Gylfi Zoega, hagfræðiprófessor, skrifar í tímaritið Vísbendingu í dag þar sem hann varar við endurkomu helstu persóna og leikenda hrunsins og segir að nú muni reyna á fjármálaeftirlitið. Kjarninn greinir frá.

Gylfi segir að ein helsta forsenda þess að bankakerfið hafi margfaldast að stærð á árunum fyrir hrun, hafi verið bókhaldsbrellur og misvísandi uppgjör og segir fyrirsjáanlegt að sömu aðilar muni snúa aftur í fjármálakerfið á Íslandi og ráða sömu endurskoðendur sem fyrr:

„…og reynir þá mikið á fjár­mála­eft­ir­lit.“

Gylfi segir að mikið af því fé sem komið hafi verið undan fyrir hrun sé nú að skila sér til baka eftir að þrotabú bankanna hafi verið gerð upp:

„Lík­legt er að a.m.k. einn öfl­ugur banki verði í eigu þess­ara aðila innan ekki langs tíma ef það hefur ekki gerst nú þeg­ar,“

segir Gylfi, en Arion banki, sem var að miklu leyti í eigu Kaupþings og vogunarsjóða um áramót, hefur gengið í gegnum miklar mannabreytingar stjórnenda undanfarið, sem og í hópi hluthafa. Orðrómur er uppi um að Arion banki sé að sameinast Kviku banka, hvers yfirstjórn hefur sterk tengsl við Kaupþing, en bankastjórinn Ármann Þorvaldsson, er til dæmis fyrrverandi forstjóri Kaupþings Singer & Friedlander.

Engin iðrun endurskoðenda

Gylfi segir ekki öll kurl komin til grafar um ámælisverðan rekstur bankanna fyrir hrun, þar sem endurskoðendur léku stórt hlutverk. Sendir Gylfi endurskoðendum tóninn:

„End­ur­skoð­endur gegndu lyk­il­hlut­verki í því að láta bók­fært eigið fé marg­fald­ast á fáum árum en hafa ekki sýnt neina iðrun í þeim efn­um.“

Þá bætir Gylfi við:

„Ef þessir aðilar tengj­ast stjórn­mála­flokkum þá mun reyna á sjálf­stæði fjár­mála­eft­ir­lits bæði í sam­skiptum við bank­ana og einnig við rík­is­stjórn.  Þá væri betra að pen­inga­stefnan væri ekki undir sama þaki.“

Umbylting byggð á misskilningi ruggi bátnum

Gylfi minnist einnig á þær hættur sem fyrirhuguð sameining Seðlabanka Íslands og Fjármálaeftirlitsins hefur í för með sér:

„Á síð­ustu tíu árum hefur farið fram stöðug vinna við að end­ur­skipu­leggja fram­kvæmd pen­inga­stefnu með breyttum áherslum og breyttri nýt­ingu stjórn­tækja. Í fyrsta sinn í sögu lýð­veld­is­ins hefur tek­ist að kalla fram jákvæða þróun þar sem saman fara hag­vöxt­ur, lág verð­bólga, jákvæður við­skipta­jöfn­uður og batn­andi staða gagn­vart útlöndum og vax­andi kaup­mátt­ur. Án efa hefur heppni ráðið ein­hverju en því verður ekki neitað að önnur beit­ing stjórn­tækja Seðla­bank­ans árin 2009-2019 hefur skilað stór­lega bættum árangri. Kannski gengur það að hafa sjálf­stæðan gjald­miðil án þess að hag­kerfið fari í gegnum dýfur með reglu­bundnum hætti, verð­bólgu­skot og skertan kaup­mátt!

En af hverju þarf þá að umbylta stjórn­kerf­inu á grund­velli til­lagna sem urðu til fyrir mis­skiln­ing með breyt­ingum sem stefna þessum árangri í tví­sýnu?  Er ekki betra að taka fleiri og smærri skref, halda í það sem gott er og bæta smám saman þegar við erum alveg viss um að næsta skref sé til bóta?  Og ekki gera ráð fyrir að emb­ætt­is­menn og stjórn­mála­menn hugsi alltaf ein­ungis um þjóð­ar­hag en ekki eigin hags­muni og sína póli­tísku stöð­u.“