Félagar í forystu breiðfylkingar forvarna og heilbrigðissamtaka sem berjast gegn afnámi ríkiseinokunar ÁTVR á áfengissölu sendu erindi á þá lífeyrissjóði sem eiga hlut í Högum. Er það vegna fyrirætlana Hagkaupa um opnun netverslunar með áfengi sem þau telja ekki samrýmast yfirlýsingum sjóðanna um samfélagslega ábyrgð í fjárfestingum.
Í stöðluðu bréfi sem félagarnir sendu hver á sinn lífeyrissjóð segir:
„Við mótmælum því að fyrirtæki í eigu sjóðsins stundi ólöglega starfsemi af þessu tagi og sem félagar í íslenska samfélaginu mótmælum við því að grafið sé undan þeirri lýðheilsustefnu sem samþykkt hefur verið á Alþingi og allar helstu heilbrigðisstéttir landsins hafa fylkt sér um.“
Einnig er óskað eftir því að erindið verði tekið fyrir á stjórnarfundi og að viðkomandi lífeyrissjóður komi á framfæri mótmælum við Haga og Hagkaup og krefjist þess að fallið verði frá áfengissölu. Verði ekki fallist á það dragi lífeyrissjóðurinn þegar í stað allt sitt hlutafé úr Högum.
Eins og sagði í frétt DV í gær eiga lífeyrissjóðirnir meira en 75 prósent í smásölurisanum. Á meðal stærstu hluthafa eru Gildi (17,71 prósent), LSR (11,37), Lífeyrissjóður verzlunarmanna (10,55), Brú (9,04), Birta (7,39), Festa (4,54) og Stapi (3,45). En fjölmargir aðrir lífeyrissjóðir eiga minni hluti.
„Þetta er einföld fyrirspurn um það hvort að sjóðsfélögum finnist það forsvaranlegt að fjárfesta í fyrirtæki sem ekki fer að lögum,“ segir Árni Guðmundsson, formaður Foreldrasamtaka gegn áfengisauglýsingum sem er eitt félögum í áðurnefndri breiðfylkingu. „Einnig áskorun að draga fé almennings úr þessu fyrirtæki.“
Árni segir að ábyrgð lífeyrissjóðanna sé gríðarlega mikil í þessu máli. Flestir lífeyrissjóðir setji sér ákveðnar siðareglur varðandi fjárfestingar sínar, það er samfélagslega ábyrgð. Þeir segist einnig fara að landslögum. Ekkert sé hins vegar að marka slík plögg miðað við fyrirætlanir Hagkaupa, sem séu að stærstum hluta í þeirra eigu.
„Ef fólk er ósátt við sölufyrirkomulag eða fyrirkomulag samfélagsins þá er það Alþingi Íslendinga sem breytir því. Ekki forstjóri Hagkaupa sem er illa við lög og nennir ekki lengur að fylgja þeim. Það er ekki leiðin sem við förum í siðuðum samfélögum,“ segir Árni. Samkvæmt siðareglum beri lífeyrissjóðunum að stíga inn í þess atburðarás.
Margar netverslanir með áfengi hafa sprottið upp á undanförnum misserum eins og fjallað hefur verið um í fréttum. Misstórar og missérhæfðar. Árni segir að þó að það sé vissulega slæmt þá sé opnun netverslunar Hagkaupa af annarri stærðargráðu og munur sér á þessu tvennu.
„Það er stigsmunur á einhverri bílsskúrssölu út á Granda og stórfyrirtæki sem lífeyrissjóðir og almenningur á stærstan hluta í,“ segir Árni. „Það sem gerir tilfelli Hagkaupa sérstakt er staða þess í samfélaginu. Hagkaup var fyrsta lágvöruverslunin og hefur að okkar mati alltaf verið fremur virðulegt fyrirtæki. Þess vegna gerum við auknar kröfur á að fyrirtæki af þessu kalíberi virði landslög og séu ekki að ganga gegn samþykktum samfélagsins í þessum málum og öllum þeim markmiðum sem fólk hefur. Eins og kemur núna í ljós í umfjöllun að það virðist vera samtvinnuð kjör æðstu stjórnenda og aukinnar veltu vegna ólöglegrar áfengissölu.“
Vísar hann þar með í frétt DV í gær þar sem fjallað var um tímasetningar um kaupréttasamninga helstu lykilstarfsmanna Haga og yfirlýsingar um opnun áfengisverslunar.
Árni segist sjálfur hafa sent sitt erindi á lífeyrissjóðinn Brú. Hann sé nú þegar búinn að fá svarbréf frá framkvæmdastjóra um að bréfið hafi verið móttekið og að það verði tekið fyrir hjá stjórninni.
