Jafnréttisstofa hefur sent bréf á sveitarfélög landsins þar sem varað er við að sveitarfélög breyti gjaldskrá leikskóla sinna á þann hátt sem nokkur sveitarfélög hafa gert í haust. Það er að gera leikskólann gjaldfrjálsan fyrir sex tíma en hækka gjöldin verulega fyrir þá sem þurfa að vera lengur.
Það var sveitarstjórn Kópavogs sem reið á vaðið með breytinguna sem hefur reynst vægast sagt umdeild. Bæði hafa foreldrar risið upp og mótmælt breytingunni sem og Alþýðusamband Íslands og mörg verkalýðsfélög. Bent er á að aðeins efnameira fólk hafi efni á að hafa börn sín í sex tíma vistun eða skemur. Gjaldskrárhækkunin bitni á þeim þorra fólks sem hafi síst efni á henni.
Kópavogur er nú með dýrustu leikskóladvölina á höfuðborgarsvæðinu fyrir fulla átta tíma dvöl. Eftir að Kópavogur tilkynnti sína breytingu fygldu sveitarstjórnir Garðabæjar og Akureyrar í humátt á eftir.
Einnig hefur verið bent á að þessi breyting, að hvetja fólk til að stytta leikskóladvöl barna sinna, komi niður á konum. Það er einmitt það sem Jafnréttisstofa bendir á í sínu bréfi til sveitarfélaganna.
Í bréfinu er bent á skyldu sveitarfélaga til þess að setja sér áætlanir um jafnréttismál þar sem komi fram hvernig unnið skuli að kynja- og jafnréttissjónarmiðum á öllum sviðum. Slík áætlun skuli taka til markmiða og aðgerða til að stuðla að jafnrétti og jafnri meðferð við ráðstöfun fjármagns í þjónustu og starfsmannamálum sveitarfélaga.
„Til þess að unnt sé að flétta kynja- og jafnréttissjónarmið í stefnumótun og þar með ákvarðanatöku þarf að afla nauðsynlegra gagna sem varpað geta ljósi á áhrif sem verða á ólíka hópa, í þessu tilviki, foreldra leikskólabarna,“ segir í bréfinu sem Katrín Björg Ríkarðsdóttir framkvæmdastjóri stofnunarinnar undirritar.
Og enn fremur:
„Sú þjónusta sem sveitarfélögin veita með rekstri leikskóla er afar mikilvæg og jafnframt viðkvæm fyrir öllum breytingum. Sveitarfélögin þurfa því sérstaklega að horfa til þess hvaða áhrif breytt ráðstöfun fjármagns getur haft og hvort hún geti t.d. falið í sér óbeina mismunun eða ýtt undir hefðbundin kynjahlutverk með tilheyrandi afleiðingum.“
Spurt er hvort farið hafi fram mat á áhrifum á ólíka hópa foreldra, til dæmis út frá kynjasjónarmiði, þjóðerni eða hvort um sé að ræða einstæðinga eða foreldra í sambúð. Hvort lagt hafi verið mat á það hvaða hópar séu líklegastir til að nýta eingöngu sex tíma leikskóladvöl og hvaða hópar séu líklegastir til að kaupa viðbótartíma.
„Hefur verið lagt mat á það hvort líkur eru á því að mæður fremur en feður minnki við sig starfshlutfall til að þurfa ekki að greiða fyrir viðbótartíma?“ er spurt.
Þá er einnig bent á að fjölmargar nýlegar rannsóknir sýni ójafna verkaskiptingu kynjanna þegar kemur að umönnun barna. Mæður séu líklegri til að hverfa frá launaðri vinnu og sinna umönnun barna á meðan þau eru ung.
