Guðmundur Steingrímsson, fyrrum þingmaður, var einu sinni fenginn í kosningaeftirlit í einræðisríki í Austur-Evrópu og segir það hafa verði óhemju lærdómsríkt að sjá hvernig kosningasvindl fór þar fram. Hann skrifar um þetta í grein sem birtist í  Fréttablaðinu í dag.

„Einu sinni var ég fenginn í kosningaeftirlit í alræmdu einræðisríki í Austur-Evrópu, þar sem einræðisherrann puðast enn við að sannfæra þegna sína og veröldina að hann sé víst lýðræðislega kjörinn, sama hvað hver segir. Það var óhemju lærdómsríkt að verða vitni að því hvernig kosningasvindlið fór þar fram,“ skrifar Guðmundur. 

Hann segir að kjósendur hafi mætt prúðbúnir á kjörstað. Leynleg atkvæði hafi verið sett í kassa og allt skráð, kvittað og svo innsiglað. Allt hafi virst eðlilegt framan af.

„Kassarnir innsiglaðir og keyrt með þá á talningastað. Þar var atkvæðum hrúgað á borð og reffilegt talningafólk hófst handa við að telja. Allt var í sóma fram að þessum tímapunkti. Auðveldlega hefði verið hægt að missa sjónar af svindlinu sem ákkurat þarna fór fram. Slíkir voru tilburðirnir.“

Hins vegar hafi Guðmundur og aðrir sem gegndu eftirliti ekki fengið að sjá kjörseðlana.

„Okkur var gert að standa afsíðis. Við sáum fólk telja í fjarska, þögult, en við vissum í raun ekki hvað það taldi. Bunkar stöfluðust upp, en hvaða bunkar? Svo las manneskja upp niðurstöðuna, hátt og skýrt, eins og í hápunkti leikrits. Sú niðurstaða gat þó allt eins hafa verið ákveðin fyrirfram í excelskjali á skrifstofu forsetans. Að þessu loknu voru kjörseðlar keyrðir, kyrfilega innpakkaðir, í læstar dýflissur og örugglega aldrei spurst til þeirra síðan. Forsetinn vann vitaskuld stórsigur, en sá sigur var augljóslega innan gæsalappa.“

Guðmundur segir að hann hafi velt sér upp úr þessu allt flugið heimtil Íslands. Allt hafi þarna verið fremur eðlilegt, nema það að eftirlitsmenn gátu í rauninni ekki haft eiginlegt eftirlit því þeir fengu ekki að sjá kjörseðlana.

„Ég fussaði og sveiaði alla leiðina heim í flugvélinni. Ja, hérna, tuldraði ég. Ég trúði þessu ekki. Svona er þetta þá gert. Í einu fráviki í öllu ferlinu lá svindlið.“

Ástæða þess að Guðmundur rifjar þetta upp nú er vegna endurtalningar í Norðvesturkjördæmi í Alþingiskosningunum.

„En nú má spyrja. Af hverju skyldi ég ekki fussa og sveia líka yfir Norðvesturkjördæmi? „Þetta er ekki Langtíburtistan,“ gæti einhver sagt. „Fólk gerir ekki svona hér.“ En hvernig er hægt að vita það?“

Guðmundur segir að talningaklúðrið í Norðvesturkjördæmi sé alvarlegt og að hans mati ætti fyrri talning að standa.

„Seinni talningin á sér ekki stoð í lögum. Sé vilji til þess að telja aftur — og sé sá vilji látinn í ljós samkvæmt formlegum leiðum — er ljóst að þá verður að kjósa aftur. Þeir atkvæðaseðlar sem við höfum núna eru augljóslega ónýtir og gagnslaust að telja þá. Í lýðræðisríki verður að gera hlutina rétt. Á því er enginn afsláttur. Annars höfum við lýðræði í gæsalöppum.“