Félag atvinnurekenda gagnrýnir harðlega nýja reglugerð Willums Þórs Þórssonar, heilbrigðisráðherra, þar sem meðal annars er fjallað um lit og útlit tóbaksumbúða. Samkvæmt reglugerðinni mega umbúðirnar aðeins vera í „ljótasta lit í heimi.“
Hinn umræddi litur kallast á fræðimáli „matt pantone 448 c“ og er nokkurs konar kúkabrúnn. Eiga pakkningarnar því að vera eins fráhrindandi og hugsast getur. Ekki mega heldur vera neinar skreytingar á umbúðunum. En í 20. grein reglugerðarinnar segir:
„Óheimilt er að merkja tóbaksvöru með táknum eða myndum sem hafa m.a. skírskotun í framleiðanda, heiti eða tegund.“
Gefinn er aðlögunartími. Það er að þessar reglur taki ekki gildi fyrr en í maí mánuði árið 2027. Engu að síður mótmælir Félag atvinnurekenda þessum ákvæðum og segir hana stangast á við lög.
„Í lögum um tóbaksvarnir segir ekkert um einsleitar umbúðir og er því hæpið að mati FA að reglugerðin hafi lagastoð,“ segir í tilkynningu á vef félagsins. En FA sendi einnig umsögn þegar reglugerðin var kynnt í Samráðsgátt stjórnvalda.
Í umsögninni er nefnt að vörumerki teljist til eignaréttinda. Ákvæðið væri skýrt inngrip inn í atvinnufrelsi og bæði eignar og atvinnuréttindi njóti verndar í stjórnarskránni.
„FA fær ekki séð hvernig svo íþyngjandi ákvörðun, sem takmarkar stjórnarskrárvarin réttindi, á heima í reglugerð sem ráðherra setur og mótmælir því eindregið að 20. gr. verði að ákvæði í reglugerð. Svo umfangsmikið inngrip í atvinnufrelsi og friðhelgi eignarréttarins hlýtur að eiga að fá rækilega umfjöllun og umræðu á Alþingi,“ segir í umsögn FA.
Einnig segir að í reglugerðinni sé gengið lengra en í Evrópureglum sem vísað er til. Það sé því um að ræða svokallaða gullhúðun þvert á stefnu ríkisstjórnar. En með gullhúðun er átt við að heimagerðum reglum sé bætt við Evrópureglur þegar þær eru innleiddar hér á landi.
„Okkur finnst stjórnskipulega óverjandi að heilbrigðisráðherra grípi inn í stjórnarskrárvarin atvinnu- og eignarréttindi með þessum hætti,“ segir Ólafur Stephensen framkvæmdastjóri FA á síðunni. „Slík inngrip geta átt rétt á sér út frá almannahagsmunum, en þau verða þá að vera lögfest og fá þá umræðu og skoðun á Alþingi sem slíkt verðskuldar. Það er sérstaklega gagnrýni vert að reglugerð ráðherra skuli undirrituð 25. október síðastliðinn, löngu eftir að ljóst mátti vera að ríkisstjórnin væri orðin starfsstjórn með takmarkað pólitískt umboð.“
Óttast FA fordæmið sem verið er að setja og að reglugerðin stangist á við meðalhófsreglu. Nú þegar megi tóbak ekki vera sýnilegt í verslunum.
„Tóbak nýtur ekki vinsælda en er engu að síður lögleg vara og framleiðendur hennar og seljendur eiga réttindi, sem verða ekki af þeim tekin. Hvað ef ráðherra dettur næst í hug að setja sjálfur reglugerð um einsleitar umbúðir um gos eða feitt kjöt?“ segir Ólafur.
