Sævar Þór Jónsson, lögmaður, skrifar í færslu á Facebook um það ferli sem skuldarar þurfa að ganga í gegnum í samskiptum sínum við hið opinbera, en sjálfur hefur hann áralanga reynslu af því að semja við kröfuhafa og þekkir því vel til. Segir hann að viðmót og aðferðarfræði hins opinbera leiði til milljarðataps fyrir ríkissjóð, í stað þess að tileinka sér aðferðir þær sem viðgangist í einkageiranum.
Sökum himinháa vaxta og viðmóts innheimtumanna geti skuldarar ekki haldið í við afborganir sínar:
„Í mörgum tilvikum er hægt að semja um skuldauppgjör og afskriftir með samningum við kröfuhafa sem teljast til einkaaðila en þegar kemur að hinu opinbera þá eru samningaviðræður mjög erfiðar. Það er oft hreint ótrúlegt hvað hið opinbera getur verið óbilgjarnt í garð skuldara. Það sætir oft furðu hve innheimtumaður hins opinbera vinnur eftir ströngum viðmiðum þegar kemur að því að semja um opinberar kröfur eins og skattaskuldir. Oftar en ekki eru viðmiðin þannig úr garði gerð að ekkert svigrúm er til staðar til þess að vinda ofan af vanda þeirra sem skulda opinber gjöld. Gerðir eru að hámarki 6 mánaða samningar í senn þar sem skuldarinn þarf að borga himinháa vexti sem hlaðast á höfuðstólinn. Oftar en ekki gerir þetta skuldaranum ómögulegt að halda í við afborganir.“
Sævar segir afstöðu hins opinbera að vissu leyti skiljanlega, þar sem standa beri skil á greiðslu skatta. Hinsvegar sé þar ekki öll sagan sögð, því stífnin skili minna í kassann en ella:
„Staðreyndin er sú að þegar búið er að semja við kröfuhafa þá strandar málið oftar en ekki á hinu opinbera. Stífni hins opinbera í að semja við skuldara um opinber gjöld er í reynd ekki að skila neinu til hins opinbera þegar upp er staðið. Okurvaxtastefna hins opinbera, ef svo má að orði komast, er heldur ekki að hjálpa þeim sem eru í vanskilum. Oftar en ekki enda þessi fyrirtæki og einstaklingar í gjaldþroti og þá er nánast öruggt að krafa hins opinbera með áföllnum okurvöxtum og kostnaði fæst aldrei greidd. Þarf því ríkissjóður að afskrifa milljarða á hverju ári vegna vangreiddra opinberra gjalda.“
Sævar segir að hægt sé að takmarka tap hins opinbera ef boðið sé upp á meira svigrúm í samningaviðræðum, líkt og þekkist hjá einkaaðilum:
„Það er undirrituðum algjörlega óskiljanlegt hvers vegna hið opinbera búi ekki til meira svigrúm í samningum um skil á ógreiddum opinberum gjöldum líkt og einkaaðilar gera og um leið að takmarka tap hins opinbera að þessu leyti. Þá er ótalinn kostnaðurinn sem fylgir því að leiða stjórnarmenn gjaldþrota fyrirtækis í gegnum réttarvörslukerfið vegna vangoldinna skatta sem á endanum eykur kostnað hins opinbera enn frekar. Í reynd er sú úrvinnsla innan rekstrarvörslukerfisins galin og hafa nýlegir dómar hjá Mannréttardómsstól Evrópu staðfest það.
Við búum í smáu samfélagi og við eigum að búa okkur til kerfi sem er ekki þannig úr garði gert að það hamli framsækni og skilvirkni þeirra sem vilja skapa og búa til rekstur sem nýtist samfélaginu. Það þarf að vera til kerfi sem getur líka aðlagað sig að breyttum aðstæðum. Væri ekki nær að hið opinbera fikraði sig nær raunveruleikanum og endurskoði kerfið í þeirri mynd sem það er í dag?“
