fbpx
Mánudagur 25.nóvember 2024

28 krabbameinsvaldandi efni í munntóbaki: Frægir íþróttamenn oft fyrirmynd

doktor.is
Föstudaginn 6. janúar 2017 11:49

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

37% þeirra sem fá krabbamein í munn eru enn á lífi eftir 5 ár, segir Rolf Hansson tannlæknir sem segir þess misskilnings gæta að reyklaust tóbak sé skaðlaust. Reyklaust tóbak er samheiti yfir þær tegundir tóbaks sem tuggnar eru eða teknar í vör eða nös. Hér er annarsvegar um að ræða skro, sem eru heil tóbaksblöð sem eru tuggin, og hins vegar snuff eða snus en þá eru blöðin mulin í duft og tekin í nefið eða sett undir vör.

Mynd/Doktor.is

Notkun tóbaks á sér langa sögu. Talið að notkunin hafi upphaflega hafist í Suður-Ameríku og þá í kringum trúarathafnir. Jafnframt greip fólk oft til þess að tyggja lauf tóbaksplöntunnar þegar hungursneið reið yfir til að slá á verstu hungurverkina. Landnemaferðir Evrópumanna á 16. öld fluttu með sér tóbakið til Evrópu og síðar aftur yfir hafið til Norður-Ameríku. Ræktunarskilyrði þar voru víða ákjósanlegri fyrir tóbaksplöntuna en á suðurhveli jarðar og varð framleiðslan því mikil og náði tóbakið fljótt mikilli útbreiðslu. Fljótlega varð tóbakið orðið verslunarvara og ígildi peninga í vöruviðskiptum.
Neysla tóbaks var framan af að mestu leyti þannig háttað að laufblöðin voru þurrkuð, pressuð og síðan skorin niður í búta og tuggin (skro). Þó var alltaf eitthvað af því reykt.

Í byrjun tuttugustu aldar var vart til sá mannabústaður sem ekki hafði hrákadall í hverju horni svo neytendur gætu losað sig við tóbakslitaða hráka og tóbakstuggur. Aukin tæknivæðing á þeim tímum varð til þess að auðvelda framleiðslu á sígarettum sem þóttu mun hreinlegri notkun á tóbaki og jafnframt ,,fínni“. Þetta ýtti undir notkun þeirra. Samtímis voru uppi hugmyndir um að berklar, sem í vaxandi mæli voru að leggja fólk að velli, gætu smitast með hráka. Þannig vék notkun munntóbaks að mestu fyrir reyktóbaki. Reyktóbak varð vinsælla og vinsælla eftir því sem leið á tuttugustu öldina.

Eftir að landlæknir Bandaríkjanna gaf út yfirlýsingu á sjöunda áratugnum þess efnis að reykingar væru heilsuspillandi hefur neysla reyktóbaks minnkað en notkun munntóbaks farið hraðvaxandi í hinum vestræna heimi. Tóbaksframleiðendur hafa lagt sitt af mörkum til að auka neysluna og beina spjótum sínum ekki síst að ungum neytendum. Þannig hefur notkun munntóbaks rúmlega þrefaldast á síðustu þrjátíu árum og eru nú u.þ.b.. 5.5 milljónir Bandaríkjamanna daglegir neytendur. Aukning í aldurshópnum 17-19 ára hefur hins vegar fimmtánfaldast á sama tímabili sem er mikið áhyggjuefni.

Mynd/Getty

Talið er að meginástæða þess að notkunin eykst svona hratt meðal ungs fólks sé m.a.:

1. Þetta er reyklaust efni
2. Auglýsingar framleiðanda beinast að ungu fólki
3. Þetta þykir ,,töff“ meðal gæja.
4. Frægir íþróttamenn eru oft fyrirmynd
5. Sá misskilningur að reyklaust tóbak sé hættulaust.

 

Mynd/Getty

 

Reyklaust já en hættulaust aldeilis ekki !!

Munntóbak inniheldur allt að ferfalt meira nikótín en sígarettur og verður því fíkn í það mikil og talin meiri en ef um reyktóbak er að ræða. Krabbameinsvaldandi efni eru litlu færri en í reyktóbaki eða tuttugu og átta talsins auk fjölda annarra ertandi efna. Þessi krabbameinsvaldandi efni, eru til staðar í mun meiri magni í munntóbaki og sá sem notar 10 grömm af munntóbaki á dag fær allt að þrefalt meira af krabbameinsvaldandi efnum en sá sem reykir tuttugu sígrettur á dag.

Afleiðing

Algengasta notkun á munntóbaki nú til dags er að setja það undir vörina. Við það gulnar litur tanna. Tennur skemmast því tóbakið er hlaðið sykri til bragðauka en sykurinn er góð fæða fyrir bakteríur. Tannhold bólgnar og gómar rýrna. Bragð og lyktarskyn minnkar. Þá veldur tóbakið staðbundinni ertingu á slímhúðinni. Slímhúðin þykknar vegna ertingarinnar og langvarandi regluleg notkun getur orsakað krabbamein í slímhúðarþekjunni enda eru allt að ellefu sinnum meiri líkur að fá munnkrabbamein sé um reglubundna notkun munntóbaks að ræða. Eingöngu 37% þeirra sem fá krabbamein í munn af notkun munntóbaks eru á lífi eftir fimm ár.
Árið 1933 varaði landlæknir Bandaríkjanna við því að ef ekki yrði dregið úr notkun munntóbaks meðal unglinga yrði faraldur munnkrabbameina að veruleiki eftir nokkra áratugi
Það gætir mikils misskilnings að nota reyklaust tóbak og halda að ,,reyklaust sé saklaust“.

Rolf Hansson tannlæknir
Birtist fyrst á vefnum 
www.reyklaus.is

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Mest lesið

Nýlegt

433Sport
Fyrir 9 klukkutímum

Segir að hann fái ekki nógu mikið hrós frá stuðningsmönnum Englands – Betri en Rooney og Kane

Segir að hann fái ekki nógu mikið hrós frá stuðningsmönnum Englands – Betri en Rooney og Kane
Fréttir
Fyrir 9 klukkutímum

Sturlun í Filippseyjum – Varaforsetinn hótar að láta myrða forsetann ef hann gerir henni mein

Sturlun í Filippseyjum – Varaforsetinn hótar að láta myrða forsetann ef hann gerir henni mein
433Sport
Fyrir 10 klukkutímum

Ræddu vandræði íslenska landsliðsins – „Þessar dökku hliðar þar sem við slökkvum á okkur“

Ræddu vandræði íslenska landsliðsins – „Þessar dökku hliðar þar sem við slökkvum á okkur“
433Sport
Fyrir 11 klukkutímum

Virðist vera ánægður með að hafa misst af Arsenal

Virðist vera ánægður með að hafa misst af Arsenal
Fókus
Fyrir 12 klukkutímum

Sjáðu Sigmund Davíð í trylltum dansi á skemmtikvöldi ungra Miðflokksmanna

Sjáðu Sigmund Davíð í trylltum dansi á skemmtikvöldi ungra Miðflokksmanna
433Sport
Fyrir 12 klukkutímum

Byrjunarlið Manchester United í fyrsta leik Amorim – Hojlund og Mainoo á bekknum

Byrjunarlið Manchester United í fyrsta leik Amorim – Hojlund og Mainoo á bekknum
433Sport
Fyrir 14 klukkutímum

Fékk stórkostlegar móttökur í Manchester – Sjáðu myndbandið

Fékk stórkostlegar móttökur í Manchester – Sjáðu myndbandið
Pressan
Fyrir 14 klukkutímum

Fundu stein í skrifborðsskúffu – Veitti stórmerkilegar upplýsingar

Fundu stein í skrifborðsskúffu – Veitti stórmerkilegar upplýsingar

Tarot Spil

Veldu þér spil og sjáðu spádóm þinn.