Gætu myndað ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum í framtíðinni – Margir með fordóma í garð Pírata
Píratar fóru með himinskautum í skoðanakönnunum frá vormánuðum 2015 þangað til greint var frá Panamaskjölunum vorið 2016. Eftir tvennar þingkosningar eru Píratar enn og aftur mættir í stjórnarandstöðu og miðað við vinsældir ríkisstjórnarinnar er erfitt að sjá að flokkurinn verði áhrifamikill í þjóðmálaumræðunni á næstunni. Blaðamaður DV settist niður með Smára McCarthy, þingmanni Pírata, sem er í óðaönn að skipuleggja þingstörfin í vor og ræddi við hann um stöðuna í dag og verkefnin sem þarf að leysa.
Verðmætasköpun og hvernig Ísland verður í framtíðinni er Smára ofarlega í huga. „Í dag koma 40 prósent af gjaldeyristekjum okkar í gengum ferðaþjónustuna, svo ál, fiskur og allt hitt. Það þarf ekki mikið að klikka til að skapa stórt vandamál mjög hratt. Okkur gengur afar vel sem samfélagi en það eru mjög mörg egg í fáum körfum.“
Smári leggur mikla áherslu á að koma á fót fleiri sterkum atvinnuvegum og kemba regluverkið til að skapa sem flest tækifæri. „Minn draumur er að við séum leiðandi í heiminum þegar kemur að upplýsingafrelsi og friðhelgi einkalífsins og að við séum með kerfi þar sem þróun hugmynda og tækni getur blómstrað hratt. Við erum að horfa upp á ritskoðunartilburði og lokun markaða, þá er boltinn hjá okkur og við erum alveg tilbúin að hjálpa ef á okkur er hlustað.“
Smári segir að stjórnmálaumræðan sé föst og ekki sé horft nóg til framtíðar, einungis þurfi að breyta kerfinu lítillega til að gera Ísland samkeppnishæfara á ýmsum sviðum. „Í dag var ég til dæmis að þvælast með bandarískum frumkvöðli sem vill fara burt frá Bandaríkjunum, hann er að þróa gámaflutninga með drónum. Ef okkur tekst að lokka svona fyrirtæki hingað með góðu regluverki þá er það stórt. Það á við um líftækni, þróun gervigreindar, nanótækni og kjötræktun.
Það kemur sá dagur að hægt verður að rækta fiskikjöt og verð á fiski fellur, hvernig væri að við værum leiðandi í stað þess að fá þetta í andlitið þegar að því kemur? Það er margt sem við erum að gera ágætlega þegar kemur að nýsköpun en þegar við berum okkur saman við önnur lönd þá eru til dæmis endurgreiðslur til rannsóknar og nýsköpunar hreinlega brandari. Það er erfitt að fá sérfræðinga til að flytja hingað, þeir finna ekki grunnskóla fyrir börnin sín með alþjóðlega vottun og þótt það sé auðvelt fyrir sérfræðinga að fá dvalarleyfi þá á það ekki við um maka.“
Píratar gagnrýndu Sigríði Á. Andersen dómsmálaráðherra harðlega fyrir kosningar, bæði í tengslum við uppreist æru sem og skipun dómara í Landsrétt. Smári segir það stuðandi að sjá Sigríði áfram í dómsmálaráðuneytinu. „Hún braut lög. Við erum ekki að tala um kvartanir, kærur eða einstaka dóma, en það er munur á því að klúðra einhverju minniháttar og að skipa heilt dómstig þegar það var margbúið að benda á að það væri ólöglegt. Við báðum um að þetta yrði gert rétt og það eru kannski málefnalegar ástæður fyrir því að fara gegn niðurstöðu hæfnisnefndarinnar, en við vitum það ekki því hún sinnti ekki upplýsingaskyldu sinni sem ráðherra,“ segir Smári.
„Svo erum við með fjármálaráðherra sem hefur ekki reynt að gera hreint fyrir sínum dyrum varðandi Panamaskjölin og ýmislegt þannig. Almennt þá skortir viðleitni til að reyna að gera hlutina rétt og viðhalda ákveðnum siðferðislegum viðmiðum sem ég held að almenningur í landinu vilji að sé gert. Þetta ætti að vera auðvelt að laga, í tilfelli Bjarna Benediktssonar þá gæti hann hæglega birt upplýsingar um að hann hefði ekki verið að stunda viðskipti í skattaskjólum og hefði ekki verið að misnota vitneskju sína fyrir hrun. Í tilfelli Sigríðar Andersen þá ætti hún að víkja úr dómsmálaráðuneytinu á meðan það fer fram rannsókn á gjörðum hennar í embætti.“
Hvernig sérðu fyrir þér næstu fjögur ár í stjórnarandstöðu?
„Ég held að stjórnarandstaðan sé sterk, þrátt fyrir undarlega samsetningu, og þingflokkur Pírata er mjög sterkur í augnablikinu. Ég held að við getum gert mikið gagn en það fer eftir því hvort þessi ríkisstjórn muni standa við öll þessi loforð um breytt vinnubrögð eða hvort þetta sé sama kjaftæðistalið og oft áður. Ef þetta er bara tal þá sé ég fram á leiðinleg fjögur ár þar sem maður þarf að hamast og hamast á ríkisstjórninni. Ef það er hins vegar eitthvað satt í þessu og ef það verður aðeins tekið tillit til hugmynda og tillagna stjórnarandstöðunnar, ef það verður tekið samtal og fólk hlustar á hvert annað í stað þess að fara í fylkingar, þá gæti kjörtímabilið orðið skemmtilegt og gagnlegt. Ég skora hreinlega á ríkisstjórnina; það hversu góð þessi fjögur ár verða fer algjörlega eftir því hvernig þau spila úr þeirra stöðu.“
Píratar útilokuðu að starfa með Sjálfstæðisflokknum í ríkisstjórn, fyrir kosningar 2016 útilokaði flokkurinn einnig samstarf við Framsóknarflokkinn. Smári segir að það þýði ekki að Píratar vilji ekki vinna með þeim í ákveðnum málum. „Við treystum okkur ekki til þess að fara í ríkisstjórn með þeim því við höfum séð hvernig það gengur fyrir sig. Munurinn skiptir máli, í starfinu á þinginu er maður að vinna með fólki sem maður er ósammála í sumum efnum, þannig á þetta að virka. En vegna þess að flestir flokkar sem hafa farið í stjórn með Sjálfstæðisflokknum hafa farið laskaðir eða ónýtir út úr því samstarfi, þetta lítur út eins og algjört ofbeldissamband, þá er vont fyrir flokk eins og okkur að ætla að vinna með honum í ríkisstjórn. Það er línan sem við drógum fyrir síðustu kosningar. Það er ekkert til frambúðar, það gæti alveg komið sá tími að við yrðum til í að fara með þeim í ríkisstjórn.“
Upplifun margra á Pírötum er að þeir séu stefnulausir stjórnleysingjar sem vilja bara sitja fyrir framan tölvuna á borgaralaunum. Smári hafnar því alfarið og segir marga hreinlega vera með fordóma í garð Pírata. „Þetta er upplifun sem hefur aldrei byggst á neinu öðru en fordómum. Ef fólk kæmi og sæi hvernig við störfum þá gæti það ekki komist að þessari niðurstöðu. Það er rétt að við störfum að sumu leyti allt öðruvísi en aðrir flokkar, annað er mjög hefðbundið. Við erum ekki með formann en það hefur komið til umræðu. Við erum alltaf tilbúin í samtal, ef einhver er með gagnrýni á okkur þá erum við alveg til í að fara yfir það. Varðandi borgaralaun þá orðaði Halldóra Mogensen, þingmaður okkar, það vel í tengslum við starfslaun listamanna að nú vantaði bara að bæta 300 þúsund manns í viðbót og þetta væri komið,“ segir Smári og hlær.
