Í öllu því ógurlega argaþrasi sem fylgir því fyrir þjóðina að velja sér nýjan forseta og hafna þeim hinum sem þykja heldur lakari frambjóðendur – og hafa um það allt saman einhver þau gölnustu gífuryrði sem hægt er að missa af vörum sínum – er ekki úr vegi að njóta vorsins og huga um stund að allt annarri og yndislegri iðju.
Því árstíminn sem nú um stundir sveiflar klukkukólfinum auðgar ekki einasta líf um allar jarðir, heldur færist líka fjör í fjölda hafna, hringinn í kringum landið, þökk sé ákvörðun ábyrgra og viturra manna á sinni tíð sem heimiluðu strandveiðar – og leystu þannig einkaframtakið úr læðingi í harla fastmótuðu fiskveiðistjórnarkerfi, sem gerði hvorki ráð fyrir nýliðun né möguleikum litla mannsins í því erfðabákni sem þar hefur auðgað útvalda.
Við þetta urðu víða alger umskipti.
Það lifnaði yfir landi og lýð.
„… eftirtekjan er jafnt afturbati og endurnýjun strandmenningar mjög víða í veikari byggðum landsins.“
Og eftirtekjan er jafnt afturbati og endurnýjun strandmenningar mjög víða í veikari byggðum landsins, svo sem í litlum samfélögum á borð við Stöðvarfjörð þar sem íbúar grétu á bryggjunni þegar síðasti togarinn fór úr plássinu undir aldamótin og frystihúsinu var lokað litlu seinna. Við það áfall misstu á fimmta tug vinnu sína, sem var mikil blóðtaka fyrir 250 manna þorp, enda fækkaði þar fólki niður fyrir 200 á örfáum árum.
Strandveiðar eru vorboði um allt landi. Kajinn lifnar hvarvetna við. Frá öðrum maí fram til fyrsta september, ár hvert, hreyfa veiðar um það bil 750 smábáta við hjólum atvinnulífsins í sjávarbyggðum Íslands, svo um munar á mörgum póstum.
En slík eru margfeldisáhrifin að þjónusta af hvaða tagi sem er tekur kipp, sem ella hefði aldrei náð að dafna. Á Stöðvarfirði lifnar nefnilega ekki einasta yfir bryggjusvæðinu, heldur skipta sjómennirnir á bátunum við fjölmörg fyrirtæki í landi fyrir utan það augljósa, Fiskmarkað Austurlands.
Sama sagan gerist alls staðar um land. Jafnvel á allra fámennustu stöðum eins og Norðurfirði á Ströndum, þar sem fáeinir tugir manna búa yfir vetrarmánuðina, fjölgar ört og áberandi á vorin. Og það sem er hvað umhugsunarverðast er að karlarnir á kænum sínum gera það að verkum að vertshús eru opnuð hið snarasta, sem aftur draga svo ferðamennina að, og þar af leiðandi þarf þá á enn fleiri vinnandi höndum að halda. Hér hjálpast allt að.
Strandveiðarnar gefa vel, á að giska fimmtán milljónir á vertíð, en þá eru útgjöldin ónefnd. Leyfilegt er að veiða 776 kíló í hverjum túr, tólf daga í mánuði, og selst úrvalsfiskurinn úr hverjum báti, einkum þorskur og ufsi, við góðu verði, eða 450 krónur kílóið.
Þetta er góður bissness. Byggðabót sem bragur er að. Kvótakerfið er mestan part þarft, en verulegir vankantar þess, þar á meðal eignaupptaka og útsala á auðæfum, skulda sjávarbyggðunum þann ávinning og það frelsi sem fæst með strandveiðunum.
