Ferðavenjukönnun samgönguráðs og SSH er umfangsmesta könnun á ferðavenjum Íslendinga sem gerð hefur verið. Hún var framkvæmd haustið 2019 en kynnt í mars 2020. Í fyrsta sinn nær ferðavenjukönnunin til alls landsins en sambærilegar kannanir hafa verið gerðar fjórum sinnum áður fyrir höfuðborgarsvæðið. Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið, Samgöngustofa, Isavia og Vegagerðin stóðu að könnuninni fyrir hönd samgönguráðs ásamt Samtökum sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu (SSH).
Í könnuninni voru ferðavenjur fólks mældar fyrir alla samgöngumáta og niðurstöður teknar saman fyrir landið allt, einstaka landshluta, sveitarfélög og hverfi þar sem það á við. Þar sem könnunin nær til alls landsins í fyrsta sinn er nú hægt að bera saman landshluta.
Gallup framkvæmdi könnunina sem fór fram í október og nóvember 2019 og byggði á 22.790 manna úrtaki. Svarhlutfall var 42,1% sem þykir góð niðurstaða fyrir jafn umfangsmikla könnun og stórt úrtak, samkvæmt tilkynningu.
Helstu niðurstöður eru eftirfarandi:
Í könnuninni voru ferðavenjur fólks mældar fyrir alla samgöngumáta og eru tölur birtar fyrir landið allt, einstaka landshluta, sveitarfélög og hverfi þar sem það á við. Þar sem könnunin nær til alls landsins í fyrsta sinn er nú hægt að bera saman landshluta. Athygli vekur að ferðavenjur höfuðborgarbúa og þeirra sem búa á landsbyggðinni eru merkilega líkar.
Könnunin staðfestir að daglegum ferðum fólks óháð ferðamátum fækkar jafnt og þétt. Þær voru 4,3 að meðaltali á höfuðborgarsvæðinu árið 2011 en mældust 3,8 nú. Á landsbyggðinni eru farnar 3,6 ferðir að meðaltali. Flestar ferðir voru farnar í Reykjavík og Kópavogi (3,9) en fæstar voru þær á Austurlandi (3,3).
Meðal annarra áhugaverðra niðurstaðna var að konur (3,9) fara fleiri ferðir en karlar (3,6). Á hinn bóginn fara karlar mun fleiri ferðir (43,1) til höfuðborgarsvæðisins af landsbyggðinni en konur (33,9).
Ef litið er til höfuðborgarsvæðisins sérstaklega sést að notkun hlutfall einkabíls minnkar um 2 prósentustig en notkun almenningssamgangna hækkar í 5%, en það hlutfall hafði haldist nokkuð stöðugt í 4% í öllum fyrri könnunum frá 2002.
Hlutfall ferða með einkabíl (sem bílstjóri eða farþegi) virðist nokkuð svipað í sveitarfélögum um land allt. Í flestum sveitarfélögum er það hlutfall á bilinu 70-80%. Eitt sveitarfélag skar sig þó talsvert úr öðrum, Langanesbyggð. Þar var hlutdeild einkabíls aðeins 35% og þar áberandi meirihluti sem sagðist fara sínar ferðir gangandi.
Sérstaklega var spurt um umhverfisvitund og samgöngur. Í ljós kom að meginþorri landsmanna er sammála þeirri fullyrðingu að þeir „hugsi mikið um hvað þeir geti gert til að draga úr þeim áhrifum sem þeir hafi á loftslagið/umhverfið“. Svör benda til þess að íbúar þéttbýlli svæða hugsi meira um umhverfisáhrif sín en þeir sem búa á dreifbýlli svæðum. Einnig virðast konur hugsa talvert meira um umhverfisáhrif en karlar.
Notkun fólks á innanlandsflugi var könnuð sérstaklega. Notkun innanlandsflugs er langmest á Vestfjörðum, Norðurlandi eystra og Austurlandi og undirstrikar mikilvægi ferðamátans fyrir þá landshluta sem fjærst eru höfuðborgarsvæðinu. Aðspurðir í könnuninni sögðu flestir verðlag hafa mest áhrif á það hvort það nýtti innanlandsflug, sérstaklega á þeim svæðum þar sem notkun innanlandsflugs er mest.