Ég er nýkominn frá Bandaríkjunum – sem oftar. Það eru margir hlutir sem ég dáist að í því landi, krafturinn, hvað fólkið er ótrúlega fjölbreytilegt, hugmyndaauðgin, menningin.
Svo eru aðrir hlutir sem maður myndi aldrei geta sætt sig við. Heimilislausa fólkið á götunum. Misskipting auðsins. Réttindaleysi vinnandi fólks. Við borgum vissulega hærri skatta í Evrópu, en á móti þurfa Bandaríkjamenn að borga hátt gjald fyrir heilbrigðisþjónustu og til að mennta börnin sín. Ég myndi ekki treysta mér til að búa í Bandaríkjunum nema ég væri sterkefnaður.
Eitt af því sem vekur mesta undrun í Bandaríkjunum er upphafning fáfræði og hleypidóma. Þetta var ekki svona. Bandaríkin á árunum eftir stríð voru byggð á mikilli vísindahyggju og framfaratrú – hún birtist ekki síst í hinum miklu geimferðaáætlunum sem fönguðu hug þjóðarinnar. Börn dreymdi um að verða geimfarar – þau léku sér að geimfaraleikföngum, smásjám og efnafræðidóti.
Tónlistarmaðurinn Donald Fagen túlkar þennan tíma í frábæru lagi sem nefnist IGY, International Geophysical Year. Það var árið 1957.
En svo verður bakslag. Á seinni árum er trú og pólitík komin í graut með hætti sem mann hefði ekki órað fyrir að gæti gerst í nútímanum. Það er varla hægt að ræða alvöru stjórnmál fyrir uppgangi alls kyns rökleysu – and-skynsemishyggju, and-upplýsingahyggju. Drjúgur hluti bandarísku þjóðarinnar hefur látið teyma sig á asnaeyrunum út í að loka augum og eyrum fyrir einföldum staðreyndum, elta hindurvitni og fordóma.
Stjórnmálamenn og prédíkarar slá tóninn – og nú er svo komið að nýr formaður þingnefndar sem hefur umsjón með NASA, hinni frægu geimferðastofnun, er maður sem hafnar því að loftslagsbreytingar séu raunverulegar og vill að sköpunarsaga Biblíunnar sé kennd í skólum líkt og sannleikur.
Þarna er semsagt andstæðingur vísindalegrar hugsunar og vísindalegrar aðferðar farinn að stjórna einni rómuðustu vísindastofnun í heimi. Því miður er þetta órækt merki um bandaríska hnignun.