Það eru í raun öll ríki álfunnar sem sækja það fast og með öllum ráðum að komast inn í ESB og fá evru, nema þá Bretland, sem gekk úr ESB á grundvelli blekkinga, ósanninda og rangfærslna þeirra íhalds- og afturhaldsafla sem fyrir útgöngu stóðu, og svo Ísland, trúlega mest af ótta við það að við inngöngu og upptöku evru, myndi sú sérhagsmunagæzla og það spillingar- og klíkuveldi, sem íslenzka krónan tryggir í sessi, falla.
Norðmenn, sem hafa verið tvístígandi vegna ríkra þjóðernistilfinninga, sérstaklega landsbyggðarmanna, virðast nú hafa tekið af skarið og ætla að stefna á nýja aðildarumsókn, alla vega á nýja öfluga umræðu um hana. Ógnin úr austri, Pútín, opnar augu Evrópubúa enn betur en áður var um nauðsyn náinnar samvinnu og óskoraðrar samstöðu í Evrópu. ESB er kjarni hennar. Ný umsókn Noregs um aðild virðist ætla að verða stóra kosningamál Norðmanna 2025.
Það regluverk, sem frá ESB kemur og byggir á grunnstefnu og grunngildum ríkjasambandsins, gengur út á að tryggja:
Í þessari stefnumörkun og regluverki eru sem sé harðar kröfur settar fram og verða þau þjóðríki, sem vilja verða aðildarríki, að innleiða í sín lög ákvæði, sem ganga skýrt í þessa átt, og svo, eftir aðild, fylgja þeim stíft og með sannfærandi hætti eftir.
Í ESB-ríkjasambandinu eru nú 27 evrópsk þjóðríki. Tyrkland reyndi fyrst að komast inn 1987, en þá hét bandalagið enn EEC (European Economic Community), en því var breytt 1993 í EU (European Union).
Tyrkland hefur því í 37 ár verið að reyna – með flestum eða öllum ráðum – nú nýlega með kúgunartilraun í sambandi við inngöngu Svíþjóðar í NATO – auðvitað allt annað mál, sýnir örvæntingu Erdogans – að komast inn í sambandið til að geta notið þeirra fríðinda og tryggt sér þá velferð, þá hagsmuni og það öryggi, sem sambandið býður upp á.
Allar tilraunir landsins hafa þó strandað á því að landið, stjórnendur þess, nú síðustu áratugina Recep Erdogan, hafa hunzað flestar grunnreglur ESB um lýðræði, mannréttindi, réttaröryggi og baráttuna gegn spillingu.
Í raun gildir það sama um öll hin ríkin 9, sem hafa verið að reyna að komast inn í ESB, sum þeirra líka í meira en áratug. Umsóknir hafa strandað á því að þau uppfylla ekki kröfurnar 10, sem ég listaði upp hér í byrjun, en ESB hvikar ekki frá neinni þeirra, einkum og alls ekki 1, 2 og 3.
Ríkin 9, sem eru í biðröðinni, og eru nú í samráði við ESB að reyna að bæta sitt lýðræði, siðferði, jafnrétti og mannréttindi borgaranna, eru: Albanía, Bosnía-Hersegóvina, Georgía, Kósóvó, Moldavía, Norður Makedónía, Serbía, Svartfjallaland og Úkraína.
Hvað Úkraínu varðar, þá hefur ESB samþykkt sérstaka meðferð fyrir þá, nokkurs konar flýtimeðferð, til að styrkja Úkraínumenn, bæði siðferðislega og efnahagslega, í baráttunni gegn Rússlandi Pútíns. Er þetta staðfesting Evrópu á því að hún líti á Úkraínu sem „eina af okkur“; hluta af Evrópu. Sú viðurkenning virðist Úkraínumönnum afar mikilvæg og dýrmæt, en það er greinilega eitt grundgilda Úkraínumanna, að teljast til evrópskra þjóða, mannfræðilega og menningarlega.
Í raun er það umhugsunarefni að á sama tíma og nánast öll þau Evrópuríki, sem ekki eru í ESB, eru með ráð og dáð að reyna að komast í sambandið og fá evruna sem gjaldmiðil til að tryggja efnahag sinn og stöðugleika hans, lága vexti og aukna velferð, skuli Ísland – valdaelítan hér – ekki einu sinni vilja skoða eða ræða málið.
Ekki er annað að sjá, en að ýmsir valdamenn, Bjarni Benediktsson, Sigurður Ingi og aðrir forsvarsmenn sérhagsmunagæzlunnar, og þá um leið klíkuskaparins og spillingarinnar í landinu, nánast stirðni upp ef málið ber á góma, hvað þá að þeir séu til í að láta á það reyna, fyrst hvort þjóðin vilji fara í nýja óskuldbindandi umsókn eða framhaldsviðræður á grundvelli þeirrar umsóknar sem var lögð inn 2009/2010, og svo í framhaldinu, ef niðurstaða þjóðaratkvæðis verður á þann veg, nýjar samningaumleitanir sem auðvitað væru líka opnar og án fyrir fram skuldbindinga.
Ótti ESB-andstæðinga við ESB-regluverkið er eflaust margþættur, en efst stendur væntanlega það að við inngöngu í ESB og upptöku evru myndi sú sérhagsmunagæzla og það spillingar- og klíkuveldi, sem íslenzka krónan leyfir, falla. Yrði erfitt fyrir valdaklíkuna, valdapótintáta sjálfstæðismanna og Framsóknar, sem hafa mikið skipt með sér kökunni – tryggt sér og sínum sérstöðu, hagsmuni og forgang, þar sem almenningur hefur oftast mætt afgangi – eftir sleitulausa valdahandhöfn í hálfa eða heila öld; missa spottana, til að kippa, í úr höndum sér.
Höfundur er samfélagsrýnir og dýraverndarsinni.
