Kaupmáttur launa hefur sveiflast fjórum sinnum meira hér á landi en í hinum OECD löndunum frá aldamótum og niðursveiflurnar bitna harðast á ungu fólki sem er að berjast við að koma sér upp húsnæði og flytur fjármagn til eldri kynslóðanna.
Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, þingmaður Viðreisnar, bendir á í aðsendri grein í Morgunblaðinu í morgun að nú sé áratugur síðan stjórnvöld meinuðu þjóðinni að taka afstöðu til framtíðar í Evrópusambandinu. Allar götur síðan hefur áframhaldandi óstöðugleiki verið veruleiki almennings hér á landi.
Fyrir vikið finnst ungu fólki, og þá sérstaklega menntuðu fólki, Ísland ekki aðlaðandi kostur sem framtíðarheimili. Þetta unga fólk kýs með fótunum og færri íslenski háskólanemar, sem fara út í nám, skila sér aftur heim en annars staðar á Norðurlöndunum. „Við erum Norðurlandameistarar í útflutningi eigin borgara og þar skipta þættir eins og verðbólga, íslenskir vextir á húsnæðislánum og verð á matvöru miklu, sem og stuðningur við barnafjölskyldur. Þegar talað er um að vera samkeppnishæf sem þjóð þarf að horfa til þess hvaða veruleiki bíður ungs fólks. Við verðum að taka það verkefni alvarlega að vera samkeppnishæf sem framtíðarland ungs fólks.“
Þorbjörg Sigríður bendir á að það er ekki fyrr en haustið 2026 sem gert er ráð fyrir að verðbólga geti fallið að 2,5% markmiði Seðlabankans.
Það verði þá eftir tæplega 80 mánaða samfellt verðbólgutímabil – sem sé með því lengsta í sögunni.
„Níu ára hallarekstur á ríkissjóði hefur kynt undir verðbólgubálinu.
Íslenskt vaxtastig og vaxtabyrði þekkist helst annars í stríðshrjáðum ríkjum.
Og afleiðingar óstjórnarinnar blasa við.
Samgönguáætlun er ófjármögnuð á meðan vegakerfið liggur undir skemmdum.
Heilbrigðis- og menntakerfið er í ólestri.
Meira að segja löggæslan, sem er algjör frumskylda stjórnvalda, hefur verið vanfjármögnuð um árabil.
Pólitískar áherslur ríkisstjórnarinnar birtast ekki síst í harðri andstöðu hennar við heilbrigðar leikreglur í samfélaginu.
Einokun í landbúnaði hefur verið færð á silfurfati til Kaupfélags Skagfirðinga.
Frumvörp hafa verið kynnt um að færa Norðmönnum ótímabundinn nýtingarrétt á auðlindum í fjörðum landsins.
Skipt hefur verið um fjármálaráðherra þrisvar sinnum á sex mánuðum í óstarfhæfri ríkisstjórn sem snýst þegar allt kemur til alls fyrst og fremst um hver situr í hvaða ráðherrastól.
Þetta er veruleikinn sem blasir við þingmönnum í vetur og auðvitað almenningi öllum.
Íslendingar eiga svo miklu betra skilið; stöðugleika og stjórn sem vinnur með almannahagsmunum, en ekki gegn þeim.
42% sagt skilið við hagkerfið – hin búa við óstöðugleika.
Vaxtakostnaður heimila í fyrra jókst um heila 39 milljarða.“
Hún segir ríkisstjórnina svara þessu með stöðluðu svari um að háir vextir séu einfaldlega í eðli íslenska kerfisins, sem sé lítið og sveiflukennt.
„Aldrei er talað um óreiðuhagstjórn eða þá staðreynd að tvær þjóðir búa á Íslandi. Annars vegar fólkið sem lifir í krónuhagkerfinu og hins vegar fyrirtækin sem gera upp í evrum og dollurum. Um 250 íslensk fyrirtæki hafa yfirgefið krónuna og um 42% þjóðarframleiðslunnar eins og fram kom í nýlegu svari viðskiptaráðherra við fyrirspurnum mínum á Alþingi. Vaxtaákvarðanir Seðlabankans hafa þess vegna ekki áhrif á lán þessara fyrirtækja. Þessum fyrirtækjum bjóðast betri lánskjör en heimilum og litlum fyrirtækjum.“
Hún segir Viðreisn hafna þessum veruleika til frambúðar. Stöðugleiki eigi að vera lúxus allra en ekki sumra. Stöðugleikinn fáist ekki fyrr en almenningur njóti stöðugs gjaldmiðils rétt eins og stórfyrirtækin gera.
„Um það snýst heilbrigt lýðræði og það er skylda ríkisstjórnar sem vinnur í þágu almannahagsmuna og stöðugleika – en ekki gegn.“
