Á áramótunum árið 1996 voru tvær fjölskyldur samankomnar til þess að fagna nýju ári á heimili í ótilgreindu bæjarfélagi. Þessar tvær fjölskyldur höfðu hist reglulega á þessum tímamótum og fögnuðu ávallt saman komu nýs árs. ­Í ­báðum fjölskyldunum voru börn og kom þeim vel saman. Þessi áramót áttu þó ekki eftir að enda með gleði og flugeldum eins og síðustu ár. Þessi áramót komst upp um ógeðslegt leyndarmál sem annar faðirinn hafði haldið leyndu í mörg ár. Ítrekaða misnotkun á yngsta barni sínu, ungri stúlku sem þá var orðin ­þrettán ára gömul.

En ­hvernig komst upp um leyndarmálið? Var yngsta barnið hans það eina sem hann misnotaði?

„Ég gleymi aldrei þessu kvöldi, þann 31. desember árið 1996. Þetta var ekki bara kvöldið sem upp kemst um kynferðislega misnotkun á systur minni heldur er þetta líka kvöldið sem ég áttaði mig á því að ég var ekki eina barnið hans sem hann nauðgaði reglulega,“ segir Hjörleifur, verkamaður á fertugsaldri sem nú er búsettur í Reykjavík.

Hjörleifur bjó lengst af ásamt fjölskyldu sinni í umræddu ótilgreindu bæjarfélagi en þar rak móðir hans verslun og faðir hans vann þar. Út á við leit þessi fjölskylda ekki út ­fyrir að vera frábrugðin öðrum, bæði börnin stunduðu skóla og þrátt ­fyrir örlitla þroskaskerðingu hjá systur Hjörleifs þá virtist ekkert vera að.

Þroskaskerðing systur hans var þó eitthvað sem skólayfirvöld höfðu sýnt áhuga en hún hafði þó ekki fengið neina sérstaka greiningu.

Örlagarík áramót

En aftur að þessu örlagaríka kvöldi þann 31. desember árið 1996. ­Báðar fjölskyldurnar höfðu ­borðað og krakkarnir léku sér saman um allt hús og virtist gleðin allsráðandi. Allt þar til faðir Hjörleifs vildi fara að koma sér heim og kallaði fjölskylduna að útidyrum hússins. Móðir Hjörleifs fór að taka sig til fyrir bílferðina heim en börnin tvö, Hjörleifur og systir hans, sýndu engan vilja til þess að fara heim og létu sem þau heyrðu ekki köll föður þeirra sem sagði ítrekað: „Krakkar, nú skulum við koma heim og drífa okkur í háttinn.“

„Það var ástæða fyrir því að ég vildi ekki fara heim þetta kvöld en ég hélt að ástæða þess að systir mín vildi ekki fara heldur væri einfaldlega sú að það var gaman að leika sér þarna. Það var hins vegar ekki ástæðan eins og báðar fjölskyldurnar komust að þarna í anddyri hússins. Pabbi var orðinn frekar pirraður á því að bíða eftir okkur krökkunum og var því orðinn dálítið hvass í skipunum og róminn hækkaði hann í hvert skipti,“ segir Hjörleifur sem á þessum tímapunkti var sjálfur farinn að leita að skónum sínum og úlpu og gera sig tilbúinn til heimferðar.

Systir Hjörleifs, sem var tveimur árum yngri en hann, stóð þó fast á sínu og vildi ekkert fara heim með foreldrum sínum. Faðir Hjörleifs er þá sagður hafa snöggreiðst og spurt systur hans af hverju hún vildi ekki koma heim.

„Því þú ert alltaf að nauðga mér!“

„Þá sagði systir mín orðrétt: „Því þú ert alltaf að nauðga mér!“ og strax eftir að hún sagði þetta þá mátti heyra saumnál detta. Andlitin á þeim fullorðnu sem stóðu í kring urðu hvít af losti og ég sjálfur átti erfitt með andardrátt. Ég vissi ekki mitt rjúkandi ráð. Þarna var systir mín að stíga fram og viðurkenna að pabbi minn hefði misnotað hana. Nauðgað henni. ­Nauðgað henni alveg eins og hann hafði nauðgað mér. Mamma brotnaði að sjálfsögðu saman en fólk virtist taka þessu með smá fyrir­vara og þannig sannfærði pabbi mömmu á sínum tíma; að þetta væri bara vitleysa. Hann hefði aldrei gert neitt svona við systur mína og þetta væri bara einhver mótþrói,“ segir Hjörleifur.

En af hverju steig Hjörleifur ekki fram á sama tíma og sagði frá þeirri misnotkun sem hann kveðst hafa orðið fyrir af hálfu föður síns? Af hverju studdi hann ekki þessar ásakanir systur sinnar?

„Þetta var afskaplega erfitt og skrítið tímabil. Ég átti í mikilli innri baráttu við sjálfan mig og hvað ég ætti að gera. Pabbi byrjaði að misnota mig þegar ég var átta ára og þá var systir mín fimm ára. Pabbi hafði algjörlega heilaþvegið mig og ég vissi ekki í hvorn fótinn ég átti að stíga lengur. Í hvert skipti sem misnotkunin átti sér stað þá var mamma erlendis að versla inn fyrir verslunina sem hún rak og þá nýtti pabbi tækifærið. Þá vorum við ein með pabba. Þá vorum við ein með þessum sem við eigum að treysta fyrir lífi okkar,“ segir Hjörleifur sem er mikið niðri fyrir þegar hann ræðir þetta og þurrkar tárin.

Ofurhetjan með skikkjuna

„Pabbi sagði við mig að þetta væri eitthvað sem allir pabbar gerðu með börnunum sínum. Síðan byrjaði hann að klæða mig úr buxunum og bað mig að klæða mig úr öllum fötunum. Þetta byrjaði með káfi og fitli. Hann nuddaði mig á miðsvæðinu og strauk á mér afturendann. Allan tímann sagði hann að þetta væri bara eðlilegt. Ég var bara átta ára. Auðvitað trúði ég honum. Hann var ofurhetjan mín með skikkjuna,“ segir Hjörleifur og grætur.

Hjörleifur segir að faðir hans hafi byrjað að misnota hann árið 1989 og að misnotkunin hafi staðið yfir í sex ár eða allt til ársins 1995. Þá var Hjörleifur aðeins fjórtán ára gamall og stutt í fermingu.

„Þessi áramót breyttu öllu. Þarna var eitt ár frá því pabbi nauðgaði mér síðast og á þessum tímapunkti hafði ég ekki hugmynd um að hann væri að misnota systur mína líka. Pabbi fór að sjálfsögðu ekki heim með okkur þetta kvöld. Við gistum hjá ömmu og hann fór heim. Næstu daga og vikur fór lögreglan að rannsaka málið og þá var ég einmitt spurður að því hvort ég hefði einhvern tímann verið misnotaður og ég sagði nei og þar við sat. Það var enginn sálfræðingur kallaður til eða ég fluttur í sérstakt barnahús eða verndað umhverfi svo hægt væri að ræða við mig. Sem betur fer er verklag lögreglu þegar kemur að svona málum í dag töluvert þróaðra en það var þá. Það getur vel verið að ég hefði sagt frá öllu á þessum tíma ef einhver fagaðili hefði spurt mig meira út í það en þetta var bara ein spurning og ég svaraði neitandi og þar við sat,“ segir Hjörleifur sem reyndi að gleyma þessu öllu saman.

Á sambýli

„Þetta var náttúrlega að eyðileggja líf mitt á þessum tíma. Ég átti erfitt uppdráttar í skóla og við ­systkinin höfðum fengið okkar skerf af einelti í gegnum skólagöngu ­okkar. ­Systir mín varð fyrir miklu einelti og þá sérstaklega vegna þess að hún þótti skrítin en enginn vissi þó af hverju. Enginn vissi að systir mín var svona því pabbi okkar hafði misnotað hana reglulega í fjöldamörg ár. Nauðgað henni í fjöldamörg ár,“ segir Hjörleifur sem vill þó ekki tala mikið um systur sína, hún sé enn að glíma við alvarlegar afleiðingar ­misnotkunarinnar og sé vistuð á sambýli fyrir mjög geðfatlaða einstaklinga þar sem hún fær aðstoð við allar sínar daglegu ­þarfir.

„Systir mín er greind með mjög alvarlega geðhvarfasýki og það er geðsjúkdómur sem læknar telja að hún hafi þróað með sér vegna misnotkunarinnar. Allar þessar nauðganir ollu henni svo miklum skaða á líkama og sál að hún mun aldrei ná sér,“ segir Hjörleifur og bætir við að faðir hans hafi verið ­dæmdur ­fyrir misnotkunina á systur hans.

„Já, hann pabbi fékk dóm árið 1999 og var dæmdur í þriggja ára og sex mánaða fangelsi en þurfti ekki að sitja inni í nema tvö ár og fjóra mánuði. Persónulega fannst mér það of vægur dómur en það var kannski að hluta til mér að kenna og ég kenni mér um það enn í dag. Ég reyni stanslaust að telja sjálfum mér um hið gagnstæða en það er ekki hægt annað en að hugsa til þess hvernig á þessu máli hefði verið tekið ef ég hefði sjálfur stígið fram líka,“ segir Hjörleifur sem hefur alltaf kennt sjálfum sér um ­misnotkunina, allt þar til fyrir tveimur árum.

Bara aumingjar sem eru misnotaðir

„Ég var fastur í þeim hugsanagangi að það væru bara aumingjar sem láta misnota sig. Þetta væri mér að kenna. Til að byrja með var þetta að sjálfsögðu eitthvað sem allir ­pabbar gerðu með börnunum ­sínum en í kynfræðslu í grunnskóla þá fór ég að skilja þetta betur. Ég áttaði mig á því að það sem pabbi var að gera var alls ekkert eðlilegt. Að sjálfsögðu var tilfinningin alltaf sú þegar hann var að nauðga mér að þetta væri ekki í lagi, þetta var svo sárt og allt í mér, bæði í líkama og sál, sagði að þetta væri rangt. Pabbi var hins vegar virkilega góður í að sannfæra mig og alltaf einhvern ­veginn á endanum þá trúði ég ­honum. Kynfræðslan opnaði hins vegar ­augu mín og því tel ég kynfræðslu af öllum toga virkilega mikilvæga í grunnskólum. Hún breytti öllu ­fyrir mig,“ segir ­Hjörleifur sem ­sjálfur á fimm börn á aldrinum tveggja til þrettán ára, fjóra stráka og eina stelpa.

„Ég á fimm börn og fólki í kringum mig hefur þótt það skrítið og um það hefur verið talað í fjölskyldunni. Ég á fimm börn með fimm konum og misnotkun föður míns á bæði mér og systur minni hefur haft mikil áhrif á bæði sambönd mín við börnin mín og barnsmæður. Ég hef alltaf verið logandi hræddur við getnaðarvarnir en aldrei haft það í mér að útskýra af hverju fyrr en nú. Ég get ekki notað smokkinn því pabbi nauðgaði mér alltaf með smokk. Þannig er það bara. Ég get ekkert útskýrt þetta betur og sumum finnst kannski erfitt að skilja það en þetta er einfalt fyrir mér. Um leið og ég sé eða hugsa um smokk þá hellast yfir mig ógeðfelldar minningar og ­tilfinningar sem ég hef reynt að bæla niður í mörg ár,“ segir Hjörleifur sem þó skilur áhyggjur barnsmæðra hans því þrátt fyrir misnotkunina og þann dóm sem faðir hans fékk fyrir að misnota systur hans þá hélt Hjörleifur sambandi við föður sinn.

Stokkhólmsheilkennið

„Já, ég gerði það. Ég hélt sambandi við föður minn þrátt fyrir að hann hafi verið dæmdur. Ég heimsótti hann meira að segja í fangelsið og skrifaði honum reglulega bréf. Af þeim sökum báru ­barnsmæður mínar lítið traust til mín og höfðu að sjálfsögðu áhyggjur af litlu demöntunum mínum. Ég skil það alveg en ég vona að við lestur þessa viðtals þá öðlist þær skilning á af hverju hlutirnir voru eins og þeir voru.“

Vita þær ekki að þú varst misnotaður?

„Nei. Þær vita bara að pabbi misnotaði systur mína.“

En af hverju hélstu áfram að vera í sambandi við föður þinn? Það er það sem lesendur spyrja sig að.

„Ég skil það vel. Ég get ekki útskýrt þetta öðruvísi en að vísa til Stokkhólmsheilkennisins. Þarna hafði ég verið misnotaður nánast alla mína æsku en þegar misnotkunin stóð ekki yfir þá sýndi hann mér ást og umhyggju eins og ­aðrir feður. Hann reyndi líka í sífellu að troða enn meiri vitleysu í hausinn á mér til þess að stjórna mér. Stjórna því hvað ég myndi gera eða hvernig ég myndi bregðast við. ­Eftir öll þessi ár af eintómri vanlíðan og sjálfsvígshugsunum, sem fylgdu misnotkuninni, þá fékk ég nóg árið 2014 og ákvað að rjúfa öll tengsl við hann. Það tók öll þessi ár fyrir mig að peppa mig upp í að slíta öllu sambandi við pabba. Það var ekki erfitt en þegar ég lít núna til baka þá er ég þakklátur ­fyrir að hafa, án þess að ráðfæra mig við nokkurn mann eða opna mig og segja frá því sem hafði komið ­fyrir mig, sagt skilið við hann fyrir fullt og allt.“

Ræddir þú aldrei þessa misnotkun við pabba þinn? Bæði þessa misnotkun á systur þinni eða þau skipti sem hann nauðgaði þér?

„Nei, ég gerði það aldrei. Það var kannski barnaleg von í mér að hann myndi einn daginn ákveða að stíga fram og biðja mig allavega ­afsökunar. Segja fyrirgefðu. Fyrirgefðu að ég eyðilagði æskuna þína. Fyrirgefðu að ég braut á þér og fyrirgefðu að ég verndaði þig ekki. Ég hef aldrei fengið fyrirgefðu. Aldrei.“

Af hverju að stíga fram núna?

„Ég ákvað fyrir tveimur árum að ég ætlaði ekki að ganga með þessa skömm lengur á bakinu og mig langar að skila henni þangað sem hún á heima. Amma mín, það er að segja mamma hans pabba, var orðin mjög veik á síðasta ári og ég ákvað að ég myndi stíga fram gagnvart fjölskyldunni og segja frá þessu þegar hún myndi kveðja ­blessunin. Það gerðist um mitt síðasta ár og þá sagði ég fjölskyldu minni frá þessu. Það tók virkilega á en á sama tíma hefur mér aldrei liðið betur. Ég þurfti ekki lengur að ganga einn með þetta leyndarmál. Þetta var nefnilega ekkert mér að kenna. Ég veit það í dag.“

En hvers vegna að fara með svona mál í fjölmiðla?

„Þarna úti er fjöldi fólks sem gengur um með sama bagga og ég gerði í mörg ár. Þetta er stórhættulegur farmur sem fólk ber á ­öxlum sér, farmur sem hefur orðið til þess að fjölmargir hafi fallið ­fyrir ­eigin hendi. Ef frásögn mín verður til þess að hjálpa einhverjum að leita sér ­hjálpar eða segja frá, þá er það nóg ­fyrir mig. Ef hún hjálpar ekki neinum og ef enginn tengir við hana þá fær almenningur að minnsta kosti ­vitneskju um ógeðfellt mál sem ekki ber að þagga. Alls ekki.“

DV hafði samband við föður Hjörleifs og bar ásakanirnar ­undir hann. Í samtali við blaðamann ­játaði hann að hafa misnotað dóttur sína en neitaði að hafa misnotað Hjörleif. Hann viðurkennir að hafa rústað fjölskyldu sinni með athæfi sínu og sér eftir því að hafa misnotað dóttur sína.