„Því miður verður þetta frumvarp vart skilið öðruvísi en tilraun ríkisstjórnarinnar til að þvo hendur sínar undir því yfirskini að nú verði upplýsingar um landakaup gerðar sýnilegar – hið fræga gagnsæi! – en eftir sem áður geta auðmenn, erlendir sem innlendir, haldið áfram að að safna til sín jörðum,“
segir Ögmundur Jónasson, fyrrverandi ráðherra Vinstri grænna, um nýtt stjórnarfrumvarp ríkisstjórnarinnar um eignarráð og nýtingu fasteigna, sem er gjarnan nefnt landakaupsfrumvarpið.
„Í febrúar birtust frumvarpsdrög á vef stjórnarráðsins. Í þessum drögum var fyrst og fremst fjallað um skráningarskyldu og sýnileika en minna fór fyrir banni við eignasöfnun auðmanna. Slíkt bann var reyndar ekki að finna í frumvarpsdrögunum!“
segir Ögmundur einnig.
Landakaup erlendra auðkýfinga hér á landi hafa verið mikið í fréttum, og Jim Ratcliffe, einn ríkasti maður Bretlands, á nú um 1.4 % af öllum jörðum á Íslandi.
Ögmundur, þáverandi innanríkisráðherra, barðist hart gegn því að Kínverjinn Huang Nubo fengi að kaupa Grímsstaði á Fjöllum árið 2011. Skömmu síðar keypti Jim Ratcliffe sömu jörð, í krafti laga um búsetu útlendinga innan EES svæðisins.
Allir formenn stjórnarflokkanna hafa lýst yfir áhyggjum af þessari þróun og á fimmtudag var lagt fram frumvarp á Alþingi sem á að taka á þessu máli.
Ögmundur telur hinsvegar að ekki sé gengið nógu langt, þó svo búið sé að laga frumvarpið aðeins til frá fyrstu drögum. Auðmenn geti enn keypt hér upp stór landsvæði óhindrað:
„Frumvarpið hefur nú verið heflað lítillega til frá febrúardrögunum – ekki þó svo að skipti nokkru teljandi máli. Frumvarpið eins og það stendur myndi ekki, ef samþykkt yrði, standa í vegi fyrir því að auðmenn haldi áfram að safna til sín jörðum og sá umsvifamesti til þessa, breski milljarðamæringurinn Radcliffe, gæti fengið leyfi til að safna fleiri jörðum en hann þegar hefur á hendi, geti hann sýnt fram á að hann hafi þörf fyrir landið vegna “fyrirhugaðra nota,”
segir Ögmundur og nefnir að auðmenn þurfi ekki einu sinni að spyrja um leyfi fyrr en þeir fari fram á eignarhald yfir fimm fasteignum, eða 1500 hekturum lands:
„Jafnvel þegar kaup eru orðin leyfisskyld þá eru skilyrðin þannig að þau hefðu ekki komið í veg fyrir það sem þúsundir Íslendinga hafa verið að mótmæla með undirskriftum sínum á undanförnum árum.“
Sjá einnig: Hræsnarinn Ratcliffe og jarðirnar hans á Íslandi