„Launatengd gjöld, sem atvinnurekandi þarf að greiða af miðlungslaunum, hafa hækkað úr 13,48% af launum árið 2000 í 21,8% nú. Þetta er hækkun upp á 8,32 prósentustig, eða ríflega 60%“
segir í frétt á vef Félags atvinnurekenda (FA).
Ráðgjafafyrirtækið Intellecon vann skýrslu fyrir FA er nefnist Hvað greiðir launagreiðandinn í raun? Þróun síðustu ára.
Sjá má á töflunni hér að neðan að flestir útgjaldaliðir launatengdra gjalda hafa hækkað frá aldamótum:
„Mest munar um hækkun mótframlags atvinnurekenda vegna lögbundins lífeyrissparnaðar úr 6 í 11,5%. Atvinnutryggingargjald snarhækkaði eftir hrun en hefur ekki lækkað til fyrra horfs á ný þrátt fyrir betra atvinnuástand. Almennt tryggingagjald er nú 5,15% en var 3,99% um aldamót. Þá hefur í kjarasamningum verið samið um hækkanir gjalda vegna endurmenntunarsjóðs og endurhæfingarsjóðs,“
segir í frétt FA.
Raunhækkun launatengdra gjalda af miðlungslaunum 162%
Í skýrslu Intellecon kemur fram að miðgildi launa hjá félagsmönnum í VR var 321.170 krónur árið 2000, á verðlagi ársins 2018. Miðgildi launa var hins vegar 513.400 krónur árið 2018. Launatengd gjöld af miðgildi launa árið 2000 voru rúmlega 43 þúsund krónur á verðlagi ársins 2018, en árið 2018 greiddi launagreiðandinn rúmlega 113 þúsund krónur af miðlungslaunum. „Þessar tölur eru á föstu verðlagi og því sambærilegar,“ segir í skýrslu Intellecon. „Raunaukning launatengdra gjalda, sé miðað við miðgildi launa, nemur því um 162% á þessu tímabili.“
Á þessum tíma hafa laun hækkað um 60% á föstu verðlagi og má því rekja hækkunina að stærstum hluta til hærri launatengdra gjalda.
60% eftir í launaumslaginu
Í skýrslunni er stillt upp „launaseðlum“ sem sýna hversu mikið situr eftir í launaumslagi launþegans af miðlungslaunum. Kostnaður launagreiðanda af því að greiða miðgildi launa, 513.400 krónur, var á síðasta ári 626.502 krónur. Af því fær launþeginn 377.645 krónur útborgaðar eða um 60%, en í þessum útreikningi eru lífeyrisgreiðslur og lífeyrisréttindi ekki talin með.
Tíu starfsmenn verða sex
Intellecon kemst meðal annars að þeirri niðurstöðu að laun hafi hækkað umfram framleiðni í landinu. Samkvæmt tölum OECD hafi verg landframleiðsla á hverja unna klukkustund aukist um 55% og landsframleiðsla á hvern starfsmann um 34% frá árinu 2000. Á sama tíma hafi opinberar álögur aukist, bæði á launþega og launagreiðendur.
„Atvinnurekandi sem var með 10 manns í vinnu árið 2000 og greiddi þeim miðgildi launa það árið hefur í dag aðeins efni á að greiða tæplega 6 starfsmönnum laun nema að til komi framleiðniaukning sem vegi á móti kostnaðinum ella bitni það á rekstrarafkomu fyrirtækisins,“ segir í skýrslunni.
Lengra verður ekki gengið
Ólafur Stephensen, framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda, segir að kannanir félagsins meðal aðildarfyrirtækja hafi sýnt að stjórnendur hafi vaxandi áhyggjur af launatengdum kostnaði. Í síðustu könnun í byrjun árs hafi verið spurt hver ættu að vera helstu baráttumál félagsins á árinu og hafi flestir nefnt tryggingagjald og önnur launatengd gjöld.
„Niðurstaðan kemur ekki að öllu leyti á óvart, en þetta eru gífurlegar hækkanir á ekki lengri tíma. Við teljum að lengra verði ekki gengið í að bæta við kostnað atvinnurekenda vegna launagreiðslna. Slíkar hækkanir koma í veg fyrir að fyrirtæki geti vaxið eðlilega og bætt við sig starfsfólki,“ segir Ólafur. „FA mun halda áfram baráttu sinni fyrir því að til dæmis tryggingagjaldið verði lækkað í það horf sem það var fyrir hrun.“
Skýrsla Intellecon: Hvað greiðir launagreiðandinn í raun? Þróun síðustu ára
