Rekstrarkostnaður Lífeyrissjóðs verzlunarmanna nam ríflega 2,3 milljörðum króna árið 2016 og hefur hækkað um ríflega 45 prósent frá árinu 2014. Launakostnaður sjóðsins hefur hækkað um rúmlega 40 prósent frá árinu 2013, en stöðugildum hefur fjölgað um 8. Fimm æðstu stjórnendur sjóðsins fengu tæpar 135 milljónir í laun í fyrra. Formaður VR segir laun stjórnenda ekki í neinu siðferðilegu sambandi við hlutverk sjóðanna og það sem þeir greiði út til lífeyrisþega og segir rekstrarkostnaðinn svakalegan. Hann hyggst beita sér fyrir launaþaki á framkvæmdastjórann.

Lífeyrissjóður verzlunarmanna birti nýverið ársreikning sinn fyrir árið 2016. DV tók saman þróun rekstrar- og launakostnaðar sjóðsins, eins og hún birtist í ársreikningum sjóðsins aftur til ársins 2013, þar sem upplýsingar voru fyrirliggjandi. Ragnar Þór Ingólfsson, nýkjörinn formaður VR, hefur um árabil gagnrýnt það sem hann hefur kallað glórulausan rekstrarkostnað lífeyrissjóðanna, sem og ofurlaun æðstu stjórnenda þeirra.

Skipta má rekstrarkostnaði Lífeyrissjóðs verzlunarmanna í tvo liði. Annars vegar skrifstofu- og stjórnunarkostnað, sem felur meðal annars í sér launakostnað starfsmanna, og hins vegar svokölluð fjárfestingargjöld sem eru að langmestu leyti umsýsluþóknun vegna fjárfestinga í innlendum og erlendum verðbréfa- og framtakssjóðum.

Eins og sjá má á úttekt DV nam svokallaður skrifstofu- og stjórnunarkostnaður 824 milljónum króna í fyrra samanborið við 712 milljónir 2015 og 621 milljón árið 2013.

Við þann uppgefna rekstrarkostnað leggjast síðan fjárfestingargjöld, sem er áætluð umsýsluþóknun vegna fjárfestinga sem að mestu er greidd til erlendra verðbréfa- og framtakssjóða, eða 1,1 milljarður af þessum ríflega 1,5 milljörðum sem fjárfestingargjöld ársins 2016 námu.

Samantekinn rekstrarkostnaður sjóðsins árið 2016 nam því alls ríflega 2,3 milljörðum króna samanborið við ríflega 1,7 milljarða króna árin tvö á undan. Ekki fundust viðlíka upplýsingar um þau gjöld í ársreikningi ársins 2013. Rekstrarkostnaðurinn á tímabilinu nemur ríflega 8,5 milljörðum á tímabilinu 2013–2016 og er hann þá varlega áætlaður að mati Ragnars.

„Svakalegar tölur“

„Fjárfestingargjöld hafa alltaf verið tekin inn sem rekstrarkostnaður í ársreikningum en þeir hafa aldrei sagt nema hálfa söguna og þessi tala, áætlaður einn og hálfur milljarður í fjárfestingargjöld á ári, sem við erum að borga inn í fjármálakerfið til að sýsla með eignir okkar, er bara brot af raunveruleikanum. Það vantar heilmikið inn í þetta. Þetta er varlega áætlað, en þetta eru svakalegar tölur og þetta er bara einn lífeyrissjóður af 26 virkum hér á landi,“ segir Ragnar í samtali við DV.

Sjóðirnir fá ekkert frítt

Hann segir engan vafa leika á að þessi fjárfestingargjöld heyri undir rekstrarkostnað, þótt heitið sé þetta.
„Ef sjóðirnir tapa þá borga þeir umsýslugjöld fyrir eignastýringu, ef þeir græða þá borga þeir umsýslugjöld fyrir eignastýringu. Þetta hefur alltaf verið skilgreint sem rekstrarkostnaður í ársreikningum, en nú hefur þetta í auknum mæli verið falið inni í sjóðstýringum. Eftir hrun voru stofnaðir margir framtakssjóðir sem sjóðirnir gerðust aðilar að og settu peninga í. Þetta er ekki tekið fram í bókum sjóðanna en svo sannarlega er þetta kostnaður, það er enginn að vinna frítt fyrir íslenska lífeyrissjóði, ég get lofað þér því.“

Launin ekki í neinu jarðsambandi

Þak verði sett á toppinn Formaður VR heitir því að ganga mjög fast á eftir því að launaþak verði sett á Guðmund Þ. Þórhallsson, framkvæmdastjóra Lífeyrissjóðs verzlunarmanna.

Mynd: Mynd DV

Ragnar hefur verið mjög gagnrýninn á laun forsvarsmanna lífeyrissjóðanna en Guðmundur Þ. Þórhallsson, framkvæmdastjóri Lífeyrissjóðs verzlunarmanna, ber þar höfuð og herðar yfir aðra kollega sína með tæpar 39,7 milljónir í laun árið 2016. Hann og fjórir aðrir lykilstjórnendur sjóðsins fengu alls 135 milljónir í sinn hlut í fyrra.

„Launakostnaðurinn er ekki í neinu siðferðilegu sambandi við hlutverk sjóðanna og það sem þeir eru að greiða út til lífeyrisþega. Þetta er sjálftaka og ég mun beita mér fyrir því að sett verði launaþak á framkvæmdastjóra sjóðsins. Hann ber höfuð og herðar yfir aðra framkvæmdastjóra lífeyrissjóðanna og það er búið að samþykkja innan stjórnar VR og stendur til að beina því til stjórnar lífeyrissjóðsins að launakjör framkvæmdastjórans verði endurskoðuð. Ég mun fylgja því mjög fast eftir. Þetta er til háborinnar skammar,“ segir Ragnar Þór.

Fari þeir þá í bankana

Lífeyrissjóðurinn hefur ítrekað, þegar laun framkvæmdastjórans hefur borið á góma á umliðnum árum, bent á að þau séu samkeppnishæf við það sem gengur og gerist innan annarra fjármálafyrirtækja. Samanburðurinn virðist því vera viðskiptabankarnir, ekki endilega aðrir lífeyrissjóðir. Um þær skýringar talar Ragnar tæpitungulaust:
„Þá segi ég við þessa menn, farið þá bara og fáið ykkur vinnu þar og verði ykkur að góðu. Ég get fullyrt að það er til fjöldi strangheiðarlegs fólks sem er tilbúið að vinna fyrir sanngjörn laun. Það er nóg framboð af svoleiðis fólki, þannig fólk viljum við inn en ekki fólk sem heltekið er af græðgi og eigin ágæti sem er síðan oft takmarkað þegar upp er staðið.“

En því verður ekki að neitað að lífeyrissjóðirnir eru stórir, umsvif þeirra mikil og Lífeyrissjóður verzlunarmanna með þeim stærstu. Er þessi mikli rekstrarkostnaður óþarfi, eða er svigrúm til að hagræða þar í þágu sjóðfélaga?
„Þetta er einn lífeyrissjóður, og í 330 þúsund manna samfélagi getum við spurt okkur hvort við þurfum alla þessa yfirbyggingu? Af hverju er sjóðurinn að láta eigna- og sjóðstýra fyrir sig nánast öllum eignunum ef við erum með alla þessa yfirbyggingu í sjóðnum sjálfum?“

Launalækkun Ragnars staðfest

Stjórn VR samþykkti að lækka mánaðarlaun formanns um 300 þúsund krónur

Stjórn VR samþykkti á miðvikudag nýjan launasamning við Ragnar Þór Ingólfsson, formann VR, sem felur í sér að launahækkun fyrrverandi formanns verkalýðsfélagsins er dregin til baka. Ragnar staðfestir í samtali við DV að með þessu muni mánaðarlaun hans lækka um 300 þúsund krónur frá því sem var.

Ragnar lét það verða eitt sitt fyrsta verk sem formaður að boða að hann myndi láta lækka laun sín enda teldi hann fullkomlega óeðlilegt að formaður VR hækki meira í launum en hann sé tilbúinn til að semja um fyrir sína félagsmenn. Laun formanns VR voru komin í 1.410 þúsund krónur á mánuði með ökutækjastyrk og höfðu hækkað um rúm 40 prósent á síðustu tveimur árum. Á sama tíma höfðu laun félagsmanna hækkað um 12,6 prósent.

Ragnar hafði verið búinn að skrifa undir samninginn en hann var formlega samþykktur og staðfestur á stjórnarfundi á miðvikudag.

Því er ljóst að Ragnar Þór praktíserar það sem hann predikar og gefur ekki höggstað á sér þegar hann kallar eftir aðgerðum gegn því sem hann telur óeðlileg ofurlaun.

Fyrir mistök birtist þessi frétt um launalækkun Ragnars ekki í prentútgáfu páskablaðs DV. En birtist hér í heild sinni.

Rekstrarkostnaður sjóðsins

Skrifstofu- og stjórnunarkostnaður og fjárfestingargjöld

Árlegur skrifstofu- og stjórnunarkostnaður hefur hækkað um 203 milljónir á tímabilinu 2013–2016. Fjárfestingargjöld hafa á sama tíma hækkað um 633 milljónir.*

(1) Samanlögð heildarþóknun vegna fjárfestinga í innlendum og erlendum verðbréfa- og framtakssjóðum. Umsýsluþóknun sjóðsins er innifalin í gengi viðkomandi sjóða og greidd skv. reikningi frá fjárvörsluaðilum sjóðsins. Samanlögð heildarþóknun vegna þessara fjárfestinga er áætluð 1.514 miljónir á árinu 2016. Upplýsingar um áætlaða heildarþóknun vegna fjárfestinganna var ekki að finna í ársreikningi ársins 2013.

Laun- og launatengd gjöld

Árlegur launakostnaður hefur hækkað um 179,8 milljónir á tímabilinu, þó stöðugildum hafi aðeins fjölgað um 8 að meðaltali.

Laun lykilstjórnenda

Heildarlaun, hlunnindi og þóknanir til stjórnar, endurskoðunarnefndar og stjórnenda auk viðbótarframlags til lífeyrissparnaðar til stjórnenda