„Bannsett fréttin á forsíðu Fréttablaðsins. Hún var sláandi. Sérstaklega fyrir þá sem tengjast þorpum undir bröttum fjallshlíðum.“

Svona hefst pistill sem Guðmundur Gunnarsson, fyrrverandi bæjarstjóri Ísafjarðar, skrifar en pistillinn birtist á Vísi í dag. „Fréttin fór nefnilega með okkur aftur til Flateyrar. Aftur kominn janúar, blindhríð, snjóflóð, eignatjón, mannbjörg og kraftaverk,“ segir Guðmundur en fréttin sem hann á við fjallaði um nýtt hættusvæði vegna snjóflóða á Flateyri. Nú eru á þriðja tug húsa er nú komin inn á hættusvæði C en það er efsta stig. Um sjötíu hús er komin á ýtrasta rýmingarstig.

„Nýtt hættumat Veðurstofunnar staðfestir það sem heimamenn höfðu haldið fram,“ segir Guðmundur. „Byggðunum er ógnað. Fólk er í hættu. Ekki bara á Flateyri, heldur um allt land. Matið staðfestir jafnframt að hættan er talsvert meiri en áður var talið. Hún er yfirvofandi. Viðvarandi. Minnir á sig í hvert skipti sem Veðurstofan gefur út gula viðvörun. Íbúarnir eru í meiri lífshættu en áður var talið. Samfélögin eru mun verr varin en við héldum.“

Guðmundur segist ekki sjá neina ástæðu til að sykurhúða þetta. „Við sváfum á verðinum. Vanmátum hættuna. Skildum ekki alvarleikann. Misstum fókus. Samt lögðum við fé til hliðar. Áttum fyrir varnargörðunum, skipulögðum framkvæmdir og reistum einhverja varnargarða. En við svikum áratugagömul loforð um að klára verkefnið. Við gerðum of lítið og við gerðum það of seint. Við urðum kærulaus. Tókum augun af fjallshlíðinni.“

„Þetta er einfaldlega veruleikinn“

Guðmundur er með pistlinum ekki að ávarpa eða ásaka stjórnvöld. „Ég er að tala við okkur öll,“ segir hann. „Ég hef nefnilega dregið lærdóm af reynslunni á Flateyri. Flóðið og fólkið kenndi mér margt. Þau kenndu mér auðmýkt og manngæsku.“

Þá segist Guðmundur hafa lært lexíu hvað varðar varnir okkar gegn eyðileggingarmætti náttúrunnar. Lexían sem hann á við er eftirfarandi:

„Við erum í eðli okkar skammsýn og sjálfhverf. Við erum oftast bara að velta okkur upp úr nærumhverfi okkar, daglegu amstri og öllu því sem snertir okkur beint frá degi til dags. Ef maður lifir ekki og hrærist í ákveðnu samfélagi þá skilur maður ekki þarfir þess. Þekkir ekki karakterinn. Þetta á við um okkur öll og er ósköp eðlilegt.

Ef maður vill hreyfa við einhverju og hafa áhrif þá þarf maður að byrja á sjálfum sér. Velta því fyrir sér hvað maður sjálfur getur gert. Hvernig getur maður minnt á sig? Látið í sér heyra. Í stóra samhenginu, og þegar við erum að tala um stjórn landsins og ákvarðanir um almannahag, þá er það mín reynsla að því lengra sem maður býr frá ákvarðanaborðinu því hærra þarf maður að tala. Því sjaldnar sem hagsmunum manns bregður fyrir á borði stjórnvalda því oftar þarf maður að láta í sér heyra.

Þetta er einfaldlega veruleikinn og það er undir okkur sjálfum komið að aðlaga okkur að honum.“

„Það er þá okkur að kenna“

Að lokum segir Guðmundur að landshlutar og bæjarfélög verði að eiga rödd, rödd sem heyrist. „Rödd sem ruggar borgum. Raskar svefni. Sogar til sín athygli og ryðst inn í sjónsvið fólksins við ákvarðanaborðið. Með látum. Uns sú hugsun nær í gegn að svæðið skipti mál. Að við eigum öll rétt á þjónustu og grunnkerfum. Að við eigum öll rétt á því að öryggi okkar sé tryggt. Það er ekki nóg að halda eina þrumuræðu. Röddin þarf að bergmála. Samfellt og markvisst,“ segir hann.

„Já, já, stundum getur líka verið fínt að barma sér. Halla sér aftur og teikna upp ímyndaða óvini. Kenna öðrum um og yppta öxlum. En ef maður vill eitthvað nógu mikið þá þarf maður að berjast fyrir því. Brýna raustina. Finna bassataktinn. Og það er þetta sem landshlutarnir sem liggja lengst frá ákvörðunum þurfa að tileinka sér. “

Guðmundur segir að margar ósamstilltar raddir nái aldrei að fanga sömu athygli og ein sterk. „Og nei, það þarf ekki að sameina sveitarfélög til að tala einni röddu. Það þarf bara að leggja til hliðar innbyrðis þrætur og beina orkunni að stóru málunum. Tala hærra. Ávarpa fleiri. Draga andann djúpt, rétta úr sér, ræskja sig og þruma yfir allt landið. Minna á öryggið, minna á vegina, minna á náttúruna, minna á fólkið, minna á allt. Uns einhver segir: Þú þarna,….já, þú sem stendur þarna aftast…..við heyrum í þér….við erum að hlusta……gjörðu svo vel,“ segir hann.

„Annars gleymumst við. Og það er þá okkur að kenna. Ekki hinum. Ekki öðrum. Okkur.“