Eymundur L. Eymundsson skrifaði pistil á Vísi í gær þar sem hann fjallaði einlægt um eigin reynslu af þunglyndi, félagsfælni og sjálfsvígshugsunum. Hann segist vona að Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra taki á geðheilbrigðismálum barna.
„Vanlíðan barna spyr ekki um stöðu eða stétt frekar en líkamlegur vandi. Börn og fjölskyldur á að byggja upp en ekki brjóta niður eins og gert er og baráttan við kerfið og biðlistar lengjast,“ segir Eymundur í upphaf pistilsins.
Hann segir að ríkisstjórnin, skólakerfið, samfélagið og þeir sem vinna í geðheilbrigðismálum þurfi að sameina krafta sína svo hægt sé að skapa verðmæti hjá börnum og að ekki eigi að dæma börn sem glíma við geðraskanir til erfiðrar ævi.
„Það eru sögur um vanlíðan barna nær daglega í fjölmiðlum og það er eitthvað sem við sem samfélag og kerfi eigum ekki að samþykkja, það er komið nóg. Sem samfélag og kerfið í heild verðum við að gera betur fyrir börn og fjölskyldur framtíðarinnar.Það er nógu erfitt að glíma við vanlíðan alla daga og í vonleysinu fylgir sjálfsvígsáhætta og ég vil trúa því að nú hætti menn að tala og fari að framkvæma.“ sagði Eymundur.
Þá talar Eymundur um félagsfælni og fjallar hann um hana af mikilli einlægni þar sem hann glímdi sjálfur við félagsfælni mestan hluta ævi sinnar.
„Það er svo grátlegt hvað lítið eða ekkert er fjallað um félagsfælni sem er þriðja algengasta geðröskunin á eftir þunglyndi og alkóhólisma ég hef reynt að vekja athygli á og mun gera áfram meðan virðing og viðurkenning er ekki til staðar fyrir börn og fullorðna.Félagsfælni byrjar oftast hjá börnum frá 10 til 15 ára aldri og að viðurkenna að manni líði illa og vita ekki hvert hægt er að leita er helvíti á jörð.“
Hann talar um eigin reynslu af sjálfsvígshugsunum vegna félagsfælninnar og segist hafa verið í fullri vinnu við að halda sér á lífi nær daglega frá 12 til 38 ára aldurs. „Ég var í fullri vinnu við að halda mér á lífi þar sem ég var með sjálfsvígshugsanir nær daglega frá 12 til 38 ára Ég forðaðist flestar aðstæður og mikill reiði og pirringur sem getur valdið togstreitu í samskiptum. Ég réð ekkert við taugakerfið, ég roðnaði og klökknaði í tíma og ótíma og það gerðist bara án þess ég réði nokkru um það,“ segir hann.
Eymundur segist hafa hatað að vera í grunnskóla og flosnaði upp úr framhaldsskóla eftir 2 mánuði. Hann segir ekkert hafa verið skárra á vinnumarkaði og talaði um að hann hafi misnotað vímuefni til að geta hitt vini sína.
„Á mínum vinnustað forðaðist ég að fara í kaffi eða mat og mætti ekki á starfsmannafundi.Þegar félagar eða vinir fóru út á lífið þurfti ég að vera búinn að drekka í mig kjark til að komast til þeirra og endaði ég oftast í blackout. Vímuefnamisnotkun, þunglyndi og mikil einangrun er nefnilega ein af afleiðingum félagsfælni.“
Eymundur segir að hann hafi greinst með slitgigt á ungum aldri og að aðgerð sem hann fór í hafi misheppnast. Jafnframt segir hann að það hafi verið það besta sem henti hann. „Árið 2005 var ég á verkjasviði á Kristnesi í Eyjafirði og þar var fræðsla og fengum bæklinga um kvíða, félagsfælni og þunglyndi. Þegar ég fór að lesa þessa bæklinga var eins og ég væri að lesa um mig frá a til ö,“ segir hann.
Fræðsla og, eins og hann orðar það, „að fá nafn yfir það sem maður glímir við“ hjálpuðu honum gríðarlega og veittu honum tækifæri til að fá hjálp og eignast betra líf. „Ég gat losnað úr einangrun og komist úr mykrinu og feluleiknum með að vinna í sjálfum mér með opnum huga. Ég hef líka menntað mig og hef haft kjark og þor til að opna á félagsfælni og um leið hefur verið gefandi að segja frá úrræðum sem hafa hjálpað sem gæti hjálpað öðrum að eignast betra líf.“
Hann lýkur pistlinum á því að segjast vera þakklátur fyrir þá hjálp sem hann fékk. Því næst skorar hann á samfélagið að hætta að fela vandann og fara að taka á honum.
„Það er gott að vera 54 ára í dag og ég er þakklátur að hafa fengið hjálp frá frábæru fagfólki og notendum geðheilbrigðiskerfisins sem ég bý að í dag. Ég vona að börn og fjölskyldur fái hjálp til að byggja sig upp fyrir lífsins verkefni óháð stöðu eða stétt. Hættum að fela vandan og förum að viðurkenna og taka á vandanum í samfélaginu, skólakerfinu og kerfinu öllu. Það er mjög þreytandi að sjá hvernig er brotið á börnum og fjölskyldum í stað þess að byggja upp fyrir framtíðina.“
