Sunna segir að þökk sé #MeToo-hreyfingunni hafi umræða um ofbeldi í samböndum og birtingarmyndir þess aukist. „En ofbeldi fyrirfinnst á fleiri stöðum,“ segir hún í pistli á Vísi.
Hún vekur athygli á að í 3.gr. reglugerð 1009/2015 um aðgerðir gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi á vinnustöðum fellur fjárhagslegt ofbeldi ekki þar undir.
„Ef rætt er um ástæður þess sem einstaklingar festast í ofbeldissamböndum, og erfiðleika þeirra við að komast úr þeim samböndum, þá er það tíðrætt að lykillinn að skjótri undankomu er fjárhagslegt sjálfstæði. Af hverju er þá ekki meira rætt um fjárhagslegt ofbeldi á vinnumarkaðinum?“ spyr hún.
Sunna gerir greinarmun á launaþjófnaði og fjárhagslegu ofbeldi.
„Launaþjófnaður: Atvinnurekandi sem leitast eftir að lækka útgjöld sín á kostnaði vegna launa og launatengdra gjalda með því að forðast að greiða kjarabundin réttindi starfsfólks, eða sleppa greiðslu á launatengdum gjöldum.
Fjárhagslegt ofbeldi: Einstaklingur í áhrifastöðu innan atvinnurekanda notar stöðu sína til þess að beita öðrum einstaklingi fjárhagslegum skaða eða þjáningu, hefur hótanir um slíkt, beitir þvingunum eða handahófskenndri sviptingu frelsis við athæfið.“
Hún segir að munurinn þarna sé ásetningur geranda. „Ásetning er oft hægt að sjá á því að hegðun geranda beinist gagngert að einum eða fleiri þolanda, á meðan annað starfsfólk verður ekki fyrir áhrifum,“ segir Sunna.
Sunna nefnir nokkur dæmi um birtingarmyndir fjárhagslegs ofbeldis á vinnumarkaði.
„Gerandi neitar greiðslu á unnum yfirvinnutímum til þolanda.
-Gerandi skráir unna tíma á þolanda, þegar viðkomandi svaraði útkalli.
-Gerandi neitar þolanda um auka vaktir, og hamlar þannig því að þolandi geti unnið sér fyrir hærri launum.
-Gerandi hótar að halda eftir launum þolanda.
-Gerandi skráir rangan launataxta á þolanda.
-Gerandi neitar, eða dregur, að lagfæra laun þegar bent er á misfærslur þar á.
-Gerandi skráir of háan persónuafslátt á þolanda, og byggir þannig upp skuld þolanda við ríkið.
-Gerandi greiðir út of há laun og krefur þolanda um endurgreiðslu án þess að veita þolanda sýn á útreikninga endurgreiðslunnar.
-Gerandi neyðir þolanda til að skrifa undir samning eða yfirlýsingu þar sem þolandi afsalar sér kjarasamningsbundnum réttindum. Með þessu fylgja oft hótanir, eða frelsissviptingar þar til þolandi skrifar undir.“
Að sögn Sunnu geta gerendur fjárhagslegs ofbeldis ekki verið framlínufólk eða einfalt starfsfólk með enga ábyrgð. „Gerendur fjárhagslegs ofbeldis eru ávallt stjórnendur atvinnurekenda, og/eða þeir aðilar sem sjá um launin […] og eru ávallt þeir sem hafa peningavöldin hjá atvinnurekendum,“ segir hún
„Því miður eru stéttarfélög ekki komin langt á leið er kemur að því að tækla fjárhagslegt ofbeldi. Sögur þolenda af frelsissviptingu, eða nauðungar við að undirrita samninga og yfirlýsingar eru oft smættaðar niður í undirritað blaðið og innihald þess. Þolendur þurfa þá enn frekar að heyra raunir sínar ræddar út frá fjárhagslegu sjónarmiði, en ekki þeirri andlegu og tilfinningalegu vanlíðan sem atburðarásin hefur kallað fram,“ segir Sunna og bætir við að tilgangur smættunar ofbeldis gagnvart launþegum sé eingöngu til þess að minnka kröfu þeirra á geranda sinn, ef málið verður tekið upp á annað borð.
Hún segir þetta virka hamlandi á þolendur sem sjá lítinn tilgang í að sækja rétt sinn.
„Líkt og #MeToo hefur opnað fyrir umræðu um ofbeldi í samböndum, þá er kominn tími til þess að opna umræðuna um ofbeldi á vinnumarkaði frekar, og þá sérstaklega fjárhagslegt ofbeldi. Umræðan verður að hefjast einhvers staðar. Hver er þín saga?“
