Galið er að hafa ákveðinn eignaflokk inni í vísitölu neysluverðs og að vaxtahækkanir Seðlabankans hafi bein áhrif til hækkunar á verðbólgunni eins og hún er reiknuð. Snorri Jakobsson, hagfræðingur og eigandi Jakobsson Capital, telur Seðlabankann hafa farið allt of hægt af stað með vaxtahækkanir árið 2021 og að sama skapi hafi hann hækkað vexti of mikið á síðasta ári. Snorri er gestur Ólafs Arnarsonar í Markaðnum á Eyjunni.
Markadurinn - Snorri Jakobsson - 1.mp4
„Ég geri ráð fyrir því að virðisrýrnun eða vanskil muni aukast mikið í mínum verðmötum, sérstaklega í ár og aðallega á næsta ári,“ segir Snorri.
Hann segist vera nokkuð á sömu línu og Gunnar Jakobsson, fráfarandi varaseðlabankastjóri, varðandi vaxtahækkanir Seðlabankans. „Seðlabankanum hættir svolítið til að horfa of mikið á þjóðhagfræðina en ekki rekstrarhagfræðina. Þetta voru svona hálfgerðar puntvaxtahækkanir til að byrja með, árið 2021. Það var bara eitthvað sem skipti ekki máli. Hann átti að vera miklu aggressífari og ákveðnari í byrjun en hefði mátt vera heldur rólegri síðustu mánuði.“
Snorri segist telja áhrif vaxtahækkana Seðlabankans eiga að ákveðnu marki eftir að koma fram. „Og, eins og Stiglitz benti á, misvægi framboðs og eftirspurnar. Það sem gerðist í Covid var að það lokuðust allar hafnir í heiminum. Það þurfti að vinda ofan af því. Eftirspurnin óx mjög mikið á sumum mörkuðum þegar fólk var hætt að ferðast, fólk var heima hjá sér. Olíuverð lækkaði mög mikið. Svo kom allt í einu gríðarleg eftirspurn inn á markaðina og þá fóru að myndast svona stíflur á mjög mörgum stöðum. Þá keyrðist verðið upp alveg þangað til markaðurinn var búinn að aðlaga sig breyttum forsendum og á sumum stöðum hefur jafnvel verið offjárfesting.
Í þættinum fer Snorri m.a. yfir það að nú þegar fólk flytur sig í stórum stíl úr óverðtryggðum lánum yfir í verðtryggð leiði það til þess að stýritæki Seðlabankans hafi minni áhrif en áður. Hann segir helsta vandann hér vera fasteignamarkaðinn. Hærri vextir Seðlabankans séu ekki að hjálpa til á þeim markaði og bendir á að galið sé að vaxtaákvarðanir bankans hafi bein áhrif á vísitölu neysluverðs þannig að vaxtahækkanir beinlínis hækki verðbólguna eins og Hagstofan reiknar hana. Einnig sé undarlegt að vera með eignaflokk inni í vísitölu neysluverðs.
Snorri segir litla þátttöku almennings á hlutabréfamarkaði vera vandamál. Hlutabréfamarkaðurinn hér á landi hafi gefið af sér mjög lélega ávöxtun á undanförnum árum og merki séu um að fjárfestar hafi fært fé sitt af hlutabréfamarkaði og inn á lóða- og fasteignamarkaðinn eftir því sem vextir hafi hækkað og ávöxtun hlutafjár skroppið saman.
Hann segir bréf fasteignafélaga með verðtryggðu tekjustreymi frá leigutekjum minna um margt á jöklabréfin sem erlendir fjárfestar sóttu í fyrir hrun. Hann telur gengi fasteignafélaganna of lágt þar sem undirliggjandi virði eigna þeirra sé miklu meira en gengi hlutabréfa þeirra á markaði.
Snorri telur að aðhaldsáhrif frá vaxtahækkunum Seðlabankans muni enn koma fram um ókomna mánuði og misseri og telur líklegt að fjárhagsvandi fyrirtækja og vanskil muni aukast næsta vetur og leiða til aukins atvinnuleysis.
Þátturinn í heild verður aðgengilegur í fyrramálið, laugardaginn 27. apríl, kl. 8.
