Ég hef lengi haldið því fram að hvergi sé stéttarvitund sterkari en meðal forstjóra. Það gerðist svo nýskeð að stjórnmálamenn og embættismenn hjá ríkinu fóru að gá hvað forstjórar hafa skammtað sér í laun – og þeir vildu líka fá. Það endaði í úrskurðum Kjararáðs sem setja íslenska vinnumarkaðinn á annan endann. En þetta getur ekki verið nein keppni, því forstjórarnir munu alltaf hækka sig meira. Til þess hafa þeir aðra forstjóra í stjórnum fyrirtækja til að hækka sig möglunarlaust.
Merkilegast er reyndar að fylgjast með því hvernig lífeyrissjóðir í eigu launþega makka með. Þeir eiga núorðið um það bil helming af fyrirtækjum á íslenska hlutabréfamarkaðnum.
Tökum til dæmis N1 sem hefur þétt net af sjoppum og bensínstöðvum út um allt land. Forstjórinn þar hefur verið hækkaður í launum um 20 prósent. Hann er með 6 milljónir króna á mánuði. Launin hafa hækkað sem nemur milljón á mánuði – hækkunin ein nemur semsagt þrennum verkamannalaunum eða svo.
Samt – og þetta er mjög í anda forstjóraræðisins þar sem gagnkvæm umbun skiptir meira máli en árangur og verðleikar, má líka kalla það stéttarahagsmuni – hefur afkoma fyrirtækisins versnað. Eða eins og segir á Vísi.
Hagnaður N1 hf. nam rétt rúmum tveimur milljörðum á síðasta ári samanborið við tæplega 3,4 milljarða árið 2016 og dróst því saman um nærri 1,4 milljarða króna.
Og það kemur líka fram í sömu frétt að stærstu eigendur N1 séu Lífeyrissjóður verslunarmanna með 13,3 prósent og Gildi lífeyrissjóður með 9,2 prósent. Þetta er semsagt fyrirtæki sem er að miklu leyti í eigu launþega. En skiptir það einhverju máli?