Perlan stendur ljómandi fallega í Öskjuhlíðinni, með útsýni yfir Reykjavík, nágrannabæina og fjallahringinn. Í sjálfu sér er þetta falleg bygging. En þetta hefur alltaf verið hálfgert vandræðahús. Því hefur í raun aldrei verið fundinn neinn tilgangur utan þessa – það var heldur ekki hugsað fyrir því þegar húsið var reist. Þannig hefur stór hluti Perlunnar verið eins og gapandi tómarúm. „Stóri myndbandamarkaðurinn“ hefur ekki náð að fylla þetta. Af þessu hefur hlotist alls kyns kostnaður fyrir borgina, Perlan hefur ávallt verið rekin með tapi. Um tíma voru jafnvel uppi hugmyndir um að selja húsið.
Nú segir í frétt að veitingastaðurinn efst í Perlunni sé að loka og við taki lundabúð. Það eru ekki skemmtileg tíðindi. Veitingastaðurinn er á sérstöku snúningsgólfi og hefur nokkuð skemmtilegan stíl, nokkuð gamaldags miðað við staðina sem verið er að setja upp í Miðbænum. Virkar næstum „retro“. Um tíma var þetta aðsetur fína fólksins í bænum. Þá voru haldnar þarna nýársveislur sem prúðbúnir ráðherrar og forstjórar mættu í. Þá var Davíð Oddsson fremstur í flokki.
Það var í borgarstjóratíð Davíðs að Perlan var byggð. Ég man að ég var eitt sinn á fundi með honum þar sem hann var spurður hvers vegna væri sett svo mikið fjármagn í þessa byggingu. Svarið var eitthvað á þessa leið:
Það er mikið af fólki sem veit ekki hvað það á af sér að gera á sunnudögum.
Hugmyndin var semsagt að það gæti farið í Perluna, skoðað útsýnið og notið veitinga í sunnudagsbílturnum. En svo komu náttúrlega allir túristarnir og Perlan er áfangastaður fyrir þá. Það er líklega þess vegna að þykir núorðið betri bisness að reka þar lundabúð en veitingastað.
Í frétt um þetta segir veitingamaðurinn í Perlunni.
Þetta er mjög dapurlegt að þetta skuli gerast. Það má ekki gleyma því að Davíð Oddsson gaf þjóðinni húsið fyrir hönd Orkuveitunnar og okkur finnst verið að taka það af þjóðinni.
Við þetta má gera nokkrar athugasemdir. Það var Hitaveitan, eins og það hét á sínum tíma, sem byggði Perluna að undirlagi Davíðs borgarstjóra. Vart er hægt að tala um gjöf í þessu sambandi, því það voru Reykvíkingar sem borguðu brúsann í gegnum hitareikninga sína. Kostnaðurinn við Perluna fór langt fram úr áætlun – menn reyndu að afsaka það með ýmsum hætti, en staðreyndin var sú að áætlanirnar voru lélegar eins og oft er um stórbyggingar á Íslandi. Og Perlan er í eigu Reykjavíkur, ekki þjóðarinnar.
Eins og ég segi hefur Perlan verið eins og gapandi tómarúm. Þetta hefur verið hálfgerð vandræðabygging. Rætt hefur verið um að fylla það með náttúrusafni. Ég hallast reyndar að því að þetta sé vondur staður fyrir slíkt safn, að það henti ekki vel fyrir slíka starfsemi.
Bærinn er fullur af ferðamönnum. Þeir vita lítið hvað þeir eiga af sér að gera hérna. Það er afar lítið um afþreyingu eða menningu sem þeir geta upplifað. Tvennt virðist helst blasa við að sé hægt að gera í því efni: Annars vegar vegleg sýning með okkar dýrustu djásnum, handritunum. Það er stórfurðulegt að hún sé ekki löngu komin upp.
Hins vegar náttúrusafn sem spannaði alla náttúru okkar, jarðfræðina, eldgosin, gróðurinn, dýralífið, sjóinn, fiska- og sjávarspendýr. Ég held að færi best á því að svona safn yrði í nýbyggingu einhvers staðar meðfram sjónum. Væri þetta gert af myndarskap er líklegt að þorri ferðamanna sem kæmi til borgarinnar skoðaði safnið. Það þarf ekki að vera sérlega ódýrt inn. Ferðaþjónustan myndi semsagt standa undir kostnaðinum að miklu leyti, en svo myndi safnið líka nýtast okkur hinum innfæddu, og þá ekki síst skólunum í landinu.
