Eftir hefðbundinn vinnudag mánudaginn 8. október á síðasta ári sat Heiðrún Jóhannsdóttir, 43 ára, ásamt dóttur sinni og eiginmanninum, Skarphéðni Leifssyni, við eldhúsborðið þar sem þau spjölluðu saman um daginn og veginn. Dóttir Heiðrúnar hafði komið við í heimsókn til foreldra sinna og eftir stuttu spjall fór hún inn í gamla herbergið sitt að sækja hluti til þess að taka með sér heim, en hún var þá tiltölulega nýflutt að heiman.
Heiðrún sat við eldhúsborðið en eiginmaður hennar stóð upp til þess að ganga frá kaffibollunum. Heiðrún hafði ákveðið að fara á hlaupaæfingu og sá að hún þyrfti að fara að gera sig klára fyrir og gerði sig því líklega til þess að standa upp.
„Þá fékk ég svona eins og skot, höfuðverkjarskot framan í ennið og mér fannst eins og það væri að líða yfir mig. Fannst ég vera eitthvað voðalega skrítin. Ég lagðist augnablik fram á borðið og hélt að þetta myndi líða hjá en þegar ég ætlaði svo að reisa mig upp var ég orðin enn þá verri, með höfuðverk og svima. Ég fann þá að ég var líka orðin dofin í vinstri handlegg og hann lak niður. Ég reisti mig upp og sagði við manninn minn: „Skarphéðinn, ég er eitthvað skrítin.“ Um leið og ég sagði þetta þá heyrði ég að ég sagði þetta mjög skringilega, svona drafandi. Þá var ég líka orðin dofin í andlitinu vinstra megin. Maðurinn minn kom til mín og studdi við mig. Hann kallaði á dóttur mína: „Hringdu á sjúkrabíl. Núna!“ Hann áttaði sig strax á því hvað gæti verið í gangi, en var þó mjög rólegur meðan á þessu stóð,“ segir Heiðrún í viðtali við DV.
Heiðrún er uppalin í Svarfaðardal en hefur verið búsett á Akureyri í rúm tuttugu ár. Þar stundaði hún leikskólakennaranám ásamt meistaranámi við Háskólann á Akureyri og hefur síðan þá starfað sem leikskólakennari. Heiðrún hefur ávallt verið mjög hraust og dugleg að hreyfa sig. Hún á þrjú börn með eiginmanni sínum, tvo stráka, 11 og 14 ára, og tvítuga stelpu.
Síðasta vetur fékk Heiðrún skyndilega blóðtappa í heila sem hafði engin boð gert á undan sér. Heilsa hennar var góð og hún æfði hlaup af kappi.
„Meðan á þessu öllu stóð þá endurtók ég mig aftur og aftur og sagðist vera eitthvað skrítin. Tilfinningarnar fóru á flug og ég réð ekkert við tárin og ekkann. Yngri sonur okkar sat hinum megin við borðið, horfði á mig og hélt í hendina á mér. Hann var pollrólegur meðan á þessu stóð, en ég veit að hann skældi með systur sinni eftir að ég fór á sjúkrahúsið. Dóttir okkar hringdi á sjúkrabíl og ég heyrði að hún var að reyna að gefa þeim sem bestar upplýsingar og bað þá um að flýta sér. Ég fann að dofinn var komin niður í fætur en mér fannst ég samt vera að lagast og róast. Ég sagði manninum mínum að ég héldi að ég væri að verða betri en hann sagði mjög ákveðinn við mig að ég færi nú samt upp á sjúkrahús. Á því augnabliki kom sjúkrabíllinn og þau fóru beint í að mæla blóðþrýstinginn sem var mjög hár. Fljótlega áttuðu þau sig á hvað var í gangi og hjálpuðu mér niður stigann heima hjá okkur og á börurnar. Ég var enn dofin vinstra megin og var hrikalega kalt.“
Þegar á sjúkrahúsið var komið beið herdeild af læknum og hjúkrunarfræðingum eftir Heiðrúnu og segir hún hvern og einn hafa vitað nákvæmlega hvert sitt hlutverk var.
„Allir unnu nákvæmt og öruggt. Ég var aldrei óörugg á bráðadeildinni eða í sjúkrabílnum. Það voru allir mjög öruggir, rólegir og faglegir í sínum vinnubrögðum og greindu mér frá því hvað þau væru að hugsa og hvað þyrfti að skoða. Fljótlega var ég send í segulómun og þar var mér alveg svakalega kalt, ég skalf öll og enn láku tár þar sem ég var í einhverjum tilfinningalegum rússíbana og réð ekki við neitt. Í segulómuninni kom í ljós að það var blóðtappi í heilanum á mér en sem betur fer var enginn blæðing út frá honum. Ég var því send á gjörgæslu og fékk segavarnandi lyf í æð sem áttu að leysa tappann upp. Um nóttina var lítið sofið þar sem ég var með alls konar slöngur tengdar við mig. Ég var rúmliggjandi, stíf í kjálkanum fram á kvöld og brosti bara út í annað. Ég viðurkenni alveg að á tímapunkti var ég mjög hrædd og ég var bangin að fara inn í nóttina, ég varð mjög fegin þegar ég sá nýjan dag byrja.“
Heiðrún fékk síðar þær upplýsingar að vegna þess hve snemma hún komst undir læknishendur og lyfjagjöf þá hafi hún ekki verið í lífshættu.
„Pabbi minn lést árið 2015 í stofunni við hliðina á þeirri sem ég lá í og ég sagði við hann út í loftið að þetta væri ekki minn tími. Ég held að hann hafi hlustað á mig.“
Daginn eftir fékk Heiðrún staðfestingu á því að um blóðtappa í heila hefði verið að ræða þar sem enn sást í leifarnar á honum. Næsta skref var því að finna út úr því hvað hafði orsakað tappann og hvernig hann hefði komist upp í heila.
„Þá fór ég í hjartaskoðun í gegnum vélindað og þar kom í ljós að ég er með gat á milli gátta í hjartanu. Ég hef líklega fengið einhvern óreglulegan takt í hjartað og þá hefur tappinn komist þar í gegn og ferðast upp þar til hann endaði í þröngu æðunum í heilanum. Þetta er ekki ættgengt eða fæðingargalli þar sem þetta er fæðingaropið sem á að lokast en hafði ekki gert það hjá mér. Ég hafði ekki hugmynd um að þetta op væri opið hjá mér, og af hverju þetta gerðist núna en ekki síðar eða fyrr getur enginn vitað.“
Heiðrún dvaldi í þrjá daga á sjúkrahúsinu og var nokkuð fljót að jafna sig þrátt fyrir mikla þreytu og hægagang. Var hún sett á blóðþynningarlyf sem hún þarf að taka enn þann dag í dag og fékk hjartasírita til þess að fylgjast með hjartslætti og gáttatifi.
„Svo var ákveðið að senda beiðni til Landspítalans um aðgerð til þess að loka gatinu og verður þrætt upp í gegnum nára og gatinu þannig lokað. Ég fer í þessa aðgerð núna í maí. Þegar ég lá á gjörgæslunni var einstaklega vel hugsað um mig. Þar á maður að kvarta og láta vita af öllu. Eftir að hafa verið með síritann í viku bað ég um viðtal við hjartalækni af því að mig vantaði svör við mörgum spurningum eftir þetta allt saman, og líka til að fara yfir hvað gerðist. Ég veiktist, fór heim og framhaldið var einhvern veginn svo óljóst og margar spurningar sem vöknuðu upp. Þetta var svakalegt áfall bæði andlega og líkamlega. Við fengum að hitta Gunnar Þór hjartalækni sem fór með okkur yfir ferlið alveg frá A-Ö. Hann svaraði öllum okkar spurningum og við fórum mjög jákvæð og bjartsýn út af þessum fundi. Þetta var einmitt fundurinn sem við þurftum á að halda, tveimur vikum eftir áfallið. Að liggja á sjúkrahúsinu á Akureyri var dásamlegt þótt maður vilji nú helst ekki vera þar, en allt starfsfólkið var svo nærgætið og yndislegt að það á fyllstu þakkir skildar fyrir. Það eina sem ég hefði þó viljað fá eða verið boðið var að fá að tala við félags- eða sálfræðing. Andlega hliðin var lengi mjög viðkvæm og tilfinningar mínar voru út og suður.“
Þrátt fyrir alla erfiðleikana tók Heiðrún ákvörðun um að leyfa sér að vera í uppnámi í smá tíma en ætlaði svo að rífa sig upp og takast á við allt saman.
„Ég var búin að ákveða að ég myndi gráta í klukkutíma og vorkenna mér. Gráta yfir því hvað ég var heppin og gráta yfir því að ég var heima þegar þetta gerðist. Gráta yfir því að þetta kom fyrir mig og gráta yfir velvild fólks. Svo ætlaði ég að rífa mig upp og takast á við þetta. Egill, þjálfarinn minn í TFW, sendi mér skilaboð um að eftir niðursveiflu kæmi krafturinn og ákveðnin í að sigra og ég ákvað að fara eftir því. Maður fer á botninn og spyrnir sér svo upp. Við fjölskyldan ræddum þetta mikið og ég reyni að segja börnunum mínum hvað sé í gangi, hvað hafi gerst og hvernig aðgerðin verður. Ég ákvað líka mjög snemma að segja frá því sem gerðist þar sem þetta spurðist hratt út. Ég fékk ótrúlega mörg og falleg skilaboð og kveðjur og ég þurfti stundum að lesa þær í mörgum hollum því ég sat bara og skældi yfir væntumþykju og góðmennsku fólks. Ég fylltist svo miklu þakklæti og auðmýkt að ég átti mjög erfitt með að ná utan um það á tímabili og geri stundum enn. Þá held ég að það hafi hjálpað mér andlega að hafa talað opinskátt um þetta. Ég er frekar opin og jákvæð manneskja og á mjög auðvelt með að sýna tilfinningar mínar þannig að það hefur hjálpað líka.“
Heiðrún segist mikið hafa velt því fyrir sér hvers vegna hún hafi lent í þessu.
„Manni finnst að það séu einhver skilaboð á bak við þetta og það truflaði mig lengi að finna ekki út úr því hvað þetta var að segja mér. Hvað ég ætti að gera við þetta áfall, þessa reynslu. Ég er svo sem ekki enn búin að átta mig á því en dóttir mín talaði um að það væri verið að hægja á mér eða endurræsa mig. Þetta hefur svo sem hægt á mér á margan hátt þótt ég hafi náð mér ótrúlega vel, og margir litlir hlutir hafa breyst. Lengi vel afboðaði ég mig á fundi og hittinga þar sem ég var frekar uppgefin. Ég á líka erfitt með áreiti sem er kannski ekki hentugt í leikskólanum en þar eru stundir þar sem ég get kúplað mig út og oftast finnst mér best að koma heim eftir daginn og hvílast. Mér er alltaf frekar kalt og því eru ullarsokkar og hlýjar peysur staðalbúnaður heima á kvöldin. Ég upplifi oftast suð í eyrum og þarf að passa svefninn minn vel. Ég átti erfitt með erfiðis- og ákafavinnu og tók mér því pásu í ræktinni. Í dag er ég mjög meðvituð um mig og ég finn til dæmis þegar blóðþrýstingurinn fer upp og hvíli mig þá. Ég ákvað að lifa ekki í óttanum, þótt ég hafi auðvitað verið hrædd á ákveðnum tímapunkti. Í stað óttans ákvað ég að lifa í voninni, ég trúi því að það sé alltaf von. Þetta er verkefnið mitt núna og ég geri það besta úr því.“
Fyrir blóðtappann hreyfði Heiðrún sig mikið og hikaði aldrei við að fara ein í fjallgöngur eða hlaupaæfingar. Eftir áfallið gat hún minna hreyft sig og vegna óvissu fannst henni betra að vera með eiginmanni sínum þegar hún fór út.
„Fyrst fórum við bara hring í götunni og svo lengdum við það alltaf aðeins. Ég var mánuð heima í veikindaleyfi og fór þá aftur að vinna en ég var mjög þreytt og uppgefin. Sem betur fer er ég með frábæran yfirmann og yndislegt samstarfsfólk sem hefur stutt mig og sýnt mér fullan skilning í þessu ferli. Í janúar ákvað ég að hlusta almennilega á líkamann og hætti tímabundið í ræktinni, ég var alltaf svo örmagna í líkamanum og vöðvunum að ég gat þetta ekki. Ég ákvað í staðinn að reyna að hlaupa og byrjaði hægt og rólega. Ég varð að hafa eitthvað til þess að stefna að og fyrst ég hafði komist þokkalega út úr þessu ákvað ég að markmið sumarsins væri að hlaupa 21,1 kílómetra í Reykjavíkurmaraþoninu. Ég fékk að vita að aðgerðin yrði framkvæmd í maí og það létti mikið á mér. Ég setti mér það markmið að æfa mig rosalega vel fram að aðgerð og prófa að hlaupa hálfmaraþon. Þetta hefur gengið eftir, ég er búin að eiga frábæran apríl í æfingum, hef lengt hlaupin töluvert og náði að hlaupa hálfmaraþon í lok apríl. Ég er ekki á neinum brjálæðislegum hraða og geri þetta bara örugglega.“
Þegar Heiðrún skráði sig í Reykjavíkurmaraþonið vildi hún að það hefði einhvern tilgang og ákvað því að finna sér samtök til þess að styrkja.
„Það myndi virka sem hvatning fyrir mig ef fólk heitir á mig. Ég var svolitla stund að velja samtök því að meðan á öllu þessu stóð kom líka í ljós í haust að ég er með BrCa2 og hef ég verið að hitta lækna og hjúkrunarfræðinga út af því líka. Þannig að þegar það koma skilaboð eða bréf frá Landspítalanum þá veit ég aldrei hvort það er út af hjartanu eða brjóstunum. Ég gat því valið úr nokkrum samtökum sem snertu mig en ég ákvað að hlaupa fyrir Hjartaheill að þessu sinni. Ég hef ekki mikið leitað til þeirra samtaka í gegnum áfallið mitt, kannski hef ég ekki verið tilbúin í það enn þá, en ég hef lesið mikið af efni á heimasíðunni þeirra. Ég hvet fólk til þess að kynna sér efnið þar og að fara reglulega í skoðun og láta mæla blóðþrýsting og blóðfitu ásamt því að fara í þolpróf hjá hjartalækni. Mér finnst nauðsynlegt að fólk fái fræðslu og þekki einkenni heilablæðingar og blóðtappa og kunni og geti brugðist rétt við. Það sannaðist heldur betur með mig þar sem við hringjum á sjúkrabíl klukkan 17.00, ég er innrituð á bráðadeild klukkan 17.15 og komin með lyf í æð klukkan 18.00. Öll þessi skjótu viðbrögð gerðu það að verkum að ég fékk eins skjótan bata og raun ber vitni. Heppnin í óheppninni var að þetta gerðist við eldhúsborðið heima hjá mér, ég var með fólk í kringum mig, fólk sem þekkti einkennin og brást hárrétt við. Ég hefði getað verið að keyra bílinn eða verið rokin upp á fjall.“
Hægt er að heita á Heiðrúnu og styrkja Hjartaheill á síðu Reykjavíkurmaraþonsins undir nafni hennar: Heiðrún Jóhannsdóttir
