hættum að hreyfa okkur minnkar svokölluð hámarkssúrefnisupptaka, eða Vo2max, hjá okkur. Í stuttu máli kveður hún á um getu líkamans til að nýta það súrefni sem hann fær með öndun. Þegar hámarkssúrefnisupptöku er náð myndast mjólkursýra í vöðvum.
Lífeðlisfræðingurinn Farah Hameed segir við health.com að eftir tveggja vikna hreyfingarleysi minnki hámarkssúrefnisupptaka um tíu prósent að jafnaði, 15 prósent eftir fjórar vikur og 20 prósent eftir þrjá mánuði. Jafnvel lítil hreyfing getur þó unnið á móti þessu. Í rannsókn frá árinu 2009, á hópi kajakræðara, kom í ljós að þeir sem tóku sér fimm vikna hvíld frá æfingum upplifðu 11,3 prósenta minnkun á hámarkssúrefnisupptöku. Þeir sem hreyfðu sig hóflega nokkrum sinnum í viku upplifðu aðeins 5,6 prósenta minnkun.
Tengsl hreyfingarleysis við of háan blóðþrýsting hafa löngum verið ljós, en háþrýstingur getur haft ýmislegt óæskilegt í för með sér; æðakölkun, hjartabilun og nýrnabilun svo dæmi séu tekin.
Vísindamenn í Suður-Afríku rannsökuðu þetta ekki alls fyrir löngu og komust að því að tveggja vikna hvíld frá æfingum var nóg til að gera jákvæð áhrif tveggja vikna lotuþjálfunar undir miklu álagi að engu. Er þá átt við að blóðþrýstingurinn komst í betra horf meðan á æfingalotunni stóð en fór svo aftur í sama farið tveimur vikum eftir að æfingum var hætt.
Hameed, lífeðlisfræðingurinn sem vísað er í hér að framan, segir að fólk muni finna fyrir vöðvatapi tveimur vikum eftir að æfingum er hætt. Hjá sumum geti það þó gerst seinna, eða eftir um mánuð. Hameed bendir á að vöðvastyrkurinn tapist hægar en úthaldið þótt erfitt sé að bera þessa tvo hluti saman. Í umfjöllun health.com er vísað í rannsókn frá árinu 2011 á hópi karlmanna sem allir höfðu stundað lyftingar í ákveðinn tíma. Nær allir nutu enn góðs af lyftingunum sem þeir stunduðu sex mánuðum eftir að þeim var hætt.
Hameed segist telja að sex vikum eftir að hreyfingu er hætt muni fólk taka eftir líkamsbreytingum, annaðhvort með því að líta í spegil eða með því að stíga á vigtina. Enginn er óhultur fyrir þessu, ekki einu sinni afreksíþróttamenn. Í niðurstöðum rannsóknar frá 2012 sem birtust í Journal of Strength and Conditioning Research kom fram að sundmenn sem tóku sér fimm vikna hvíld frá æfingum bættu á sig talsverðri fitu. Líkamsfita jókst hjá þeim að jafnaði um tólf prósent. Tekið er fram að sundmennirnir hafi ekki hætt allri hreyfingu heldur dregið verulega úr henni.
