Öll vitum að gott sjálfstraust er lykilatriði þegar kemur að ýmsum þáttum daglegs lífs; hvort sem um er að ræða vinnu, nám, íþróttir eða samskipti við annað fólk. Þeir sem hafa gott sjálfstraust eru síður berskjaldaðir fyrir kvíða og eiga oft og tíðum auðveldara með að mynda tengsl við aðra.
Jákvæðir þættir góðs sjálfstrausts eru ótvíræðir en það hvernig við öðlumst meira sjálfstraust getur verið vandkvæðum bundið. Guy Winch er bandarískur sálfræðingur með yfir tuttugu ára reynslu. Nýverið ritaði hann áhugaverða grein fyrir vefsíðu Ted, en margir þekkja eflaust Ted-fyrirlestrana sem taka á ýmsum áhugaverðum málefnum. Hann deildi með lesendum nokkrum atriðum sem fólk getur gert sjálft til að efla sjálfstraust sitt og hvernig er best að glíma við þau andlegu högg sem geta á köflum gert okkur lífið leitt.
Stundum er sagt að maður sé það sem maður borðar en fullyrðingin að maður sé það sem maður hugsar á jafnvel enn betur við. Með jákvæðum staðhæfingum er átt við að maður fylli hugann af jákvæðum hugsunum þar til maður byrjar að trúa þeim. „Þetta er vinsæl leið þegar markmiðið er að efla sjálfstraustið, enda er hún einföld,“ segir Winch en bætir þó við að það skipti máli hvernig hugsanirnar eru settar fram. Þannig geti jákvæðar staðhæfingar gert einstaklingum með mjög lágt sjálfstraust erfitt fyrir. Winch mælir til dæmis með því að skipta út fullyrðingu eins og: „Mér mun ganga vel“ fyrir hófstilltari fullyrðingu eins og: „Ég mun ekki gefast upp heldur halda áfram að reyna þar til mér gengur vel.“
Winch segir að sjálfstraust einstaklinga eflist þegar þeir hlutir eru framkvæmdir sem viðkomandi veit að hann hefur hæfileika í. Winch hvetur fólk til að koma auga á styrkleika sína og leggja rækt við þá. Ef þú ert góð eða góður í hlaupum, skráðu þig í þá í hlaupaklúbb. Ef þú ert góður kokkur, haltu þá fleiri matarboð. Lykilatriðið, segir Winch, er að finna hvar hæfileikarnir liggja og koma auga á tækifærin til að rækta þá.
Þegar okkur líður illa í eigin skinni, af einhverjum ástæðum, getur verið erfitt fyrir aðra að draga okkur upp úr svaðinu, ef svo má segja. Þegar svo ber undir eigum við það til að verða ómóttækileg fyrir hrósi og jafnvel afskrifa það sem lygar eða órökstudda fullyrðingu sem sett er fram til þess eins að okkur líði betur. Winch segir að í stað þess að gera það eigi fólk að læra að taka hrósi og nota það til að byggja sig upp. Sumir eiga erfitt með að taka hrósi, fara jafnvel hjá sér eða hlæja vandræðalega, þegar það kemur. Winch segir að fólk eigi að temja sér að þakka alltaf fyrir hrósið. „Hvötin til að hlæja eða fara hjá sér þegar hrósið kemur mun á endanum hverfa, sem aftur er merki þess að þú sért farinn að trúa því sem er sagt við þig,“ segir Winch.
Flest okkar eru þannig úr garði gerð að okkur líður illa þegar sparkað er í liggjandi mann, hvort heldur sem er í orði eða á borði. Af hverju ættum við að gera okkur sjálfum það? Þegar sjálfstraust okkar er lítið eigum við til að gera einmitt þetta; stunda sjálfsniðurrif svo okkur líði jafnvel enn verr. Winch segir mikilvægt að fólk búi yfir réttu verkfærunum til að eiga við þetta og stunda eins konar hluttekningu með sér sjálfu. „Þegar þitt innra sjálf byrjar á niðurrifinu, spurðu sjálfan þig hvort þú myndir undir einhverjum kringumstæðum segja þessa hugsun upphátt við besta vin þinn. Líklega ekki, ekki satt?“ Winch segir að við eigum það til að vera hluttekningarfyllri gagnvart náunganum, vinum eða fjölskyldu, en okkur sjálfum. Hann hvetur fólk til að hafa þetta í huga, þá sérstaklega spurninguna hér að framan, þegar við byrjum að rífa okkur niður.
Þegar sjálfstraust okkar bíður hnekki, af einhverjum ástæðum, segir Winch að besta leiðin til að endurheimta það sé að minna sig á hvers virði maður er. Hann nefnir sem dæmi erfið sambandsslit sem geta skaðað sjálfstraust okkar. Í stað þess að rífa sig niður og telja sjálfum sér trú um hversu ómögulegur maki maður var, mælir Winch með því að fólk setji saman lista yfir þau atriði og þá kosti sem einmitt gera mann að góðum maka. Og ef maður fær ekki stöðuhækkunina í vinnunni, sem maður vonaðist eftir, mælir Winch með því að maður riti niður þá kosti sem maður býr yfir sem gera mann að verðmætum starfsmanni. Ef þú ert áreiðanlegur starfskraftur eða trúr þínum vinnuveitanda, skrifaðu það niður. Skrifaðu eina eða tvær málsgreinar um það hvers vegna þínir eiginleikar séu mikilvægir og af hverju þeir skipta máli.
Það krefst vinnu að byggja upp sjálfstraust, en Winch bendir á að ávinningurinn af því sé ótvíræður.
Birtist fyrst í DV.
