Þegar ég var ungur drengur vestur á Bíldudal stóð ég í þeirri trú að Reykvíkingar væru mun merkara fólk en við sveitafólkið fyrir vestan. Það gat borðað hamborgara allan ársins hring óháð því hvort einhver nennti að standa í því að reka Vegamót, það borðaði ís sem var ekki seldur í olíuskúr og var því ekki með megnu olíubragði, og svo sá það nýjustu bíómyndirnar. Þar að auki þurfti það ekki að taka saman stólana að sýningu lokinni. Svo flutti ég suður og komst að því að borgarfólkið var engu nær himnasmiðnum en við Bílddælingar og smátt og smátt fór ég að sakna olíubragðsins þegar ég fékk mér ís.
En ég hélt áfram að smíða metorðastigann í muna mér og nú brá svo við að fólk þurfti að flytja til útlanda til að verða víðsýnt og spakt, að hætti heimspekinga sem hæst tróna í þessum stiga. En ekki liðu mörg ár áður en ég vaknaði til vitundar um að það var alveg til í dæminu að fólk snéri úr margra ára víking alveg jafn heimskt og það fór. Þá færði ég þessa mannkosti yfir á fólk sem læsi mikið. Nú ætla ég ekki að segja að fólk sem hefur búið lengi erlendis og lestrarhestar búi ekki yfir miklum andlegum auðlegðum. Það gerir það vissulega. Hins vegar væri synd að segja að þetta væru allt saman miklar mannvitsbrekkur. Til dæmis hefur Nóbel-skáldið Mario Vargas Llosa búið í fleiri löndum en ég get talið, skrifað um það bil þrjátíu bækur, birt álíka margar ritgerðir og lesið heilt bókahaf. Og það eru engir bæklingar, skal ég segja þér, enda er hann sérfræðingur í Victori Hugo, Julio Cortazar, Virginíu Woolf, William Faulkner og fleiri skáldjöfrum. Það kemur því ekki á óvart að það skuli fátt vera skemmtilegra en að hlýða á hann tala um bókmenntir. En þegar hann er búinn að greina verk Victors Hugos tranar hann sér fram með mesta afturhaldi landsins í Lýðflokknum til að sannfæra landann um að kjósa óþokka eins og þá sem Hugo var að gagnrýna í Vesalingunum. Það er því aldrei að vita hvað verður um hið besta lesefni þegar það fer upp í heila á sumum lesendum.
Er þetta þá bara hábölvaður og hetjulaus heimur þar sem allir eru stórgallaðir á alla kanta þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir til hins gagnstæða? Um tíma helt ég að svo væri en þá datt ég niður á það ágæta ráð að gefa gaum að hæfileikum fólks en láta vankanta þess lönd og leið. Í bili, að minnsta kosti. Til dæmis er ég nú að rannsaka hana Carmen gömlu en hún sagði mér að fara niður í skúr og svo lýsti hún fyrir mér hvernig þar væri umhorfs, hvar Jósef bóndi hefði skilið eftir vettlingana, föturnar og svo framvegis. Svo sagði hún mér að fara á tiltekinn stað í skúrnum en þar væru, við hliðina á víntunnunni, tveir pokar með baunabelgjum sem bóndinn hafði týnt fyrr um daginn. Skildi ég taka hann en einnig hvítlauk sem var í körfu við hliðina á þremur edikbrúsum fyrir aftan traktorinn. Það merkilega er að sú gamla er orðin svo farlama að hún hefur ekki komið í þennan skúr í sjö ár. Ef ráðherra hefði jafn skýra sýn á sinn málaflokk og Carmen hefur á skúrinn væri sá hinn sami hreinlega bara hæfur í starfið. Mér skilst að það sé ekki alltaf tilfellið.
Lífið er því bara nokkuð bærilegt meðan ég rannsaka Mario Vargas Llosa er hann talar um bækur en sný mér að Carmen þegar hann byrjar á sínu afturhaldskvabbi. Að sama skapi getur þú dáðst að Bubba meðan hann syngur en snúið þér svo, sársaukalaust, að Svavari Knúti þegar Bubbi byrjar að boxa og bomba ef slíkt er þér ekki að skapi. Svona rannsóknarvinna getur reynst hin besta menntun. Þar að auki hefur hún sannfært mig um að hvarvetna sé fullt af snillingum sem eru að gera góða hluti áður en þeir detta svo niður á næstu lágkúru.
