Eðvarð Hilmarsson, grunnskólakennari og frambjóðandi til formanns Kennarafélags Reykjavíkur, segir neyðarástand ríkja varðandi íslenskukunnáttu í mörgum grunnskólum landsins og ástandið sé sérstaklega slæmt í Breiðholti, þar sem hann kennir. Þar sé staðan það slæm að mjög fáir nemendur geti lesið og skilið fyrirsagnir dagblaða við útskrift. Þetta kemur fram í aðsendri grein Eðvarðs sem birtist á Vísi og ber yfirskriftina „Breiðholt brennur“.
„Ég er grunnskólakennari og ég hef kennt í mínum hverfisskóla þar sem hlutfall nemenda af erlendum uppruna er komið upp í 90%. Ég tek það fram að þetta er ekki sérskóli, þetta er hverfisskóli. Ég hef mikinn metnað fyrir starfi mínu en áttaði mig samt á því á endanum að ég var ekki að starfa sem fagmaður á mínu sviði, nærvera mín var í raun falskur gæðastimpill á að börnin væru að fá menntun,“ skrifar Eðvarð.
Hann segir það óvinnandi verkefni að kenna 25 barna hópi á unglingastigi, án viðeigandi kennslugagna, án stuðnings og allra síst ef að stór hluti nemenda skilur ekki kennarann.
„Ég kenndi náttúrufræði en við höfum slagorðið “Við erum öll íslenskukennarar”. Það gefur samt augaleið að það kennir enginn samskipti með því að reyna að ræða við 25 börn í einu. Sú staðreynd að enginn í 9. bekk gat skilið setninguna “hjartað dælir blóði”, kveikti á viðvörunarbjöllum þar sem nemendur með íslensku sem móðurmál þekktu orðið ekki heldur. Orðið dæla er of flókið til þess að finnast í því málumhverfi sem börnin þurfa að nota. Það er ekki í mannlegu eðli að nota flóknari orðaforða heldur en það sem meirihlutinn skilur og þegar það er algengt að þegar fólk bætist við sem skilur minna en hópurinn þá heldur einföldun á máli sínu gildi áfram,“ skrifar Eðvarð.
Hann segir stöðuna sorlega því að um sé að ræða klára krakka sem séu fullur af umhyggju. Það sé kerfið sem hefur svikið þau um menntun.
„Mjög fáir nemendur sem ég hef kennt í hverfisskólanum mínum geta lesið fyrirsagnir í dagblöðum við lok 10. bekkjar. Menntakerfið okkar er ótrúlega ógagnsætt (lítið samræmi er á milli einkunnargjafa í ólíkum skólum eða jafnvel á meðal ólíkra kennara). Lokaafurð þessa menntakerfis er hins vegar fjöldi ungs fólks sem hefur verið svikinn um menntun. Þau fara út í lífið með lítið á bakinu nema svikin loforð um að þau eigi sama séns og aðrir. Þau taka það inn á sig að hafa brugðist og að geta ekki ráðið við framhaldsskólanám, allavega á meðan þau trúa því sem sagt var við þau “þú getur þetta, haltu áfram, gangi þér vel”,“ skrifar Eðvarð.
Hann segir að þetta umhverfi hafi farið hríðversnandi síðustu ár. Þá sé það nánast árátta í kerfinu að sjúkdómsvæða vandann. Mörg börn fái stimpil um skertan málþroska þegar þau eru kannski með orðaforða og málþroska á öðru tungumáli langt umfram aldur. Betra væri að hans mati að verja almannafé í fleiri kennara og aðra sérfræðinga til að kenna börnum mál og samskipti.
„Svona mál eru birtingarmynd þess að neyðarástand ríki,“ skrifar Eðvarð.
Hann segir að á meðan tala innflytjenda fari hækkandi í grunn- og leikskólakerfinu þá séu á sama tíma engar raunhæfar stoðir í grunnskólakerfinu til að taka á við þetta verkefni.
„Við erum að skapa aðstæður þar sem vantraust, vanlíðan, ótti og reiði er að fara að stigmagnast í þjóðfélaginu. Fjölskyldur af erlendum uppruna eru vinna og borga sína skatta í góðri trú um að kerfið sé að mennta börnin og að það gefi næstu kynslóð aðgengi að þjóðfélaginu,“ skrifar Eðvarð.
Hann segist hafa áttað sig á því að hann sem kennari væri að svíkja þessi börn um menntun með því að taka þátt í þessu þegjandi og hljóðalaust.
„Allar þær miklu gáfur og hæfileikar sem þessi börn hafa gagnast þeim lítið þegar þjóðfélagið gefur þeim ekki tækifæri. Barn sem er svikið um menntun er fullorðinn manneskja sem svikin er um framtíð. Þessi börn eru ótrúlega klár og umhyggjusöm og það hryggir mig að við séum að bregðast þeim í stórum stíl. Þetta skrifast ekki á kennara, kollegar mínir eru hetjur og gera ótrúlega margt með lítið í höndunum. Kennarar taka þetta inn á sálina, þeir eru fagaðilar og hjartað segir þeim að þeir eigi að redda þessu. Kennarar hafa þekkinguna og viljann, en þeir eru sviknir um verkfærin sem þeir þurfa,“ skrifar Eðvarð.
Að hans mati er aðeins ein raunhæf lausn og hún sé einföld:
„Ríkið þarf að koma inn með fjármagn í grunnskólakerfið. Ríkið þarf að koma inn með fjármagn í grunnskólakerfið. Ríkið þarf að koma inn með fjármagn í grunnskólakerfið. Ríkið þarf að koma inn með fjármagn í grunnskólakerfið. Ríkið þarf að koma inn með fjármagn í grunnskólakerfið,“ skrifar Eðvarð.
