Forstjóri Utanríkismálastofnunar Noregs, Ulf Sverdrup, vakti máls á því á fundi Norðurlandaráðs um öryggismál í gær að rík ástæða væri fyrir því að vinna nýja Stoltenberg-skýrslu, sem felst í úttekt á norrænu samstarfi um utanríkis- og öryggismál í framtíðinni. Þetta kemur fram í tilkynningu frá norrænu ráðherranefndinni.
Stoltenbergskýrslan kom út árið 2009 og er sögð hafa komið Íslandi á kortið í samhengi við norræna samvinnu í öryggismálum. Skýrslan er kennd við Thorvald Stoltenberg, fyrrverandi utanríkisráðherra Noregs, en í henni var meðal annars lagt til aukið samstarf um flugvarnareftirlit á Norðurlöndunum og að þau gegndu æ mikilvægara hlutverki í landfræðilegum, pólitískum og hernaðarlegum skilningi, ekki síst vegna bráðnunar íss á norðurheimsskautinu. Eru tillögur í skýrslunni sagðar hafa komið Íslandi vel, ekki síst eftir að Bandaríkjaher fór af landi brott árið 2006, sem hafi skilið eftir sig visst tómarúm í öryggismálum.
Nú kallar Sverdrup eftir því að ráðherrar annarra landa, sem fari með þennan málaflokk, semji nýja skýrslu þar sem fram komi tillögur um hvernig málum skuli háttað í nánustu framtíð:
„Ég tel góðar ástæður fyrir því að fylgja skýrslunni eftir með nýrri skýrslu. Að mínu viti ætti hún að koma frá hinum norrænu forsætis- eða utanríkisráðherrum og ég tel að það væri gott fyrir norrænt samstarf ef starf hópsins sem að skýrslunni stendur einkenndist af hugmyndaauðgi og nýsköpun. Ég myndi vilja sjá víðtækt umboð,“
sagði Sverdrup.
Guðlaugur Þór Þórðarsson, utanríkisráðherra, hefur fyrir hönd stjórnvalda helst horft til Bandaríkjanna og NATO þegar kemur að öryggismálum hér á landi, en ekki liggur fyrir hvort hann taki áskorun Sverdrup, um að semja nýja Stoltenbergskýrslu, þar sem samstarfið við Bandaríkjaher og NATO telst seint til hugmyndaauðgi og nýsköpun, enda byggt á gömlum grunni.
Að sögn Hans Wallmark, forseta Norðurlandaráðs, eru varnar- og öryggismál nú efst á baugi hjá ráðinu, en á tímum kalda stríðsins forðuðust menn að ræða slík mál á vettvangi norræns samstarfs. Hann greip til þriggja líkinga til að lýsa ástandinu í dag, en framgangur Bandaríkjanna, Rússlands og Kína varðandi norðurslóðir hefur þótt minna á dæmigerða kaldastríðstakta fortíðar:
Erkki Tuomioja, formaður landsdeildar Finnlands í Norðurlandaráði, lagði áherslu á hlutverk Norðurlanda sem sáttasemjara.
„Norðurlönd gegna einstöku hlutverki í heiminum í dag. Við erum alls ekki fullkomin en þó líta margar aðrar þjóðir upp til okkar, og því þurfum við að spyrja okkur að því hvernig við getum miðlað áfram þeim árangri sem við höfum náð og hvernig við á Norðurlöndum getum komið í veg fyrir átök,“
sagði Tuomioja.
Einnig tóku þátt í umræðunum Antti Kaikkonen, varnarmálaráðherra Finnlands, sem ræddi norrænt samstarf á sviði varnarmála innan Nordefco, og Kirsti Narinen sem er yfir alþjóðasamstarfi hjá Evrópsku sérfræðimiðstöðinni um baráttu gegn fjölþættum ógnum.