Fasteignaeigandi á Sauðárkróki var furðu lostinn þegar honum var tilkynnt um fyrirhugaða hækkun á fasteignamati fyrir árið 2023. Hann veitti því eftirtekt að samkvæmt nýja matinu var lóð hans metin á rúmar 8 m.kr en við nánari eftirgrennslan komst hann að því að sambærilegar lóðir í götu hans voru metnar mun lægra í sumum tilvikum eða lægst á um 4,5 m.kr.
Hann leitaði skýringa hjá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) þar sem honum var greint frá því að lóðir eru ekki metnar til verðs bara út frá stærð, gerð og staðsetningu, heldur er líka horft til þeirra mannvirkja sem hafa verið reist á lóðinni. Þar með geti tvær jafnstórar lóðir á sama stað verið metnar með ólíkum hætti þar sem mannvirkin á þeim eru ólík. Lóðamat sé ekki sjálfstæð matseining heldur hlutfall af heildarfasteignamati eigna. Mætti því frekar segja að lóðamat væri áætlað miðað við heildarbyggingarmat frekar en sjálfa lóðarstærðina.
Maðurinn taldi að HMS hefði ekki lagaheimild til að reikan lóðamat með þessum hætti. Hann leitaði því til yfirfasteignamatsnefndar með mál sitt.
Yfirfasteignamatsnefnd rakti að samkvæmt reglugerð skal meta lóðir út frá sennilegu söluverði sambærilegra lóða. Við þetta mat megi horfa til margra ólíkra þátta svo sem hversu góðar samgöngur eru í nágrenni lóðarinnar, hversu langt er í helstu þjónustu og svo framvegis.
HMS reikni lóðamat íbúðarhúsa í þéttbýli sem hlutfall af grunnmati. Grunnmat lóðar margfaldað með lóðarstuðli viðkomandi svæðis. Við grunnmat er litið til þriggja þátta, stærðar lóðar og mannvirkis sem á henni er, hverrar gerðar mannvirkið er og svo á hvaða mats-eða undirmatssvæði fasteignin er staðsett.
Yfirfasteignamatsnefnd taldi að fasteignamat lóða eigi að taka mið af staðsetningu og ætluðum notum lóðarinnar og þar með tegund og gerð þeirra mannvirkja sem á lóðinni er að finna. Eins þurfi að horfa til annarra atriða sem hafa áhrif á lóðarverð svo sem staðsetningu og gerð. Það sé með öðrum orðum ekki nóg að meta lóð bara út frá gerð, staðsetningu og stærð. Þar með sé réttlætanlegt að lóðamat sé ólíkt hjá tveimur lóðum sem eru staðsettar hlið við hlið, ef mannvirkin á þeim eru mismunandi. Lóð sé órjúfanlegur þáttur heildareignarinnar og mannvirki verða jafnan ekki seld sérstaklega án lóðarinnar. Því þurfi að líta á mannvirki og lóð sem heild.
Því var mat HMS á lóð mannsins löglegt.
