Nú er bendir margt til að Alma verði næsti heilbrigðisráðherra.  Þótt sumt samflokksfólk hennar fagni því, er mikilvægt að þau staldri aðeins við.  Það er varhugavert að enginn hefur enn metið störf hennar á covidtímanum. Aldrei í sögunni hefur landlæknisembættið fengið jafn mikil völd og líf tugþúsunda Íslendinga tók u-beygju vegna ákvarðana sem teknar voru.

Sem heilbrigðisráðherra verður Alma komin í kjöraðstöðu til að hafa áhrif á sérhverja rannsókn sem gæti beinst að hennar fyrri störfum.  Fyrir vikið gæti hún komist undan ábyrgð og fordæmi skapast fyrir því að yfirvöld geti tekið sér ótakmarkað vald án ábyrgðar í hvert sinn sem þau lýsa yfir neyðarástandi. Slíkt fordæmi er óásættanlegt og gæti til lengri tíma leitt til enda þess að það fjaraði undan stoðum hins frjálsa samfélags sem við búum í, því næsta “neyðarástand” er alltaf handan við hornið.

En gerði hún eitthvað rangt?  Er hægt að segja eitthvað um störf hennar án þess að fara í slíka rannsókn?  Hvað vitum við um störf landlæknis á covidtímanum?

Fyrstu mistök í viðbrögðum yfirvalda við Covid-19 voru að gera landlækni að hluta af þríeykinu. Landlæknisembættið er eftirlitsstofnun og við það að sjálft eftirlitið yrði hluti af ákvarðana- og framkvæmdateyminu, gat eftirlitið ekki lengur verið óháð. Það getur enginn haft eftirlit með sjálfum sér. Sérhverjar óþægilegar upplýsingar sem slíkur eftirlitsaðili myndi draga fram myndu beinast gegn honum sjálfum og því skaða hans eigin stöðu. Slík eftirlit verður alltaf meðvirkt og með tilhneigingu til að halda óþægilegustu upplýsingunum frá almenningi.

Mikið af upplýsingum hefur þó þegar komið fram sem gefur ákveðna innsýn í störf landlæknisembættisins á covidtímanum.  Hér koma nokkrar staðreyndir sem ættu að fá flesta til að hugsa sig um tvisvar áður en þeir samþykkja þetta nýja heilbrigðisráðherraefni:

Upplýsingagjöfin

1. Nýlega hreykti heilbrigðisráðherraefnið sér af því að yfirvöld hefðu flatt kúrfuna á covidtímanum. Sú staðhæfing er ekki sönn. Aðferðafræðin við að fletja kúrfuna gekk ekki út á að stöðva smit, heldur að allir smituðust nægjanlega hægt til að heilbrigðiskerfið réði við það. Íslensk yfirvöld reyndu að stöðva smit, allt þar til í lok janúar 2022 þegar þau gáfust upp og allir smituðust í einu.

Eina kúrfan sem íslensk yfirvöld náðu að fletja var hagkerfið. Hagkerfið flöttu þau við jörðu.

2. Í upphafi sprautuherferðarinnar tilkynnti landlæknir að sprauturnar væru til að búa til hjarðónæmi.  Stuttu áður hafði yfirmaður Pfizer þó viðurkennt að þetta hefði ekki verið rannsakað. Engar rannsóknir lágu því fyrir. Bóluefnin sem þróuð voru gerðu ekki ráð fyrir að mynda ónæmissvar í lungunum og því var mjög ólíklegt að þau gætu stöðvað smit.
3. Í desember 2020 kom út rannsókn sem sýndi að virkni Moderna bóluefnisins var fallin allt að 75% eftir þrjá mánuði. Undirritaður benti á þetta í grein í 2. mars 2021.  Áfram héldu yfirvöld næsta rúma hálfa árið að telja fólki trú um að þau þyrftu bara að bólusetja sig einu sinni.  Það lá hins vegar fyrir strax að sprauturnar yrðu áskriftarsprautur, því í maí 2021 tryggðu þau sér 1,4 milljón skammta til 2023. Enginn var þó varaður við áður en hann þáði sprautuna.
4. Í júlí 2021 þegar búið var að bólusetja alla fullorðna varaði landlæknir í fyrsta sinn við hjartavöðvabólguhættu bóluefnanna.  Þessi hætta var þó vel þekkt 6 mánuðum fyrr í Ísrael þegar fjöldi ungra manna þar fóru að greinast með slíka lífshættulega kvilla eftir sprautu.  Af hverju beið landlæknir með að vara fólk við fyrr en eftir að allir fullorðnir höfðu sprautað sig?  Síðan þá hafa rannsóknir sýnt að strax eftir sprautu fái um 3% (einn af hverjum 35) mælanleg niðurbrotsefni í blóðrás vegna hjartaskaða frá hjartavöðvabólgu eða gollurhúsbólgu.
5. Hættulegasta bóluefni mælt í fjölda aukaverkatilkynninga á sprautu var Jansen.  22. júlí voru allir Jansen-þegar boðaðir í Pfizer sprautu, þar sem yfirvöld sögðu að Jansen veitti enga vernd. Þrátt fyrir það héldu yfirvöld áfram að sprauta fólk með Jansen og frá 2021-2023 fengu 1026 slíka sprautu þótt yfirvöld vissu vel að það var hættulegasta bóluefnið og það virkaði ekki.
6. Eitt af einkennum covid var hversu mildur sjúkdómurinn var gagnvart börnum.  Þúsundfaldur munur var á dánartíðni yngsta og elsta aldurshópsins og þegar eingöngu voru skoðuðu heilbrigð börn eldri en 5 ára, var í raun útilokað að þau gætu látist. Líkindin voru minni en að verða fyrir loftstein.  Það var þó engin fyrirstaða fyrir heilbrigðisyfirvöld að hræða foreldra til að senda börnin sín í tilraunasprautuna. Í viðtali við sóttvarnarlækni í október 2021 sagði hann frá barni sem hafði veikst mjög illa og fengið blóðtappa í lungun. Hann sleppti þó að segja frá því að barnið var nýbólusett þegar blóðtappinn kom og að margir hefðu fengið lungnablóðtappa eftir sprautuna.  Sjúkrasaga mögulega sprautuskaðaðs barns var þannig notuð til að boða fleiri börn í sömu tilraunasprautu.
7. Á öllum stigum var hættan af sprautunum töluð niður af landlæknisembættinu og aðeins sagt að bóluefnin væri með markaðsleyfi þegar börn voru boðuð í bólusetningar.  Þessi yfirlýsingar voru vægast sagt villandi því bóluefnin höfðu svokallað “skilyrt markaðsleyfi” hjá evrópsku lyfjastofnuninni.  Það er allt annað leyfi, sem er undanþegið öryggisprófunum sem aðeins má gefa í neyð gegn hættulegum sjúkdómum sem engin önnur lækning er til við.  Það að landlæknir hafi “gleymt” að taka þetta fram þegar foreldrar voru beðnir að senda börnin sín í tilraunasprauturnar er ámælisvert, svo vægt sé tekið til orða.
8. Þegar farið var í seinni barnasprautuherferðina janúar 2022, gáfust yfirvöld upp í miðjum klíðum og létu alla smitast, löngu áður en börnin gátu talist “bólusett” samkvæmt reglum yfirvalda. Barnabólusetningin með hinu hættulega tilraunaefni var því algjörlega tilgangslausar fyrir alla aðra en lyfjarisana og umboðsaðila þeirra, sem græddu á tá og fingri.

Rannsóknirnar

1. Þegar byrjað var að sprauta á elliheimilunum og andlát jukust þar í kjölfarið um áramótin 2020/21 kvartaði yfirlæknir á Grund að vantað hefði eyðublöð fyrir bólusetningu og því að engin leiðsögn hefði borist frá landlækni yfir hversu hraustir vistmenn heimilanna yrðu að vera áður en þau væru sprautuð.  Í rannsókn sem landlæknir fór af stað með í kjölfarið lýsti embættið yfir að engin aukning hefði orðið í andlátum.  Gögn hagstofunnar frá sama tímabili sýna þó 20% aukningu elsta aldurshópsins og mestu tíðni andláta frá upphafi fyrir það tímabil sem andlát vegna sprautu voru tilkynnt.  Eins virðist hafa skort krufningarannsóknir í þessari fyrstu rannsókn.

1. Til að rannsaka aukaverkanir á tíðarhring kvenna, vegna fésbókarhóps sem á þriðja þúsund kvenna voru í, skipaði landlæknir einn helsta hvatamann bólusetningarherferðarinnar í rannsóknarteymið.  Hann hafði margsinnis talað niður hliðarverkanir og sagt að þær væru bara bóluefnið að virka. Óskiljanlegt er að hlutdrægur aðili sé valinn í slíka rannsókn. Niðurstaðan var í sama anda öll sönnunarbyrðin sett á einstaklinginn sem varð fyrir skaðanum og lyfjafyrirtækin fengu að njóta alls vafa. Síðar hefur komið í ljós í Pfizer skjölunum sem bandarísk yfirvöld voru þvinguð til að opinbera, að ófrjósemisáhrif bóluefnanna voru eitt af stóru rannsóknarmálum skýrslunnar.
2. Fimmföldun hefur orðið í tíðni andlitslömunar síðan bóluefnaherferðin hófst. Í nýlegu viðtali við “sérfræðing” á landsspítalanum í tilefni þess að Kristófer Helgason hefði greinst með andlitslömun taldi “sérfræðingurinn” að þessi aukning væri mögulega vegna covid, en nefndi ekki bóluefnin á nafn.  Á öllum bóluefnunum er hins vegar aðvörun um að þau valdi andlitslömun.  Í fasa 3 prófununum varð að meðaltali 5,5 föld aukning á tíðni andlitslömunar hjá þeim sem bólusettu sig. Landlæknisembættið hefur það hlutverk að fylgjast með lýðheilsu Íslendinga. Undir það hlýtur að falla að þeir sérfræðingar sem starfa hér við meðhöndlun andlitslömunar séu upplýstir um að það sé viðurkenndur skaði vegna bóluefnanna.  (stendur á upplýsingablaði með bóluefnunum)
3. Upplýsingagjöf landlæknis um eftirköst covid tímans hefur verið með fátæklegasta móti.  Landlæknir virðist hættur að birta tölur um andlát hjá Hagstofunni, og gögnin þar eru nú orðin meira en ársgömul og dekka bara fyrstu 9 mánuði 2023.  Á þeim tíma varð hins vegar 42% aukning í andlátum yngri en 55 ára frá því fyrir covidtíman eða sem samsvarar um 70 umframandlátum á ári.  Óskiljanlegt er að þessu hafi ekki verið flaggað.  Um allan heim eru menn nú farnir að sjá aukningu í alls konar nýjum sjúkdómum og krabbameinum, en hér á Íslandi eru yfirvöld enn sofand og hafa ekki einu sinni viðurkennt sprautuskaðana.

Þetta eru bara nokkur af þeim atriðum sem áhugavert væri að ræða og fá einhvern botn í áður en heilbrigðisráðherraefninu verða afhentir lyklarnir af ráðuneytinu.

Í nafni upplýstrar umræðu langar okkur hjá Ábyrgri Framtíð að skora heilbrigðisráðherraefni Samfylkingarinnar á að mætast í kappræðum nú síðustu daga fyrir kosningar og ræða þessi mál opinskátt.  Það gæti verið fínt tækifæri fyrir landækni að koma sínum skýringum á framfæri. Í öðru sæti hjá Ábyrgri framtíð í Reykjavíkurkjördæmi Norður er læknir, Guðmundur Karl Snæbjörnsson, sem gagnrýnt hefur stefnu yfirvalda mikið og hefði mikinn áhuga á að taka slíkt samtal. Spurningin er þó bara þessi:  Þorir Samfylkingin og Alma?