Staðan á bráðadeild Landspítalans er orðin svo alvarleg að yfirlæknar og sérfræðilæknar telja sig ekki lengur geta borið ábyrgð á mistökum við meðferð sjúklinga. Þetta segir Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands. Reynir skrifar um stöðuna í aðsendri grein sem birt er í Fréttablaðinu í dag.

Reynir segir að staðan á deildinni eigi ekki að koma þingmönnum á óvart. Læknafélag Íslands hafi átt fund með velferðarnefnd Alþingis í nóvember síðastliðnum og þar hafi verið fjallað um vinnuskipulag og álag á lækna sem sinna bráðadeildinni. Reynir segir að á fundinum hafi þetta meðal annars verið rætt:

„Greint var frá lýsingum lækna á skipulagi starfseminnar og vinnuaðstæðum. Fram kom m.a. að læknar hreyfiteymis bráðadeildar hafa ítrekað reynt að vekja athygli stjórnenda Landspítala á ástandinu, álaginu, óviðunandi starfsaðstæðum og þróun mála án viðhlítandi viðbragða æðstu stjórnenda eða framkvæmdastjórnar. Meðal þess sem læknar gagnrýna er að mönnun sérfræðilækna í almennum lyflækningum sem sinna þessari þjónustu sé ófullnægjandi,“ segir Reynir.

Einn sérfræðingur fyrir 40 til 60 sjúklinga

Hann bendir á að haustmánuðum 2019 hafi níu sérfræðingar sinnt þjónustu í 5,8 stöðugildum á 21 rúma legudeild, auk þess dagdeild, göngudeild, sýklalyfjagjöfum og vaktþjónustu. Einn sérfræðingur geti þurft að bera ábyrgð á meðferð 40-60 bráðveikra sjúklinga. Á sama tíma segi ráðleggingar um mönnun lækna, með tilliti til vinnuálags og læknisþjónustu, að við þessar aðstæður þurfi 12 sérfræðinga í fullu starfi.

„Þekkt er að of margir sjúklingar á hvern lækni skapa hættu á að yfirsýn tapist og að öryggi sjúklingsins sé ekki lengur tryggt. Það virðist því miður hafa komið á daginn og varað hefur verið við yfirvofandi stórslysi. Þá var á fundinum með velferðarnefnd einnig vakin athygli á því að fram hefði komið að skipulag á hjúkrunarþjónustu væri á köflum stopult, starfsaðstaða ófullnægjandi og mönnun kandídata og sérnámslækna brigðul.“

Aðstaðan löngu sprungin

Reynir bendir á að í skýrslu ráðgjafafyrirtækisins McKinsey um Landspítalann árið 2016 hafi ein megin niðurstaðan verið sú að fjölga þyrfti sérfræðilæknum. Kostirnir við það væru ótvíræðir og gætu til dæmis leitt til skilvirkari og öruggari ákvörðunartöku um meðferð sjúklinga, fækkun legudaga og dregið úr hjúkrunarþörf.

„Skemmst er frá því að segja að svo virðist sem lítið hafi verið gert með niðurstöður skýrslunnar sem unnin var að beiðni Alþingis. Aðstaðan á bráða- og móttökudeildum til að taka við núverandi fjölda bráðveikra sjúklinga er löngu sprungin og alls ófullnægjandi eins og fram hefur komið í lýsingum starfsfólks og sjúklinga sem þangað hafa leitað að undanförnu. Er svo komið að yfirlæknar og sérfræðilæknar telja sig ekki lengur geta borið ábyrgð á mistökum við meðferð sjúklinga sem geta orðið við þessar aðstæður.“

Það þarf að grípa í taumana

Ekki nóg með það heldur hafi hjúkrunargeta sjúkrahússins verið sprengd „með hvatvísum og að því er virðist stundum lítt ígrunduðum ákvörðunum um að spítalinn sinni nýjum átaks- og sérverkefnum með óljósum sparnaði fyrir samfélagið og allra síst hagkvæmni og öryggi fyrir sjúklinga þegar afleiðingarnar eru skoðaðar heildrænt og í samhengi við áhrif á aðra þjónustuþætti,“ eins og Reynir orðar það. Það komi því  ekki á óvart að aðildarfélög LÍ starfandi á Landspítala hafi í ályktun í byrjun ársins krafist að stjórnendur og heilbrigðisyfirvöld axli ábyrgð á þessum ákvörðunum og stefnu.

„Áður hafa samtök lækna og læknaráð kallað eftir skipun Landspítalastjórnar yfir sjúkrahúsið. Nú þegar heilbrigðisráðherra leggur fram frumvarp með breytingum á Heilbrigðislögum og vill leggja niður hlutverk læknaráðs og skilgreinda faglega ábyrgð yfirlækna á læknisþjónustu sem undir þá heyrir er áríðandi að ríkisstjórnin og Alþingi í heild grípi í taumanna áður en í frekara óefni er komið í heilbrigðismálum þjóðarinnar með alvarlega skertri þjónustu við sjúklinga og álagi á starfsfólk.“