Deila um friðlýsingu eyðijarðarinnar Stakkahlíðar í Loðmundarfirði er í algjörum hnút. Dúntekjumenn voru ósáttir við að ríkið hafi nýtt forkaupsrétt sinn að jörðinni og saka Ferðafélag Fljótsdalshéraðs um að þrýsta á um friðlýsingu. Hafa þeir safnað undirskriftalista og skilað inn til sveitarfélagsins sem á eftir að mynda sér skoðun um málið.
Jónína Brynjólfsdóttir, forseti sveitarstjórnar Múlaþings, segir að það séu erjur manna á milli um málið.
„Það eru persónulegar erjur manna á milli sem draga ferðafélagið meira inn í umræðuna,“ segir hún. „Það er ekki alveg gott að segja hvað sé fagleg umræða og hvað ekki.“
Stakkahlíð er eyðijörð í Loðmundarfirði sem er eyðifjörður. Í firðinum bjuggu eitt sinn hundrað manns en síðasti íbúinn flutti burt árið 1973. Húsin sem þar standa hafa verið nýtt og bændur haft samning við ríkið um dúntekju í firðinum.
Árið 2021 var Stakkahlíð auglýst til sölu, en jörðin þykir einstök náttúruperla, tvö þúsund hektarar að stærð eins og sagði í frétt Austurfréttar af sölunni á sínum tíma. Íslandsbanki átti jörðina og dúntekjubændur úr nálægum sveitum vildu kaupa. En fór svo að ríkið virkjaði forkaupsrétt sinn að jörðinni.
Síðan þá hefur Umhverfisstofnun verið með Stakkahlíð á lista yfir þá staði sem standi til að friðlýsa og fór það mál á fullt í sumar. Á meðal þeirra sem hafa verið fylgjandi friðlýsingu er Ferðafélag Fljótsdalshéraðs sem bent hefur á að með henni myndi koma aukið fjármagn frá ríkinu, svo sem fjármagn til að halda úti landverði og fjármagn frá Minjastofnun til að lappa upp á íbúðarhúsið á jörðinni, sem enginn hefur búið í síðan árið 1967.
Dúntekjumenn óttast hins vegar að missa spón úr aski sínum verði jörðin friðlýst.
„Umhverfisstofnun hefur látið það í ljós að það sé mikilvægt að sveitarfélagið myndi sér skoðun hvort við viljum fara í þessa friðlýsingu eða óska eftir að það verði beðið með hana. Sú umræða er að fara af stað,“ segir Jónína.
Fyrsta skrefið sé að heimastjórn Borgarfjarðar fjalli um málið og taki afstöðu. Vísi því síðan til sveitarstjórnar Múlaþings sem einnig þurfi að gera það.
Kynningar og umræður hafa þegar farið fram, meðal annars á fundi í haust. Eftir þann fund tóku dúntekjumenn sig saman og bjuggu til undirskriftalista. Var listinn, sem telur nokkra tugi nafna, lagður fram á síðasta fundi sveitarstjórnar til kynningar.
DV hafði samband við Ólaf Aðalsteinsson, sem skilaði inn listanum, en hann sagði ekki tímabært að svo stöddu að tjá sig um málið.
„Það er alveg ljóst að menn eru ekki sammála, eins og staðan er í dag,“ segir Jónína. Um friðlýsinguna séu mjög skiptar skoðanir og sumir upplifi að ferðafélagið sé að þrýsta á.
Ljóst sé að sveitarfélagið þurfi að gera greiningu á málinu og hlusta á fólk áður en tekin verður afstaða. Einnig sé mikilvægt að upplýsa samfélagið betur.
Meðal annars nefnir hún að friðlýsingar geti verið mismunandi. „Það er hægt að stilla vissa hluti af, hvað má gera á friðlýstum svæðum og hvað ekki,“ segir hún. Málið sé ekki klippt og skorið.
