Dagvöruvísitalana skoðar verðlagshækkun miðað við meðalverð hvers mánaðar. „Ef horft er á nýjustu gögn, sem undanskilja til dæmis heilsudaga í Nettó, er hækkun frá janúar um 0,62%. Hér er um nokkurn viðsnúning að ræða frá mælingu eftirlitsins í síðustu viku þegar mánaðarhækkun mældist um núll,“ segir í tilkynningu ASÍ.
Bent er á það að frá undirritun kjarasamninga í mars síðastliðnum hafi mánaðarhækkun í Krónunni nær undantekningarlaust verið minni en í Bónus. Í nýjustu tölum í febrúar er þessi mynd aðeins breytt. Sem stendur er mánaðarhækkun Krónunnar frá janúar meiri en í Bónus. Verðlag í Krónunni hefur hækkað um 0,64% frá janúar og um 0,58% í Bónus. Hækkun milli mánaða er að heilsudögum loknum er um 0,8% í Nettó.
Hlutfall hækkana var mun hærra í nóvember
Hækkun á dagvöruverði í Krónunni og Bónus skýrist af verðhækkun á um 7% af vöruúrvalinu, að sögn ASÍ. „Í janúar nam hlutfall hækkana 8% en að jafnaði hækkaði verð á í kringum 5% af vöruúrvali í mánuði hverjum á fyrri helmingi síðasta árs. Verðhækkanir síðasta haust voru nokkuð almennar en í nóvember síðastliðnum mældi verðlagseftirlitið hæstu mánaðarhækkun á dagvöruvísitölunni hingað til frá undirritun kjarasamninga í mars. Hlutfall vara sem hækkaði í verði í Bónus og Krónunni var þá 20%.
Hækkanirnar eru því ekki á jafn breiðum grunni nú og í nóvember. Engu að síður mælast hækkanir á fjölda vöruflokka sem skýrist líklega af árstíðarbundnum hækkunum í byrjun árs. Þeir flokkar sem vega þyngst í hækkun vísitölunnar frá janúar eru tilbúnir réttir, sælgæti og fuglakjöt. Einn flokkur, ávextir, hefur áhrif til lækkunar. Í Krónunni er talsverð hækkun í flokknum ostar, og í Bónus í flokknum grænmeti ræktað vegna ávaxtar. Er hér miðað við nýjustu gögn, ekki meðalgögn febrúarmánaðar,“ segir ASÍ í tilkynningu sinni.
Innfluttur ostur og tómatar sveiflast í verði
Í tilkynningu ASÍ eru nokkrar vöru nefndar sem kenna má um febrúarhækkanirnar. Má þar nefna Arla Havarti ost, sem hækkaði um 23% í byrjun mánaðar í Krónunni eftir að hafa lækkað jafnt og þétt frá ágúst. Sami ostur hefur sömuleiðis lækkað frá ágúst í Bónus, en ekki hækkað í febrúar. Président Brie „sterkari“ var seldur á lækkuðu verði í Krónunni í janúar en er nú aftur á fyrra verði, 43% dýrari. Tómatar í lausu hækkuðu um 63% milli mánaða í Bónus. Í Krónunni er verðið á tómötum í lausu óbreytt frá jólum.
Miklar verðhækkanir á Holta kjúklingi
Þá er bent á að Holta kjúklingur hafi hækkað í verði en að sögn ASÍ er Holta með þeim framleiðendum þar sem verð hækkar mest frá janúar. Holta heimshorna tilbúinn kjúklingur í Krónunni hefur hækkað um 5-14% frá janúar. Tilbúnir réttir frá 1944 hækka um sirka 2% frá janúar, bæði í Bónus og Krónunni. Júmbó langlokur í Bónus og Sóma samlokur í Krónunni hækka um 1% að jafnaði.
Auk tilbúinna rétta hækkar ferskt kjúklingakjöt – Holta kjúklingur í Krónunni um rúm 5% að jafnaði, Ali kjúklingur í Krónunni um tæplega 3% og Ali kjúklingur í Bónus í flestum tilfellum um nálægt 4,5%.
Enn hækkar sælgæti í verði
Þá bendir ASÍ á að auk tilbúinna rétta og kjúklings hækki verðlag í einum veigamiklum flokki til viðbótar; sælgæti. „Þar er vagninn dreginn af Kólus, en Þrista-stubbar hækka um 17% í Krónunni og Bónus og Þrista-kúlur um 14% bæði í Bónus og Krónunni. Kúlu-súkk hækkar um tæp 16% í Bónus og Krónunni. Freyju rískubbar hækka í annað skipti á árinu í Krónunni og hafa hækkað um rúman fjórðung í verði frá áramótum. Ýmsar vörur frá Góu-Lindu hækka í Bónus og Krónunni um 4-11%.“
Ávextir lækka
ASÍ segir að lokum að þótt heilsutengdum útsölum sé flestum lokið megi spara einhverjar krónur á því að skipta út sælgæti fyrir ávexti. Pink Lady epli í Bónus lækka um 17% og um 14% í Krónunni. Aðrir ávextir sem lækka í verði eru mangó (Krónan, 7%), Kiwi (Bónus, 10%), kiwi (Krónan, 11%) og rauð vínber (Bónus, 10%).
