Skattasniðganga alþjóðlegra stórfyrirtækja er stórkostlegt mein í efnahagslífi heimsins. Hér á Íslandi birtist hún í því að álfyrirtæki greiða ekki tekjuskatt vegna þess sem er kallað þunn eiginfjármögnun, þau eru alltaf í skuld við móðurfélag sem er staðsett í skattaskjóli. Og eftir því sem manni skilst eru ákvæði í samningum við álfyrirtæki sem gera það að verkum að ekki er hægt að hrófla við þessu.
Svona var reyndar umgengni Íslendinga við álfyrirtækin lengi vel – við létum eins og þau væru góðgerðastofnanir sem gerðu okkur greiða með því að koma hingað og nota orkuna okkar.
Christian Kern, kanslari Austurríkis, tók sterkt til orða um þetta athæfi stórfyrirtækja í viðtali um daginn. Orð hans urðu fleyg og fóru um alla veröld. Hann sagði:
Hvert einasta kaffihús í Vín, hver einasti pylsuvagn, borgar meiri skatta en alþjóðlegu fyrirtækin. Það á við um Amazon, Starbucks og önnur fyrirtæki.
Kern gagnrýndi Luxemborg, Holland, Írland og Möltu fyrir að grafa undan skattkerfi Evrópu með afar lágum sköttum á stórfyrirtæki. Allir sjá auðvitað að slíkt kapphlaup í átt að botninum er skaðlegt þegar málið er skoðað í heild.
Kern nefndi líka að Facebook og Google soguðu gríðarlegt auglýsingafjármagn úr austurríska hagkerfinu án þessa að borga neina skatta eða gjöld af þessu.
Um daginn lagði framkvæmdastjórn Evrópusambandsins 13 milljarða aukaskatt á Apple á Írlandi. Margir tóku andköf yfir því hversu há þessi upphæð er. En það er hún í rauninni ekki. Skattgreiðslur Apple jafngilda prósentu upp á 0.005 prósent. Talan er svo ekki nema dropi í hafið miðað við þau auðævi sem Apple – fyrirtæki sem er frægt fyrir að reyna sitt ítrasta til að komast hjá því að greiða skatta og gjöld – býr yfir.
En fyrir þessa upphæð myndi vera hægt að reka írska heilbrigðiskerfið í að minnsta kosti ár. Einhverjir aðrir verða að borga þann kostnað.