fbpx
Fimmtudagur 21.nóvember 2024
EyjanFastir pennar

Sigmundur Ernir skrifar: Lengi lifi kynin öll

Eyjan
Laugardaginn 8. júlí 2023 12:00

Sigmundur Ernir Rúnarsson.

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Það hefur verið mikið lán fyrir íslenskt samfélag á síðustu áratugum að geta horfst í augu við alla þá fjölbreytni og hæfileika sem sannarlega skreyta mannlífið hér á landi – og gefa fólki tækifæri til að njóta sinna eigin eðliskosta.

Lengi vel ríkti einsleitnin ein á Íslandi. Karllæg vanafestan leið engar undanþágur frá ofríki og forréttindum, hvort heldur var til náms og vinnu, launa og stöðuveitinga, ellegar í félagslífi, samlífi og sýnileika í samfélaginu.

Það var aðeins ein mynd af mannlífinu viðurkennd. Hún var valin af körlum, fyrir karla.

Í þessum efnum eru umskiptin alger. Fjölbreytnin hefur yfirunnið einsleitnina. Það er vel. Og það er raunar nauðsynlegt til þess að samfélagið megi heita sanngjarnt og réttlátt. Og rúmi litróf þess.

Krafturinn sem þessu hefur fylgt er dásamlegur. Hans sér stað á öllum sviðum. Jafnvel gamla móðurmálið tekur kipp. Eðlilega. Það lagar sig að breytingunum. Vitaskuld. Það hefur einmitt verið lán og gæfa íslenskrar tungu að geta tekið sér far með tíðarandanum.

Þess vegna fögnum við nýju orðunum í íslensku máli, því þau túlka betri tíma í þjóðlífi, jafnrétti og mannréttindum – og þau gera svo mörgu fólki fært að segja frá sjálfsmynd sinni og einstaklingseðli í fullu samræmi við eigin lífsskilning.

Eftir stendur auðugra tungumál sem rímar við hugsun æ fleiri manneskja. Og vonandi allra eftir því sem nýju hugtökunum fjölgar.

„Við fjölgum ekki kynjunum með því að útiloka önnur.“

En það er í þessu ljósi sem gjalda verður varhug við því að útiloka gömul og gjaldgeng orð í íslensku. Við fjölgum ekki kynjunum með því að útiloka önnur.

Víðsýnin og umburðarlyndið sem þjóðin hefur tamið sér í svo ríkum mæli á nýrri öld verður að gilda á öllum sviðum. Það er enginn bragur að því – í ljósi allrar mannréttindabaráttunnar – að fólki skuli bregða við það eitt að karlkyn heyrist í samtali manna. Og það er krafa um gamla einsleitni að ekki megi lengur segja að margir hafi safnast saman á sólskinsdegi í Nauthólsvík, heldur verði að segja að mörg hafi komið þar saman. Og annað misbjóði fólki.

Mörg hver?

Íslenska byggir á frumlagi og andlagi.

Og í þessu tilviki hafa mörg ekkert andlag. Ekki frekar en öll sem núna eru þau einu sem eru velkomin í sund.

Við skulum fagna auðugra tungumáli. Og öllu frelsinu sem því fylgir. En við skulum ekki gera það fátækara og óttaslegnara. Og við skulum ekki skammast okkar fyrir kynin, hver sem þau eru, ellegar draga fram gamaldags fordóma til að gera minna úr einhverjum þeirra.

Og það er líklega mergurinn málsins. Nýir tímar kalla á að kynin lifi í öllum sínum fjölbreytileika. Öll kynin.

Og hvers vegna að banna eitt – eða leggja fæð á það – ef baráttan var allan tímann sú að fagna þeim og fjölga þeim?

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Pennar

Mest lesið

Nýlegt

EyjanFastir pennar
Fyrir 2 vikum

Steinunn Ólína skrifar: Að trúa á hæpið er hæpið

Steinunn Ólína skrifar: Að trúa á hæpið er hæpið
EyjanFastir pennar
Fyrir 3 vikum

Þorsteinn Pálsson skrifar: Lögmál um fylgisfall stjórnarflokka

Þorsteinn Pálsson skrifar: Lögmál um fylgisfall stjórnarflokka
EyjanFastir pennar
Fyrir 3 vikum

Svarthöfði skrifar: Hvað myndi fólk segja ef Kristrún væri karl og Dagur kona?

Svarthöfði skrifar: Hvað myndi fólk segja ef Kristrún væri karl og Dagur kona?
EyjanFastir pennar
Fyrir 3 vikum

Óttar Guðmundsson skrifar: Nótt hinna löngu hnífa

Óttar Guðmundsson skrifar: Nótt hinna löngu hnífa
EyjanFastir pennar
Fyrir 3 vikum

Steinunn Ólína skrifar og talar: Þetta er svo stórkostlega flott plan!

Steinunn Ólína skrifar og talar: Þetta er svo stórkostlega flott plan!
EyjanFastir pennar
18.10.2024

Steinunn Ólína skrifar og talar: Loftlausir hoppubelgir

Steinunn Ólína skrifar og talar: Loftlausir hoppubelgir
EyjanFastir pennar
17.10.2024

Þorsteinn Pálsson skrifar: Besta ákvörðunin

Þorsteinn Pálsson skrifar: Besta ákvörðunin
EyjanFastir pennar
11.10.2024

Steinunn Ólína skrifar (og talar í mynd): Sameinumst – hjálpum þeim

Steinunn Ólína skrifar (og talar í mynd): Sameinumst – hjálpum þeim
EyjanFastir pennar
10.10.2024

Þorsteinn Pálsson skrifar: Fyrstu framvirku stjórnarslitin

Þorsteinn Pálsson skrifar: Fyrstu framvirku stjórnarslitin