Breytingar hafa orðið á eldgosinu í Fagradalsfjalli og er sjónarspilið öðruvísi og kannski minna en áður í augum margra. Þorvaldur Þórðarson, eldfjallafræðingur, segir að þrátt fyrir þessa breytingu sé virkni gossins sú sama og áður. Eldgosið haldi áfram undir yfirborðinu þrátt fyrir að glóandi hraun hætti að spúast upp.

Fréttablaðið skýrir frá þessu í dag. Haft er eftir Þorvaldi að yfirborðsflæðið sé aðeins lítill hluti af því sem kemur upp úr gígnum. Megnið af hrauninu fari eftir innri farvegum sem sjást ekki, eða um helmingur eða tveir þriðju að mati Þorvaldar.

Hann benti á að hraun tapi mjög litlum hita þegar það ferðast um lokaðar rásir undir yfirborðinu, hugsanlega aðeins 0,1 gráðu á hvern kílómetra. Þegar það rennur um opnar rásir er hitatapið miklu meira eða um hundrað gráður á hvern kílómetra.

Nú nær hraunbreiðan frá Fagradalsfjalli um tvo kílómetra frá gígnum og hraun rennur eftir göngum alla leið að jaðri hennar. „Hraunið kemur glóandi heitt út úr rásinni og getur þá haldið áfram að flæða. Lengstu svona aðfærsluæðar sem við vitum um í hraunum á jörðinni eru á bilinu 500–2000 kílómetra langar,“ er haft eftir Þorvaldi.

Hér á landi eru lengstu þekktu hraungöngin um 140 kílómetrar en það er Þjórsárhraun sem liggur undir öllu Suðurlandsundirlendinu. Gosið átti upptök sín á veiðivatnasvæðinu fyrir um 11.500 árum og rann hraun niður farveg Þjórsár og um kílómetra út í sjó.

Fréttablaðið hefur eftir Þorvaldi að hann telji líklegt að fleiri yfirborðsbreytingar muni verða á gosinu í framtíðinni sem og sveiflur í gosóróa. „Óróinn er búinn til af virkninni allra efst í gosrásinni, efstu hundrað metrunum, en gosrásin sjálf er allavega sautján kílómetra löng. Hraunið kemur á jöfnum hraða upp og ef það stækkar þarna efst í gosrásinni þá tekur lengri tíma að fylla hólfið,“ sagði hann.