„Það kem­ur ekki á óvart að and­stæðing­ar í stjórn­mál­um reyni að gera úr þessu spill­ing­ar­mál og noti fjöl­miðla sér vin­veitta til þess. En það veld­ur mikl­um von­brigðum að sjá fjöl­miðil allra lands­manna, RÚV, vega ít­rekað að Þór­arni og af­hjúpa þannig óvönduð vinnu­brögð.“

Þetta segir Steinþór Skúlason, forstjóri SS, í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag. Í grein sinni kemur hann Þórarni Inga Péturssyni, þingmanni Framsóknarflokksins, til varnar og segir að illa hafi verið vegið að honum í tengslum við breytingar á búvörulögum í vor.

Þórarinn hefur setið undir harðri gagnrýni vegna þátttöku hans í samþykkt búvörulaga þar sem kjötafurðastöðvar voru undanþegnar samkeppnislögum. Þórarinn er hluthafi í Búsæld með 0,8 prósenta hlut en félagið á Kjarnafæði og Norðlenska. Kaupfélag Skagfirðinga (KS) keypti svo meirihluta hlutafjár í Kjarnafæði Norðlenska, en Þórarinn og kona hans ákváðu þó að selja ekki sinn hlut.

Hefur gagnrýnin snúist að því að kaup KS hafi verið gerð á grundvelli laga sem unnin voru í atvinnuveganefnd þar sem Þórarinn var formaður.

Urðu að bregðast við

Í grein sinni bendir Steinþór á að íslenskur kjötmarkaður hafi tekið miklum breytingum á fáum árum. Með tollasamningum íslenska ríkisins hafi aðgangur erlendra aðila verið auðveldaður og nú sé svo komið að um 30% af heildarmarkaði í nauti og svíni séu innflutt kjöt.

„Þess­ir er­lendu aðilar eru risa­fyr­ir­tæki sem geta unnið með allt ann­arri hag­kvæmni og lægri kostnaði en inn­lend­ir aðilar. Það er stund­um talað um KS og SS sem risa á inn­lend­um kjöt­markaði en fyr­ir­tæk­in eru í raun dverg­ar ef hlut­irn­ir eru sett­ir í stærra sam­hengi. Sam­an­lögð velta allra inn­lendra kjötaf­urðastöðva er um 5% af veltu eins þeirra stóru aðila sem selja kjöt til Íslands svo dæmi sé tekið,“ segir Steinþór og bætir við að til margra ára hafi verið bent á þetta. Óskað hafi verið eftir breytingu á bú­vöru­lög­um svo afurðafyr­ir­tæki í kjöti ættu mögu­leika á sömu hagræðingu og hef­ur skilað um þriggja millj­arða hagræðingu á ári í mjólk­uriðnaði bænd­um og neyt­end­um til góða.

„Það var ekki fyrr en síðasta vor sem breyt­ing á bú­vöru­lög­um gaf afurðafyr­ir­tækj­um í kjöti, sem starfa sem fram­leiðenda­fé­lög, víðtæk­ar heim­ild­ir til hagræðing­ar og sam­starfs til að bregðast við. Marg­ir hags­munaaðilar stigu fram og mót­mæltu með ým­iss kon­ar rök­um. Það er eðli­legt því hags­mun­ir eru með mis­mun­andi hætti og marg­ir sem telja hags­mun­um sín­um best borgið með óbreyttri stöðu þar sem inn­lend fram­leiðsla, land­búnaður sem úr­vinnsla, hafi hægt og bít­andi hörfað und­an vax­andi innflutningi.“

Ómaklega vegið að Þórarni

Steinþór segir svo að í því skyni að koma höggi á þá sem studdu breytingu á búvörulögum hafi öðrum fremur verið vegið að Þórarni Inga Péturssyni, formanni atvinnuveganefndar Alþingis, með mjög ómaklegum hætti.

„Hann verið sakaður um að láta per­sónu­leg­an ávinn­ing af sölu á hlut í Bú­sæld ráða gjörðum sín­um. Og hver væri þá ávinn­ing­ur Þór­ar­ins ef hann hefði selt hlut sinn í Bú­sæld, sem hann ætl­ar reynd­ar ekki að gera, til KS sam­hliða kaup­um þeirra á meiri­hluta hluta­fjár í Kjarna­fæði/​Norðlenska?“

Steinþór bendir á að Þór­ar­inn og kona hans eigi 0,6% af hluta­fé í Bú­sæld sem er að nafn­verði 2,8 m.kr.

„Þessi hlut­ur var keypt­ur með hluta af inn­leggsverði yfir margra ára tíma­bil. Með öðrum orðum þá greiddu þau hjón 2,8 m.kr. fyr­ir þenn­an hlut og má hóf­lega reikna ofan á kaup­verðið fjár­magns­kostnað til margra ára af 2,8 m.kr. sem a.m.k. 0,8 m.kr. Þeim stóð til boða að selja KS þenn­an hlut á geng­inu 2,2 sem ger­ir þá 6,2 m.kr. Og má því ef til vill segja að hagnaður, ef hlut­ur­inn hefði verið seld­ur, væri mis­mun­ur­inn sem er 2,6 m.kr. Hlut­ur Þór­ar­ins af því væri 1,3 m.kr.“

Steinþór spyr síðan:

„Held­ur virki­lega ein­hver að þingmaður, hver sem væri, selji stuðning sinn við laga­breyt­ingu fyr­ir rúma eina millj­ón króna?“

Hann segir í lok greinar sinnar í Morgunblaðinu að það komi ekki á óvart að andstæðingar í stjórnmálum reyni að gera úr þessu spillingarmál og noti fjölmiðla sér vinveitta til þess.

„En það veld­ur mikl­um von­brigðum að sjá fjöl­miðil allra lands­manna, RÚV, vega ít­rekað að Þór­arni og af­hjúpa þannig óvönduð vinnu­brögð. Valdi fylg­ir ábyrgð og afurðastöðvar, sem munu nýta sér heim­ild­ir til hagræðing­ar og sam­starfs, verða að sýna að það skili bænd­um og neyt­end­um ávinn­ingi.“