Hjálmar Árnason, fyrrverandi þingmaður Framsóknarflokksins og skólameistari, segir ástæðu lélegs læsis íslenskra nemenda þá að þeir séu ekki að lesa. Hann segir að stefnan „Skóli án aðgreiningar“ hafi gengið sér til húðar og spyr hvort það megi ekki leggja niður námsbókaútgáfu ríkisins.
„Krakkarnir eru ekki að lesa,“ segir Hjálmar í færslu á samfélagsmiðlum. Hjálmar, sem er kennari að mennt, var þingmaður Framsóknarflokksins árin 1995 til 2003 og þar áður skólameistari Fjölbrautaskóla Suðurnesja.
„Að undanförnu hefur mátt lesa um vangaveltur ýmissa aðila um gildi og aðferðafræði við námsmat. Svo sem vænta mátti eru skoðanir skiptar. Kemur ekki á óvart enda til fjöldi rannsókna og greina um kosti og galla ólíkra matsaðferða. Hver skyldi nú vera ástæða umræðunnar?“ spyr Hjálmar og vísar í heitar umræður um hvort taka skuli aftur upp samræmd lokapróf eftir tíunda bekk. En það hefur Viðskiptaráð lagt til við mótmæli margra kennara.
Hann segir þessar umræður sprottnar af slöku gengi ungmenna í skóla, ekki síst stráka. Það sé vissulega ástæða til að bregðast við því að stór hópur sé illa læs því lestur er grunnur allrar menntunar.
„Enginn lærir að lesa á samræmdum prófum. Þess vegna ættum við sem samfélag að byrja á því að taka höndum saman um að efla lestrargetu barnanna okkar. Byggjum grunninn áður en við bætum öðrum hæðum við,“ segir Hjálmar. „Ekki er ég í nokkrum vafa um að aukin lestrargeta ungmenna muni lyfta skólastarfi um mörg þrep. Þá getum við haldið áfram að velta fyrir okkur matsaðferðum.“
Hjálmar athugaði málið og spurði nokkur ungmenni út í þeirra lestur. Fékk hann þau svör að almennt læsu þau fremur lítið. Ein af skýringunum var að bækurnar í skólanum væru einfaldlega leiðinlegar. Önnur að mikill tími færi í samfélagsmiðla og tölvuleiki.
„Undirritaður er enginn sérfræðingur á þessu sviði en hið augljósa blasir samt við: Krakkarnir eru ekki að lesa!! Og fyrir vikið verða þau mörg nánast ólæs. Ekki flókið,“ segir Hjálmar. „Við þessu þarf að bregðast ef við viljum bæta menntastig þjóðarinnar. Verjum orkunni í þetta forgangsmál. Geymum skoðanaskipti um samræmd próf eða önnur á meðan. Við vitum fyrirfram útkomuna – við skorum lágt meðan vaxandi hópur er illa læs.“
Við þessu vandamáli segist Hjálmar ekki hafa neina töfralausn. En að auka lestur sé mikilvægt, það er að skapa börnunum umhverfi og hvatningu til að þau taki upp bók og lesi. Æfingin skapi meistarann.
Ábyrgðin á þessu sé ekki alfarið á kennurum. Foreldrar beri ábyrgð heima fyrir á að veita börnunum aðhald og hvatningu til náms. Jafn vel þó það taki tíma frá áðurnefndum hlutum.
En Hjálmar nefnir einnig önnur atriði. Svo sem varðandi framboð á þeim bókum sem nemendum er boðið upp á í skólum.
„Má ekki leggja niður útgáfu ríkisins á námsbókum og fela útgáfufyrirtækjum að efla eftirsóttar og skemmtilegar bækur?“ spyr hann.
Þá segir hann að stefnan um skóla án aðgreiningar hafi algjörlega gengið sér til húðar. Himinn og haf sé á milli þroska og getu bekkjarfélaga.
„Grunnskólakennarar eru hreinlega að bugast undan álagi og orkan í mörgum tilvikum fer minna í kennslu og meira í agavandamál,“ segir Hjálmar. „Stokkum grunnskólann upp að nýju þannig að hann verði spennandi staður fyrir lærdóm.“
Skólasamfélagið, heimilin, atvinnulífið og stjórnvöld þurfi að taka höndum saman um að skapa grunn fyrir menntun barnanna. Ekki byrja á öfugum enda og eyða púðri í ótímabæra umræðu um mælingar. „Þær koma síðar ef okkur tekst að gera börnin okkar þokkalega læs. Þorpið elur upp barnið,“ segir hann að lokum.
