Það er mikið bollalagt um Samfylkinguna og skýringar á hruni hennar. Þær eru sjálfsagt margþættar, en ein skýring heyrist ekki sérlega mikið og er þó afar sennileg.
Þetta eru hin stóru áform sem Samfylkingin lagði upp með í ríkisstjórninni 2009. Þetta er „í draumi sérhvers manns er fall hans falið“-skýringin.
Aldrei hefur nein ríkisstjorn á á Íslandi sett sér jafn stóra verkefnaskrá og ríkisstjórnin sem tók við völdum vorið 2009. Þessi helstu mál voru runnin undan rifjum Samfylkingarinnar, VG hafði minni áhuga á þeim. Þau stærstu voru innganga í Evrópusambandið, uppstökkun fiskveiðistefnunnar og ný stjórnarskrá.
Þegar þessi vegferð hófst var Samfylkingin með 30 prósenta fylgi, hún var það reyndar líka þegar hún starfaði með Sjálfstæðisflokknum og var kannski ennþá „frjálslyndur umbótaflokkur“ eins og Össur orðaði það í gær.
Meðfram þessu þurfti að sinna verkefnum eins og að reisa Ísland við eftir efnahagshrun. Á þeim vegi voru ýmsar hindranir eins og endurreisn fallinna banka, Icesave, það þurfti að skera mikið niður, starfa með AGS, en ríkisstjórnin einsetti líka að standa nokkurn vörð um velferðarkerfið.
Banabiti Samfylkingarinnar eru þessi stóru plön – og að ekkert af hinum djörfu stefnumálum skyldi ganga eftir. Það var einfaldlega nógu mikið verkefni að hreinsa til eftir hrunið.
Samfylkingin hafði ekki styrk til að ná í gegn breytingum á kvótakerfinu, það var einfaldlega ekki hægt á þessum tímapunkti. Það var hún sem setti stjórnarskrármálið í gang en gat heldur ekki komið því í gegn, það voru alltaf kratar sem höfðu mestan áhuga á stjórnarskránni, en þegar upp var staðið gat flokkurinn heldur ekki fylgt því til enda – hann fékk það orð á sig að hann hefði gerst sekur um svik og missti fullt af stuðningsfólki. Þetta fólk kaus Pírata í kosningunum á laugardag.
ESB umsóknin er svo sérstakur kapítuli. Samfylkingin lagði svo mikið undir varðandi ESB umsóknina að andstæðingunum tókst að gera það að nánast viðteknum sanningum að flokkurinn stæði með alþjóðlegu auð- og fjármálavaldi en ekki með íslensku þjóðinni. Þannig að var beinlínis farið að tala um Samfylkinguna sem einhvers konar „landráðaflokk“. (Líklega hafa engir flokkar í seinni tíma stjórnmálum á Íslandi fengið jafn slæmt umtal og Samfylkingin og Framsóknarflokkurinn á köflum.) En Samfylkingin gat ekki svarað þessu almennilega, það fór að fjara undan ESB málinu strax snemma á kjörtímabili stjórnarinnar, strax þá var orðið ólíklegt að Ísland færi í ESB, en Samfylkingin hélt málinu til streitu.
Sérhver vinstri stjórn, róttæk stjórn eða „umbótastjórn“ sem tekur við á Íslandi mun líklega horfa til þessa fordæmis. Ekki færast of mikið í fang.
