Fyrrverandi deildarstjóri við leikskóla í Reykjavík vann í gær dómsmál sem hún höfðaði gegn rekstraraðila leikskólans vegna þess að henni var sagt upp þegar hún var ólétt.
Ath. Upphaflega sagði í fréttinni að um leikskóla á vegum Hjallastefnunnar væri að ræða en það er ekki rétt. DV biðst velvirðingar á þessum mistökum.
Konan var enn á reynslutíma þegar henni var sagt upp og greindi frá óléttunni sama dag og skrifað var undir ótímabundinn ráðningarsamning. Hún var komin tíu vikur á leið þegar skrifað var undir. Konan hafði verið við vinnu í einn dag og tvær klukkustundir þegar henni var sagt upp og hún sögð virka áhugalaus og óörugg.
Konan krafðist þess að rekstraraðili leikskólans myndi greiða henni rúmar 4,7 milljónir króna ásamt vöxtum, auk þess að greiða málskostnað. Rekstraraðilinn krafðist sýknu af öllum kröfum, en til vara að fjárkrafa verði lækkuð sem og málskostnaðurinn.
Héraðsdómur Reykjavíkur komst að þeirri niðurstöðu að rekstraraðilinn skyldi greiða konunni tæpa 1,3 milljón króna auk vaxta, og málskostnaðar upp á 800 þúsund krónur.
Endurtekin veikindi
Konan var ráðin deildarstjóri við leikskólann þann 16. september 2019 og fyrsti starfsdagur var fyrirhugaður 1. nóvember. Einnig var gengið frá því að dóttir konunnar myndi fá leikskólapláss á öðrum leikskóla hjá sama rekstraraðila. Konan kom með dóttur sína í aðlögun 28. október en næsta dag mætti hún til fundar við leikskólastjórann þar, sem og aðstoðarleikskólastjóra, kvartaði undan aðbúnaði og sagðist ekki ætla að koma aftur með barnið að svo stöddu.
Konan mætti síðan til vinnu þann 1. nóvember eins og samið hafði verið um. Hún var fjarverandi vegna veikinda 4.-6. nóvember, en þann 7. nóvember var skrifað undir ótímabundinn ráðningarsamning. Á fundi eftir undirritunina sagði konan aðstoðarleikskólastjóra að hún væri ólétt og komin 10 vikur á leið. Hún var síðan aftur fjarverandi vegna veikinda frá 9.-15. nóvember og þegar hún mætti aftur til vinnu mánudaginn 18. nóvember var henni afhent uppsagnarbréf. Hún var án launatekna frá 1. janúar 2020 til fæðingardags barnsins sumarið 2020.
Enginn skriflegur rökstuðningur
Í uppsagnarbréfi kom fram að deildarstjóranum sé sagt upp störfum á reynslutíma með eins mánaðar fyrirvara, miðað við mánaðamót og ekki óskað eftir vinnuframlagi hennar á uppagnartíma. Ekki var skriflegur rökstuðningur fyrir uppsögninni.
Ágreiningur deildarstjórans og rekstraraðilans fyrir dómi snerist að því hvort heimilt hafi verið að segja henni óléttri upp á reynslutíma, hver uppsagnarfrestur væri og hvort hún ætti rétt á bótum.
Konan byggði mál sitt á því að það hafi verið brot að segja henni upp óléttri án skriflegs rökstuðnings eða gildra ástæðna. Allar ástæður sem rekstraraðilinn hafi gefið hafi tengst meðgöngunni.
Raunar barst rökstuðningur ekki fyrr en 13. febrúar 2020 eftir samskipti Kennarasambandsins fyrir hönd deildarstjórans og Samtaka atvinnulífsins fyrir hönd leikskólans.
Þær ástæður sem gefnar voru upp fyrir uppsögninni voru fjarvistir hennar og skortur á trausti. Forsvarsmenn leikskólans sögðu óléttu ekki vera ástæðu uppsagnar. Þá vísar konan í að í þessum rökstuðningi sé því haldið fram að það hafi „komið leikskólastjóranum á óvart að A skyldi fyrst „muna“ eftir því að tilkynna um þungun sína strax eftir undirritun ráðningarsamnings þar sem fjölmörg tækifæri voru til þess að ræða það“. Þungun hennar hafi því einnig verið dregin inn í síðbúinn rökstuðning.
„Virkað áhugalaus, óörugg og ítrekað tilkynnt fjarvistir“
Þá segir í málatilbúnaði rekstraraðilans að deildarstjórinn hafi „virkað áhugalaus, óörugg og ítrekað tilkynnt fjarvistir á þeim stutta tíma sem hún hafi verið við störf. Þá er vísað til þess að hún hafi sjálf haft orð á því hvort hún ætti að segja upp á fundinum 18. nóvember 2020.“
Þetta kom konunni mjög á óvart, aldrei hafi verið rætt við hana um meint áhugaleysi og hún hafi aldrei fengið tiltal. Þá hafi hún starfað svo stutt sem deildarstjóri að hún hafi ekki fengið tækifæri til að sanna sig í starfi áður en henni var sagt upp. Sömuleiðis hafi hún boðist til að koma með vottorð vegna veikinda en það verið afþakkað.
Bótakröfu sína byggði hún á því að vegna uppsagnar hafi hún verið án launa eftir eina greiðslu frá leikskólanum og fram að fæðingu barnsins, þegar fæðingarorlof tók við. Þó tók hún fram að hún tók að sér verkefni sem verktaki á vorönn 2020 og fékk fyrir það 94 þúsund krónur á mánuði í fimm mánuði, og var síðan á atvinnuleysisbótum sem hún mótmælti að draga ættu frá bótakröfu hennar. Í kröfunni miðar hún við að mánaðarlaun hennar sem deildarstjóri voru tæpar 500 þúsund krónur, þegar með var talið orlof og mótframlag atvinnurekanda í lífeyrissjóð.
Ólögmæt uppsögn
Rekstraraðilinn mótmælti alltaf að uppsögnin tengdist óléttunni. „Stefnandi hafi verið óörugg frá fyrstu stundu og virst eiga erfitt með að treysta samstarfsfólki sínu, m.a. fyrir dagvistun eigin barns. Ítrekaðar fjarvistir hafi ekki verið til þess fallnar að bæta þar úr. Í röksemdabréfinu hafi því verið lýst að í öllu starfi leikskólans séu þarfir barnanna í fyrsta sæti og að traust starfsfólk og stöðugleiki í starfsmannahaldi sé grundvallaratriði í því sambandi. Stjórnendur stefnda hafi metið það svo að stefnandi hefði ekki uppfyllt þær væntingar sem gera yrði til deildarstjóra áleikskólum og ennfremur að mikið hefði vantað upp á áhuga hennar á starfinu.
Með hagsmuni barnanna að leiðarljósi hafi það verið niðurstaðan að stjórnendur stefnda hefðu ekki getað treyst stefnanda til að taka við stjórn deildarinnar og að hún hefði ekki getu til að valda svo mikilvægu og vandasömu starfi.“
Dómari taldi rekstraraðilann þó ekki hafa sýnt fram á gildar ástæður fyrir uppsögn. Uppsögnin hafi því verið ólögmæt en upphæð bóta var mun lægri en konan óskaði eftir, en meðal annars voru atvinnuleysisbætur dregnar frá kröfunni.
Þá segir í niðurstöðu dómsins:
„Athugasemdir stefnanda sem foreldris 10 mánaða gamals barn við aðbúnað á öðrum leikskóla, sem stefnandi rekur, eru ekki gildar ástæður fyrir uppsögn í skilningi 30. gr. laga nr. 95/2009. Þegar ákvörðun var tekin um að segja stefnanda upp störfum hafði hún einungis verið við vinnu í einn dag og tvær klukkustundir. Ekki er við því að búast að starfsmaður ávinni sér sérstakt traust á svo skömmum tíma og þessi takmarkaði tími gaf ekki tilefni til að draga afgerandi ályktanir um áhuga stefnanda á starfinu og getu til að sinna því. Þó veikindi í upphafi starfssambands séu vissulega óheppileg, þá er óumdeilt að stefnandi var fjarverandi vegna veikinda á þessum tíma og því um lögmæt forföll að ræða.“
