Með því að lækka kostnaðinn við að búa hérna losnar úr læðingi gríðarlegu lífskjarabati fyrir okkur öll. Þorsteinn Víglundsson segir kostnaðinn vegna raunvaxtamunar við útlönd nema hundruðum milljarða á hverju ári hér á landi. Hann fagnar tillögu Vilhjálms Birgissonar um að fengnir verði óháðir erlendir sérfræðingar til að gera úttekt á kostum og göllum krónunnar og meta hvort við værum betur sett með annan gjaldmiðil. Annar gjaldmiðill gæti stóraukið alþjóðlega samkeppni á t.d. banka- og tryggingamarkaði hér á landi. Þorsteinn er gestur Ólafs Arnarsonar í hlaðvarpi Markaðarins á Eyjunni.
Markaðurinn - Þorsteinn Víglundsson - 4.mp4
„Þetta er afbragðstillaga hjá Vilhjálmi og ég sakna þess nú að hún hafi ekki verið tekin meira inn í þessar kjaraviðræður. Þetta er stórt hagsmunamál fyrir bæði heimili og fyrirtæki,“ segir Þorsteinn.
„Heiðarleg nálgun að gjaldmiðilsmálinu er að láta ekki fyrir fram gefna afstöðu til aðildar okkar að Evrópusambandinu, með og á móti, ráða afstöðu okkar í því hvort að krónan teljist vera góður gjaldmiðill eða ekki. Það er eðlilegra að komast að þeirri niðurstöðu, hvað kostar krónan okkur? Hvað getum við gert í því sjálf, þ.e. hvernig getum við aukið efnahagslegan stöðugleika? Það er mjög raunverulegt samtal til að eiga við verkalýðshreyfinguna og stjórnvöld í gegnum úttekt á kostum og göllum krónunnar og hefði verið kjörinn vettvangur góðrar umræðu, án upphrópana, um það viðfangsefni. Síðan er bara að horfast í augu við þann veruleika sem þá við blasir ef niðurstaðan er sú að krónan sé of dýr gjaldmiðill, hvaða aðra kosti eigum við í stöðunni.“
Þorsteinn bendir á að Seðlabankinn hafi unnið góða úttekt á gjaldmiðlinum eftir hrun, 2012, sem lítið hafi reyndar verið gert með síðan og segir það e.t.v. vera dæmigert fyrir okkur Íslendinga að í hruni höfum við verið til í að grípa hverjar þær bjargir sem nærtækar voru en um leið og við komumst aðeins upp úr stærsta vandanum virðumst við gleyma flestu um það hvernig við lentum í honum. Hann telur það misráðið að hafa ekki tekið þetta mál betur inn í myndina í yfirstandandi kjaraviðræðum.
Hann segir langtíma raunvaxtamuninn við okkar helstu viðskiptalönd vera í kringum þrjú prósentustig þegar horft er til undanfarinna áratuga og það muni um minna. Þegar teknar séu ríkisskuldir og skuldir heimila og fyrirtækja hlaupi kostnaðurinn af þessu á hundruðum milljarða.
„Þetta hlýtur að vera viðfangsefni okkar, hvernig tæklum við þetta? Hvernig komumst við út úr þessu umhverfi? Að hvaða marki getum við lágmarkað álagið vegna eigin gjörða – vegna óstöðugleika í efnahagslífinu hérna heima fyrir – og að hvaða marki gæti það mögulega lækkað þennan raunvaxtamun okkar við útlönd þannig að við myndum þá horfast alla vega í augun við hvað teljum við raunhæft að við komumst langt og hvað stendur þá eftir af kostnaði gjaldmiðilsins.“
Þorsteinn segist sjálfur telja að kostnaðurinn vegna gjaldmiðilsins sjálfs sé verulegur. Þar komi til viðskiptakostnaðurinn, sem dragi úr samkeppni m.a. vegna þess að erlendir bankar vilji ekki fara í útlánastarfsemi hér gagnvart einstaklingum vegna gjaldmiðilsáhættu, smáu hagkerfi og viðlíka þáttum. Þessu til viðbótar nái margs konar alþjóðleg samkeppni ekki hingað til lands. Hann nefnir tryggingafélög sem dæmi.
„Ef við náum að lækka kostnaðinn við að búa hérna þá leysum við úr læðingi gríðarlegan lífskjarabata fyrir okkur öll,“ segir Þorsteinn Víglundsson.
