Trump hefur lýst því yfir að „allar aðferðir“ komi til greina við að koma á stjórnarskiptum í Venesúela, „all options are possible“, þar með talin hernaðarinnrás. Sá sem hafði þetta eftir forsetanum var öryggismálafulltrúi hans, John Bolton, á fréttamannafundi í vikunni. Það var áður en Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra kvað upp úr með að ríkisstjórn Íslands styddi Juan Guaidó, þann mann sem Bandaríkjastjórn vill að heimurinn viðurkenni sem forseta í Venesúela, í stað Nicolásar Madúró sem kjörinn var í almennum forsetakosningum í landinu.
Bandaríkjastjórn segir ástandið skelfilegt í þessu olíuríka landi, þar ríki efnahagslegt og pólitískt öngþveiti enda hafi forsetakosningarnar ekki verið heiðarlegar.
Undir það skal tekið að fréttum ber saman um að ástandið í Venesúela sé skelfilegt en ekki væri úr vegi að gera þá jafnframt grein fyrir orsökunum, efnahagsþvingunum um árabil að undirlagi Bandaríkjanna og jafnframt markvissum undirróðri og spellvirkjum undan þeirra rifjum runnin. Öngþveitinu hefur með öðrum orðum verið handstýrt frá Washington.
Fjölmörg ríki í heiminum taka þátt í þessu sjónarspili eins og fyrri daginn. Þar ber fyrst að nefna flest NATÓ-ríkin, þó ekki Noreg, Ítalíu og Grikkland en Spánn er þarna með, nýbúinn að fangelsa fólk sem hefur unnið sér það til óhelgi að vilja lýðræðislega lausn á deilunni um sjálfstjórn Katalóníu! Það hefur ekki komið í veg fyrir fordæmingu frá Madrid og hástemmt tal þar um grunngildi lýðræðissamfélagsins.
Óhugnanlegt er að horfa til leiðsögumanns okkar, það er að segja sem erum fylgifiskar Bandaríkjanna, á þessari vegferð. Hann heitir John Bolton og er annálaður fauti í alþjóðasamskiptum. John Bolton hefur alla tíð talað fyrir íhlutun í þágu bandarískra hagsmuna og aldrei farið í felur með þau sjónarmið sín að allt eigi að víkja fyrir þeim hagsmunum. Var hann einn af stofnendum hinna illræmdu samtaka American First Century, undir aldarlokin, ásamt þeim Bush-bræðrum, Dick Cheney, Paul Wolfowitch og Donald Rumsfeld, svo nokkur þekktustu nöfnin séu nefnd. Því miður hefur slóðum American First Century verið lokað en í kringum aldamótin vísuðu þessar slóðir inn í sálarlíf aðstandenda samtakanna. Ég litaðist þarna allvel um á þessum tíma. Ást á lýðræði var þar vandfundin og réttlætið á þessum bæ tók mið af því hver hélt um gikkinn hverju sinni.
Sum ríki eru ofurlítið feimin við fylgispekt sína við þá Trump og Bolton og segja að þótt þau styðji Juan Guaidó, forsetann sem er þeim kumpánum þóknanlegur, þá sé þetta náttúrlega allt fyrir lýðræðið gert og nú ríði á að fá kosningar í Venesúela. En trúir því nokkur maður að þessi aðferðafræði sé til þess fallin að búa lýðræðislegum kosningum góðan jarðveg? Er þetta ekki formúlan að enn meiri ringulreið og upplausn eða þá hertri valdstjórn og gildi þá einu hvorum megin valdataumarnir liggi?
Nákvæmlega þetta segja nú um sjötíu nafntogaðir einstaklingar, með bandaríska prófessorinn og mannréttindafrömuðinn Noam Chomsky í broddi fylkingar.
Þessir einstaklingar hafa sent frá sér yfirlýsingu þar sem hvatt er til samningaviðræðna innanlands og jafnframt að erlend ríki reyni ekki að hlutast til með þeim hætti sem nú er að gerast. Þeir vara við því að skerpa andstæður umfram það sem þegar er. Washington hafi beinlínis komið í veg fyrir sáttatilraunir, m.a. á vegum Vatíkansins haustið 2016. Þá hafi verið reynt að fá stríðandi öfl í Venesúela til að setjast að samningaborði en Bandaríkin brugðið þar fæti fyrir. Ekki megi horfa fram hjá því að þjóðin sé skipt í andstæðar fylkingar, forsetaskipti breyti því ekki, verkefnið sé að sætta en ekki æsa til átaka.
Sjötíumenningarnir spyrja hvort virkilega engir lærdómar hafi verið dregnir af Írak, Sýrlandi og Líbíu, hvað þá af áratugalangri íhlutun Bandaríkjamanna í málefnum ríkja rómönsku Ameríku með herfilegum afleiðingum.
En margt er skrítið í kýrhausnum. Dæmi: Á Vesturlöndum vildi enginn vita af ódæðisverkum Saddams Husseins í Írak fyrr en hann hafði verið skilgreindur sem andstæðingur. Það var eftir að Íran-Írak stríðinu lauk en í því stríði var Saddam Hussein „góði gæinn.“ En nú þótti ástæða til að rifja upp hryllilegar eiturefnaárásir og ofsóknir á hendur Kúrdum á níunda áratugnum. Enginn minnist nú á Líbíu, svo annað dæmi sé tekið um breytilega réttlætiskennd, þótt ástandið hafi aldrei verið verra þar en nú, eða skyldu menn vera búnir að gleyma fréttaflutningnum 2011 til að réttlæta árásir NATÓ og valdhafaskiptin í því landi? Nú þarf að koma Madúró frá í Venesúela og viti menn, þá er það sem við manninn mælt að meginstraumsfjölmiðlarnir í NATÓ-ríkjum vakna til lífsins og byrja að mæra hina réttlátu og úthúða hinum ranglátu – allt samkvæmt forskrift þeirra sem hafa tögl og hagldir í valdakerfi heimsins.
Og til að ljúka þessu alvarlega máli á nótu sem að vísu er ekki gamansöm, en alla vega skondin: Í Bandaríkjunum fer nú fram rannsókn á því hvort Rússar hafi mögulega haft einhver afskipti af síðustu forsetakosningum þar í landi með tölvuklækjum.
Ef svo væri, er okkur sagt, hlyti heimurinn að líta á það sem alvarlega íhlutun í innri málefni bandarísku þjóðarinnar. Ég trúi ekki öðru en allir komi auga á kaldhæðnina í þessu, og líka hitt, hvað gerist ef sýn okkar á heiminn mótast af því einu sem borgar sig að sjá.
Ögmundur Jónasson
Fyrrverandi alþingismaður og ráðherra.
