Sameiginleg yfirlýsing Íslands og Bandaríkjanna um varnarmál sætir tíðindum, en hún var undirrituð í gær. Þarna er sagt að „umhverfi öryggismála í Evrópu og norðanverðu Atlantshafi hafi breyst á undanliðnum tíu árum“ – það dylst varla neinum að þetta eru viðbrögð við þróuninni í Rússlandi Pútíns, það var síðast í maí að Obama forseti varaði Rússa við aukinni hervæðingu sem hann sagði að beindist gegn Norður-Evrópu. Ennfremur má nefna hernaðaruppbyggingu Rússa á norðurheimskautssvæðinu.

Varnarliðið er ekki að koma aftur, þótt það sé ef til vill ekki svo fjarlægur möguleiki lengur,  en það er áréttað mjög skýrt að Ísland standi með Bandaríkjunum og sé á bandarísku áhrifasvæði. Það er tekið fram að þetta sé innan ramma varnarsamningsins frá 1951.

Við megum búast við meiri hernaðaruppbyggingu á Íslandi en verið hefur undanfarin ár, það fer ekki á milli mála.

Samkomulagið er undirritað af utanríkisráðherra úr Framsóknarflokknum. Áður en til undirritunar kom hafði ekkert heyrst um að þetta stæði til.

Það má auðvitað spyrja hvers vegna var engin umræða um þessa yfirlýsingu áður en hún var gerð opinber? Hver var aðdragandinn að þessu – hvernig voru ákvarðanir teknar? Með þessu er væntanlega loku fyrir það skotið að Íslendingar breyti t.d. afstöðu sinni gagnvart viðskiptabanni á Rússland – sem er fyrst og fremst að undirlagi Bandaríkjanna, ekki ESB, eins og sumir virðast halda.

Og svo má gera einn lítinn fyrirvara. Væntanlega skiptir dálitlu máli hver verður kosinn forseti Bandaríkjanna í byrjun vetrar. Vildum við eiga í nánari samstarfi við Bandaríki sem væru t.d. undir forystu Donalds Trump?

Lilja Alfreðsdóttir utanríkisráðherra.