Inga Sæland, formaður Flokks fólksins, og Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, formaður Viðreisnar hafa báðar lagt fram þingsályktunartillögu um aðildarviðræðurnar við Evrópusambandið. Inga vill slíta þeim formlega en Þorgerður vill þjóðaratkvæðagreiðslu.
„Alþingi samþykkti aldrei að slíta þessum viðræðum. Við viljum vita hvar við erum stödd. Liggur umsóknin ofan í skúffu og hægt að halda viðræðunum áfram hvenær sem er?“ spyr Inga Sæland.
Hún og allur þingflokkur Flokks fólksins hafa lagt fram þingsályktunartillögu. Það er að Alþingi feli ríkisstjórninni að draga umsókn Íslands að Evrópusambandinu til baka. Í tvígang hefur Inga lagt fram sambærilega tillögu.
„Í mínum huga er hún virk. Ég skil ekki af hverju ég er að mæla fyrir þessu í þriðja skiptið. Ég hélt að öllum væri í mun að fá að vita hvar við stöndum,“ segir hún.
Aðspurð um afstöðu flokksins til Evrópusambandsaðildar segir hún að þau séu ekki að fara að mæla með aðild. En að flokkurinn myndi styðja að þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram um málið, ef svo bæri undir.
Ísland sótti um aðild að Evrópusambandinu sumarið 2009 eftir þingsályktunartillögu þess efnis í stjórnartíð Samfylkingar og Vinstri grænna. Eftir kosningarnar árið 2013 komust Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur til valda.
Tveimur árum seinna fór Gunnar Bragi Sveinsson, þáverandi utanríkisráðherra, með bréf til Evrópusambandsins þar sem hann tilkynnti að viðræðunum hafi verið slitið. Það var þó ekki gert formlega af Alþingi og hafa viðræðurnar verið á ís allar götur síðan.
„Það liggur fyrir að það er ekki búið að slíta viðræðunum formlega,“ segir Þorgerður Katrín sem ásamt þrettán öðrum þingmönnum Viðreisnar, Samfylkingar og Pírata hefur lagt fram tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu.
Hún segir lítið mál að endurvekja núverandi aðildarumsókn, sem Gunnar Bragi hafi óformlega rift undir miklum þrýstingi frá þeim sem vildu ekki heyra minnst á Evrópusambandið. En rétta leiðin sé að spyrja þjóðina hvað hún vilji. Það hafi verið mistök hjá stjórn Samfylkingar og Vinstri grænum á sínum tíma að gera ekki en sé búið og gert.
„Við höfum einlæga sannfæringu fyrir því að það sé rétt að treysta þjóðinni til þess að taka næsta skref. Að þjóðin fái að ákvæða næstu skref en ekki að einhverjir sérhagsmunagæslu seggir hvað má og hvað má ekki,“ segir Þorgerður Katrín.
Vitnar hún í skoðanakannanir um málið því til stuðnings. Meðal annars nýja könnun Maskínu, sem DV greindi frá í síðustu viku, þar sem kemur fram að 57 prósent aðspurðra vilja þjóðaratkvæðagreiðslu um Evrópusambandsaðild en innan við 19 prósent eru á móti.
„Það á enginn að vera hræddur við að klífa fjallið því annars fáum við ekki að vita hvað er hinum megin,“ segir Þorgerður, vitnandi í skáldið Þorstein Erlingsson. „Norðmenn hafa í tvígang fengið tækifæri til að tjá hug sinn um þetta mál en við Íslendingar aldrei. Það er kominn tími til núna, ekki síst til að veita ungu kynslóðinni tækifæri til að tjá sig um sína eigin framtíð en láta ekki miðaldra og eldra fólk segja hinum um hvernig framtíðin eigi að vera.“
