Ég kvaddi aldraðan föður minn í byrjun mánaðarins. Hann fékk hægt og friðsælt andlát á tíræðisaldri, saddur lífdaga og lánsamur á sinni tíð, heiðarlegur maður og hamingjusamur.
En það verður ekki betra, og fyllra, lífið sjálft.
Síðustu vikurnar fékk hann inni á hjúkrunarheimilinu Hlíð á Syðri-Brekkunni í sinni heimabyggð. Það var mikið lán. En alls ekki sjálfgefið.
Það er nefnilega ekkert augljóst í atlæti aldraðra á Íslandi. Og fer heldur versnandi.
En það er af því að við kunnum ekki lengur að telja.
Við systkinin höfðum haft talsverðar áhyggjur af því um nokkra hríð að pabbi væri helst til valtur á fótunum heima. Ekkillinn gamli. Hann ætti það til að detta hvar sem var í íbúðinni. Ef ekki á klósettinu, þá í eldhúsinu. Svo það var farið að vakta karlinn. Af umhyggjusemi og góðvild. Og tryggðinni, náttúrlega.
Af því að pabbi manns er pabbi manns. Það er ekkert minna.
„Hefur okkur ekki ennþá, sem þjóð, þegar bráðum aldarfjórðungur er liðinn af nýrri öld, tekist að telja gamla fólkið okkar?“
En svo komumst við að því þegar við fórum að leita hófanna um húsnæðisúrræði að það væri ekki sjálfgefið að hann fengi inni í sinni heimabyggð. Altso, á Akureyri. Það gæti allt eins farið svo að hann þyrfti að þiggja pláss á Dalvík eða Ólafsfirði. Kannski á Húsavík. En við ættum bara að vona það besta. Dalvík væri einna styst frá bænum.
Heimabænum.
Svo ég, eina barnið hans sem hafði flutt á burtu úr þeim einum og sama bæ, fór að ala með mér alls konar hugsanir. Í besta falli neikvæðar.
Og áleitnar spurningar. Eðlilega.
Hefur okkur ekki ennþá, sem þjóð, þegar bráðum aldarfjórðungur er liðinn af nýrri öld, tekist að telja gamla fólkið okkar? Hefur okkur ekki enn, þrátt fyrir allan vísdóminn, lánast að leggja saman lífslíkur landsmanna og þörfina fyrir þjónustu á efri árum?
Og skyldi það vera einhver ofboðsleg kúnst? Eða óbærilega flókin algebra?
En við kunnum ekki að telja. Það er niðurstaðan. Sú eina sanna.
Hvorki fyrir pabba né yngstu afkomendur hans.
Þeir bíða nefnilega líka. Á biðlistum. Það er þjóðaráráttan. Biðlistamenningin. Okkar fámenna og ríka samfélagi ætlar ekki heldur að takast að hýsa yngstu þjóðfélagsþegnana svo foreldrar þeirra hafi einhverja möguleika á því að vinna fullan vinnudag til að afla nauðsynlegra tekna á dýrasta skeiði mannsævinnar.
Þeir bíða fram á þriðja ár, kannski fjórða, má það vera? Eftir sjálfsagðri samfélagsþjónustu, leikskólanum. Og ekki bara fyrir foreldrana, heldur þroska barnanna. Það er vitað. Sannað.
En við kunnum ekki að telja.
Og pabbi minn fer með það í gröfina, sjálfur viðskiptafræðingurinn sem alla starfsævina hafði það á hreinu hvernig á að leggja saman tölurnar í töfluverkinu. Það vissi hann upp á hár.
Ólíkt valdhöfum þessa lands, bæði fyrr og síðar.
