„Við erum á rangri leið. Lyfjaeitranir og sjálfsvíg ungs fólks eru samfélagsmein sem við höfum í allt of mörg ár leitt hjá okkur,“
segir Grímur Atlason framkvæmdastjóri Landssamtakanna Geðhjálpar.
356 einstaklingar létust vegna sjálfskaðandi hegðunar
Á árunum 2013 til 2021 þá dóu 45 karlar og 12 konur á aldrinum 18 til 29 ára úr of stórum skammti. Það dóu 68 karlar og 36 konur á aldrinum 30 til 44 ára úr stórum skammti. Tvær stúlkur á aldrinum 11 til 17 ára dóu úr of stórum skammti á þessu tímabili. Samtals dóu því 163 einstaklingar á aldrinum 11 til 44 ára á árunum 2013 til 2021 úr of stórum skammti.
Sjálfsvígin voru samtals 193 í aldurshópnum 11 til 44 ára á þessu sama árabili. Níu drengir og þrjár stúlkur tóku líf sitt í aldurshópnum 11 til 17 ára. Það dóu 62 karlmenn og 16 konur á aldrinum 18 til 29 ára í sjálfsvígi og það dóu 86 karlar og 17 konur í sjálfsvígi á aldrinum 30 til 44 ára. Þetta eru samtals 193 einstaklingar.
„Við erum því að tala um að 356 einstaklingar á aldrinum 11 til 44 ára dóu vegna sjálfskaðandi hegðunar. Það er löngu kominn tími á að samfélagið vakni og setji raunverulegt púður í alvöru aðgerðir sem styðja við fólk á öllum skeiðum lífs þess. Árið 2022 var líklega ekki mikið betra og árið í ár ekki heldur ef gögn vegna fyrri helmings 2022 eru skoðuð auk minningagreina blaðanna. Betri gögn eru bara ekki fyrir hendi,“ segir Grímur.
DV greindi í gær frá frásögn Guðrúnar Katrínar Sandholt. Sonur hennar, Magnús Andri Sæmundsson, var aðeins 19 ára gamall þegar hann lést í febrúar síðastliðnum eftir baráttu við fíknisjúkdóm.
Magnús lést 19 ára gamall vegna fíknisjúkdóms – „Hann þráði ekkert heitar en að verða edrú“
Kristín Davíðsdóttir, hjúkrunarfræðingur á Landspítalanum, segir sögu Guðrúnar engan veginn einsdæmi.
„Þegar maður starfar í heilbrigðiskerfinu er dauðinn órjúfanlegur hluti af vinnunni – þannig er einfaldlega gangur lífsins. Það er hins vegar þyngra en tárum taki hve áþreifanlegur og hversdagslegur dauðinn er á meðal þeirra sem glíma við fíknivanda.“
Breytinga er þörf
Grímur segir aðferðir 20. aldarinnar í tengslum við fíkn og fíknisjúkdóma úr sér gengnar. Refsingar skila engu og fangelsin eru full af brotnum einstaklingum sem eitt sinn voru börn sem samfélagið brást.
„Geðrænum áskorunum þarf að mæta með fjölbreyttari nálgun en lyfjamódel læknisfræðinnar. 98 prósent fjármagns, sem sett er í geðheilbrigðiskerfið, fer í plástra og viðbrögð þegar einstaklingurinn er kominn í vanda. Tvö prósent fjármagns fer í forvarnir. Breytum þessu! Þjóðarsátt um raunverulega farsæld barna!“
Ef einstaklingar glíma við sjálfsvígshugsanir er bent á Hjálparsíma Rauða krossins 1717 og netspjall Rauða krossins 1717.is. Opið allan sólarhringinn. Einnig má hafa samband við Píeta-samtökin sem veita ókeypis ráðgjöf í síma 552-2218, allan sólarhringinn. Netspjall Heilsuveru þar sem svarar hjúkrunarfræðingur er líka opið frá kl.8-22 alla daga. Fyrir þau sem misst hafa ástvin í sjálfsvígi má fá stuðning í sorg hjá Sorgarmiðstöð og hjá Pieta samtökunum.
