Eins og ég skrifaði hér um daginn var það nokkuð fagnaðarefni að Evrópufótboltamótið í Frakklandi skyldi fara svo vel fram – áhorfendapallar á slíkum stórviðburði sem allur heimurinn fylgist með hljóta að hafa verið freistandi skotmark fyrir hryðjuverkamenn. Hryðjuverk á mótinu hefði getað skapað upplausn um alla Evrópu. Maður sér ekki mikið um þetta fjallað, þetta þykir kannski ekki sérlega fréttnæmt, öryggisgæsla á mótinu var gríðarleg – við vitum auðvitað minnst um hvað fór fram bak við tjöldin, var hulið sjónum áhorfenda.
Fjöldi fólks fór til Frakklands að fylgjast með mótinu – og kemur að því er virðist nokkuð ánægt heim. Það er gott á tíma þegar flestar fréttir sem berast frá Frakklandi eru heldur neikvæðar.
Almennt ríkir ekki sérstök gleði í Frakklandi um þessar mundir. Efnahagur landsins er staðnaður, líkt og víða um Evrópu, og atvinnuleysi meðal ungs fólks er hátt yfir tuttugu prósent. Undir yfirborðinu kraumar reiði og ótti, hræðileg hryðjuverk hafa skekið Frakkland – það er talið nær öruggt að Marine Le Pen, formaður hægriöfgaflokksins Þjóðfylkingarinnar, komist í seinni umferð forsetakosninganna sem verða haldnar vorið 2017.
Ekki er vitað hver verður andstæðingur hennar, en núverandi forseti, Francois Hollande, á engan séns. Hann er smáður og lítilsvirtur meðal landa sinna, og nú bætist við lítið hneyksli sem ekki bætir ímynd hans – Hollande hefur orðið uppvís að því að hafa borgað hárgreiðslumanni sínum stórfé í hverjum mánuði, sköllóttur maðurinn. Hollande þykir ekki bara lélegur pólitíkus, hann er líka aðhlátursefni.
Valkostirnir í kosningunum eru ekki sérlega aðlaðandi, að minnsta kosti enn sem komið er. Hinn spillti Nicolas Sarkozy vill verða forseti á nýjan leik, en líklegri þykir Alain Juppé sem var forsætisráðherra 1995-1997. Juppé var dæmdur í skilorðsbundið fangelsi vegna spillingarmála á sínum tíma og mátti þá ekki gegna opinberu embætti um hríð. En hann nýtur talsverðra vinsælda og er ekki jafn umdeildur og Sarkozy.
Það verður að segjast eins og er að ekki er sérstakt nýnæmi að þessum körlum, þeir eru ekki líklegir til að bæta hið pólitíska andrúmsloft í Frakklandi. Undanfarið hefur nafn ungs manns, Emmanuels Macrons, verið nefnt, hann er fyrrverandi bankamaður sem gegnir nú embætti efnahagsmálaráðherra. Macron er fæddur 1977 – starfar í ríkisstjórn sem að nafninu til er sósíalísk, en vill þó hvorki láta flokka sig til hægri né vinstri. Hann hefur í kringum sig hreyfingu sem kallast En Marche og boðar sameiginlegt átak vinstri og hægri afla til að endurskapa Frakkland.
Af því mun varla veita. Eins og staðan er lítur út fyrir að stór hluti kjósenda muni ekki greiða atkvæði frambjóðenda sem þá langar að kjósa, heldur einungis til að koma í veg fyrir að Marine Le Pen verði forseti.
Í Þýskalandi verður líka kosið á næsta ári, þá um haustið. Ekki er enn vitað hvort Angela Merkel hyggst reyna að sitja áfram sem kanslari – þá gæti hún jafnað met Helmuts Kohl sem ríkti í 16 ár. Líklega myndi Merkel ná kjöri aftur. En staða hennar er veikari en áður. Stefna hennar í flóttamannamálum reyndist vera misheppnuð, Evrópusambandið er nú að reyna að losna við flóttamannavandann með vafasömum hrossakaupum við Tyrki, en aðhaldsstefna hennar og Wolfgangs Schäuble fjármálaráðherra hefur leikið efnahag margra Evrópuríkja grátt, sérstaklega landanna við Miðjarðarhaf.
Eins og Matteo Renzi, forsætisráðherra Ítalíu, hefur margoft sagt er nauðsynlegt fyrir Evrópuríki að fara að eyða meiri peningum til að koma hjólum efnahagslífsins í gang. Aðhaldsstefna Merkels er slík að meira að segja innviðum Þýskalands hrakar mjög. Merkel er helsti leiðtogi Evrópu, en leiðtogahæfileikar hennar hafa verið lítt sýnilegir síðustu misserin.
Viðbót, kl. 23.30: Fáum tímum eftir að ég skrifa þennan pistil er framið hræðilegt hryðjuverk í Nice, á sjálfan Bastilludaginn. Maður fyllist hryllingi og sorg. Nei, hryðjuverk var ekki framið á Evrópumótinu, heldur þegar því er rétt nýlokið og það í þessari sólríku og elskulegu borg við Miðjarðarhafið.
